Rodzaje świateł w samochodzie – opis i funkcje

Panuje przekonanie, że kary za brak światła w samochodzie nakładane są tylko w sezonie jesienno-zimowym. To prawda, wtedy łatwiej o mandat ze względu na oświetlenie drogi niedostosowane do warunków atmosferycznych. Jednak nie tylko pogoda wpływa na konieczność zastosowania właściwego światła, więc grzywnę za brak świateł można otrzymać cały rok. Sprawdźmy, jakie są funkcje świateł i których używać w danej sytuacji na drodze.

Jakie są rodzaje świateł w samochodzie?

Światła samochodowe to niepozorna część pojazdu, ale bardzo ważna. Każdy wie, że mają za zadanie oświetlać drogę, ale nie każdy jest świadomy, że w jakimś celu skonstruowano tyle ich rodzajów. Poprawne korzystanie z nich, czyli używanie świateł z przeznaczeniem to jeden z elementów gwarantujących bezpieczeństwo i ułatwiających prowadzenie samochodu.

Rodzaje świateł można podzielić najprościej na dwie grupy:

• obowiązkowe: światła dzienne i mijania, drogowe, awaryjne, kierunkowskazy, przeciwmgielne, pozycyjne, odblaskowe, hamowania i cofania,
• nieobowiązkowe: postojowe. Często są mylone z pozycyjnymi, ponieważ używa się ich w podobnych sytuacjach. Światła postojowe są nieobowiązkowym elementem wyposażenia samochodu, choć producenci zazwyczaj je montują.

Do każdego z typów świateł są inne żarówki, ale ważne jest też ich położenie. Diagnosta zawsze sprawdza ustawienie świateł podczas corocznego badania technicznego i jeśli są źle wyregulowane, poprawia je. O taką usługę zawsze można też poprosić w warsztacie – kosztuje kilkanaście złotych lub mechanik zrobi ją za darmo przy okazji innej naprawy.

Kierowca może też samodzielnie korygować oświetlenie i czasem warto to zrobić. Zwłaszcza wtedy, gdy liczba pasażerów na pokładzie często jest inna. Chodzi o to, że światła zmieniają wysokość położenia w zależności od obciążenia auta. Jeśli pasażerów jest więcej, obniżają się, a kiedy jest ich mniej – podwyższają. Należy brać to pod uwagę, aby nie oślepiać kierowców jadących z naprzeciwka. Przycisk do regulacji świateł znajduje się zazwyczaj po lewej strony deski rozdzielczej.

Światła mijania (kolor biały)

Światła mijania (zwane potocznie krótkimi) to najczęściej używane światła w samochodzie. Ich zadaniem jest oświetlanie drogi przed pojazdem. W samochodach osobowych przystosowanych do europejskich jezdni są one asymetryczne, aby mniej oświetlać prawą stronę drogi i nie oślepić kierowcy jadącego z naprzeciwka.

Od 2007 r. w Polsce obowiązuje nakaz jazdy z włączonymi światłami mijania przez cały rok i całą dobę. W okresie od zmierzchu do świtu, gdy widoczność jest dobra, można, zamiast nich włączyć światła dzienne.

Światła do jazdy dziennej (kolor biały)

Laik może pomylić światła do jazdy dziennej ze światłami mijania, gdyż są podobne. Kierowca nie ma prawa do takiej pomyłki, ponieważ zasady użytkowania różnych rodzajów świateł reguluje ustawa Prawo o ruchu drogowym.

Świateł mijania można używać całą dobę w warunkach normalnej przejrzystości powietrza. Natomiast światła dzienne prawo pozwala włączyć tylko w dzień (od świtu do zmierzchu) i o ile kierowca nie prowadzi w warunkach niedostatecznej widoczności.

Światła drogowe (kolor biały)

Światła drogowe (nazywane długimi) można włączyć tylko od zmierzchu do światu i od warunkiem, że nie oślepiają kierowców jadących z naprzeciwka. Podobnie jak światła mijania i drogowe, oświetlają drogę przed samochodem, ale w porównaniu do nich emitują dłuższy i intensywniejszy snop światła.

Światła drogowe należy przełączyć na światła mijania, jeśli kierowca samochód jadący z naprzeciwka, sam wyłączy światła drogowe.

Światła przeciwmgłowe (przednie koloru białego lub selektywnie żółtego, tylne czerwone)

Światła przeciwmgielne (przepisy nazywają je przeciwmgłowymi) służą do oświetlania drogi w czasie ograniczonej widoczności, spowodowanej np. mgłą. Światła przeciwmgielne tylne są obowiązkowym elementem wyposażeniem auta, a przednie światła przeciwmgielne - dobrowolnym.

Kodeks drogowy nie mówi, kiedy światła przeciwmgłowe muszą być obowiązkowo włączone. Precyzuje tylko, kiedy można ich używać. I tak:

• w warunkach niedostatecznej widoczności kierowca powinien włączyć światła przeciwmgielne przednie lub światła mijania,
• tylne światła przeciwmgielne można włączyć w warunkach ograniczonej widoczności do 50 m (kierowca musi je wyłączyć, kiedy widoczność się poprawi),
• ze świateł przeciwmgielnych można też korzystać, kiedy warunki atmosferyczne zapewniają dobrą widoczność, ale kierowca jedzie po drodze krętej.

Podsumowując - gdy widoczność pojazdu jest zła (przepisy nie określają obszaru pola widzenia w metrach) kierowca ma obowiązek korzystania ze świateł mijania albo świateł przeciwmgielnych. Światła przeciwmgielne może włączyć (nie musi!), kiedy widoczność spada do 50 m albo jest dobra, ale samochód porusza się po krętej drodze.

Kierunkowskazy (kolor żółty w Europie)

Kierunkowskazy to sygnały świetlne oznaczające zamiar:

• włączenia się do ruchu,
• zmiany pasa ruchu,
• zmiany kierunku jazdy.

Kierunkowskazy sygnalizują zamiar wykonania manewru, dlatego należy je włączyć przed zrobieniem tego manewru, a nie w trakcie.

Światła stopu/hamowania (kolor czerwony)

Światła stopu sygnalizują hamowanie pojazdu. Nie włączają się ona automatycznie po użyciu hamulca ręcznego ani przy hamowaniu za pomocą redukcji biegów. Światła hamowania uruchamiają się tylko po wciśnięciu hamulca nożnego.

Światła pozycyjne (kolor biały)

Światła pozycyjne służą do informowania o pozycji pojazdu. Używa się ich w warunkach, kiedy samochód nie jest dostatecznie widoczny dla innych uczestników ruchu drogowego. Kodeks drogowy precyzuje, że należy z nich skorzystać, gdy samochód stoi po awarii lub wypadku:

• na autostradzie lub drodze ekspresowej - w każdym przypadku,
• na drodze poza obszarem niezabudowanym - w razie postoju na miejscu niedozwolonym lub dozwolonym, jeśli samochód jest niewidoczny z dostatecznej odległości,
• na drodze w obszarze zabudowanym - w razie postoju na miejscu niedozwolonym.

Samochód musi być wyposażony w światła pozycyjne z przodu i z tyłu (przednie białe a tylne czerwone). Pojazdy o długości powyżej 6 m (np. samochody dostawcze) powinny mieć dodatkowe światła boczne.

Warto przy okazji wyjaśnić różnicę pomiędzy światłami pozycyjnymi a postojowymi. Światła postojowe są nieobowiązkowe i wykorzystywane np. przy holowaniu. Powinien je włączyć samochód, który jest holowany. Jeżeli natomiast nie posiada on świateł postojowych, zobowiązany jest do włączenia świateł pozycyjnych.

Światła awaryjne (kolor żółty)

Światła awaryjne umieszcza się w samochodach osobowych w podobnym celu co światła pozycyjne - mają one zwracać uwagę innych kierowców i pieszych, że samochód stoi w miejscu, w którym nikt się go nie spodziewa.

Świateł awaryjnych używa się w razie przymusowego postoju samochodu na ulicy spowodowanego awarią lub wypadkiem. Dopiero gdy światła awaryjne nie działają, można włączyć pozycyjne.

Wypowiedź eksperta

Błędem jest używanie świateł samochodowych awaryjnych przy holowaniu. Kierowcy holują samochód, ponieważ uległ awarii i zakładają, że światła awaryjne są odpowiednie do tej sytuacji, jak wskazuje ich nazwa. To błąd. Kierowca, który zobaczy samochód na światłach awaryjnych, uważa, że stoi on unieruchomiony. Jeśli zacznie wyprzedzać taki pojazd, może się to skończyć wypadkiem. Jadąc w holowanym aucie, należy korzystać ze świateł pozycyjnych lub postojowych.

Kamil Sztandera, Specjalista ds. ubezpieczeń komunikacyjnych

Jakie jest oznakowanie i symbole świateł?

Symbole świateł to oznaczenia graficzne desce rozdzielczej samochodu. Każdy znaczek symbolizuje inne światła drogowe.

• światła mijania - zielony reflektor z trzema strzałkami,
• światła dzienne - zielony reflektor z trzema kropkami,
• światła drogowe - niebieski reflektor z trzema długimi liniami,
• światła przeciwmgłowe - reflektor z liniami przeciętymi linią falowaną,
• kierunkowskaz - dwie strzałki w różnych kierunkach,
• światła pozycyjne (postojowe) - dwa reflektory skierowane w różnych kierunkach,
• światła awaryjne - podwójny czerwony trójkąt.

Obserwując kontrolki świateł, wiemy, które światło w samochodzie aktualnie jest włączone.

Gdzie znajdują się światła w samochodzie?

Każdy kierowca (i przyszły kierowca) powinien wiedzieć, gdzie znajdują się różne rodzaje świateł w pojeździe. Ta wiedza się przydaje na egzaminie na prawo jazdy oraz później, podczas użytkowania samochodu, gdy trzeba wymienić żarówkę.

Kiedy używać świateł mijania lub do jazdy dziennej?

Dla niedoświadczonego kierowcy światła mijania i do jazdy dziennej mogą wydawać się takie same. Jednak ze względu na różnicę mocy, te pierwsze zapewniają dużo lepszą widoczność. Zważywszy na zachowanie bezpieczeństwa uczestników ruchu drogowego, ustawodawca określił w kodeksie drogowym (art. 51), kiedy można zastąpić światła mijania światłami do jazdy dziennej.

W ustawie przeczytamy, że świateł do jazdy dziennych można używać od świtu do zmierzchu (czyli w dzień) w warunkach normalnej przejrzystości powietrza.

Nie istnieje definicja "normalnej przejrzystości powietrza", ale można ją wywnioskować z art. 30 ust. 1 kodeksu. Przepis mówi tam o "zmniejszonej przejrzystości powietrza, spowodowanej mgłą, opadami atmosferycznymi (...)". Resumując - gdy jest mgła lub opady (śnieg, deszcz) przejrzystość powietrza już nie jest "normalna", zatem światła dzienne należy zastąpić światłami mijania.

Światła drogowe od zmierzchu do świtu

Ze świateł drogowych, zamiast dziennych i mijania, można korzystać:

• od zmierzchu do świtu (czyli nocą),
• na nieoświetlonych drogach,
• i o ile nie oślepią one innych kierujących lub kolumny pieszych.

Podobnie jak z określeniami typu "dostateczne warunki atmosferyczne", tak "oślepianie uczestników ruchu drogowego" nie jest nigdzie zdefiniowane. Można zatem założyć, że ustawodawca projektując przepis, założył, że kierowcy będą kierowali się zdrowym rozsądkiem, zanim włączą długie światła.