Rozstrzyganie sporów przez Sądy Polubowne

Co to jest Sąd Polubowny?

Sąd Polubowny to inaczej sąd arbitrażowy. Jest to organ niepaństwowy, orzekający w sporach cywilnoprawnych poddanych mu pod rozstrzygnięcie mocą zapisu na sąd polubowny.

Sądy polubowne mogą orzekać:

• w sprawach o prawa majątkowe;
• w sprawach o prawa niemajątkowe, które mogą być przedmiotem ugody, z wyjątkiem spraw o alimenty.

Wyroki wydane przez sądy polubowne, po ich uznaniu lub po stwierdzeniu ich wykonalności przez sąd powszechny, mają taką samą moc prawną, jak wyroki sądów powszechnych. Co ważne, postępowanie przed sądem polubownym ma charakter jednoinstancyjny. Oznacza to, że stronom nie przysługuje możliwość odwołania się od wyroku sądu polubownego.

Zawierając umowę z towarzystwem ubezpieczeniowym, mamy obowiązek dostosować się do przyjętych warunków. Nie każdy jednak zdaje sobie sprawę z tego, że tak jak klient, tak i ubezpieczyciel ma konkretne powinności. Dlatego z pojęciem Sądu Polubownego dobrze jest się zapoznać przede wszystkim dla swojego dobra.

Kwoty dochodzone przed sądem polubownym nie mogą być niższe niż 1000 zł.

Zadania Sądu Polubownego

Zakładając, że obie strony sporu chcą polubownie rozwiązać sprawę, Rzecznik Finansowy stwarza im ku temu możliwość. 

Do zadań Sądu Polubownego przy Rzeczniku Finansowy należy:

• polubowne postępowanie zakończone wyrokiem lub ugodą,
• postępowanie mediacyjne z udziałem mediatora wskazanego przez strony spośród arbitrów sądu

Co powinno znaleźć się we wniosku?

Składając wniosek do Rzecznika Ubezpieczonych, musisz pamiętać, że powinien on zawierać:

• Twoje dane jako wnioskodawcy (imię, nazwisko, adres),
• informację przeciwko komu toczyć się będzie postępowanie przed sądem (np. zakład ubezpieczeń),
• żądania będące przedmiotem sporu (np. kwotę pieniędzy) i wyszczególnienie posiadanych dowodów (np. dokumentów),
• opisanie sytuacji, która stała się przyczyną powstania sporu,
• kserokopie dokumentów istotnych dla sprawy.

Zapis na Sąd Polubowny

Zapis do sądu polubownego to nic innego, jak umowa o poddanie sporu pod rozstrzygnięcie sądu polubownego. Jeśli zostaniesz postawiony w sytuacji wykonania takiego zapisu, pamiętaj aby był on sporządzona na piśmie i podpisana przez obydwie strony. Należy również wskazać stosunek prawny lub przedmiot sporu, z którego spór wyniknął lub może wyniknąć (strony mogą poddać spory, które wynikły, ale też takie, które wynikną dopiero w przyszłości).

Zapis na sąd polubowny może zawierać liczbę arbitrów lub sposób ich powoływania.

Ważną informacją jest również to, że w dokumencie strony powinny wyznaczyć arbitrów, a każda ze stron ma prawo do takiej samej ich liczby. Jeśli więc jako strona zaskarżająca powołasz 4 arbitrów, strona zaskarżona również najprawdopodobniej powoła 4 arbitrów. 

Postępowanie przed Sądem Polubownym - Uprawnienia Sądu

Z chwilą wybrania przez strony arbitrów, rozpoczyna się postępowanie przed Sądem Polubownym.

Uprawnienia Sądu Polubownego podczas postępowania:

• przesłuchanie stron,
• przesłuchanie świadków,
• przesłuchanie biegłych,
• odbieranie przyrzeczeń,
• uprzedzenie o odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania,
• przeprowadzanie dowodów nieznanych kodeksowi postępowania cywilnego. 

tym przypadku jednak obowiązują dwie zasady: dowody mają zmierzać do osiągnięcia powyższego celu, a także przeprowadzenie powinno odbyć się przed pełnym składem sądu.

Sąd Polubowny nie może jednak stosować środków przymusu.

Umorzenie przed Sądem Polubownym

Zaglądając do Kodeksu postępowania cywilnego, możemy znaleźć informację na temat umorzenia sprawy przed Sądem Polubownym w Art. 1198:

„Poza wypadkami, o których mowa w art. 1190 § 1 i art. 1196 § 1, sąd polubowny wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, gdy:

• powód cofnął pozew, chyba że pozwany się temu sprzeciwił, a sąd polubowny uznał, że ma on uzasadniony interes w ostatecznym rozstrzygnięciu sporu;
• stwierdził, że dalsze prowadzenie postępowania stało się z innej przyczyny zbędne lub niemożliwe”

Mimo tego, że możliwe jest zawieszenie lub umorzenie postępowania przed sądem polubownym, to strona w każdej chwili może domagać się przed sądem powszechnym ustalenia, czy zapis stracił moc.

Rozstrzygający sprawę, Sąd Polubowny wydaje wyrok całościowy, częściowy lub wstępny.

Wyrok w Sądzie Polubownym

Przede wszystkim należy mieć świadomość tego, że wyrok przed sądem polubownym wiąże nie tylko strony i sąd, który go wydał, ale również inne sądy i organy państwowe. Wraz z wyrokiem, stronom doręcza się również uzasadnienie, w którym powinny być przedstawione wszystkie fakty, które doprowadziły do takiego wyroku.

Niezależnie od decyzji, jaka zapadnie, wyrok powinien być uzyskany większością głosów i sporządzony w formie pisemnej. Kiedy jednak niemożliwe jest uzyskanie większości głosów, decydujący głos ma superarbiter.

Wyrok z chwilą wydania jest ostateczny i prawomocny.

Jeśli nie Sąd Polubowny, to co?

Jeśli pozwany odmówi udziału w takim procesie, rozstrzyganie sporu przed Sądem Polubownym nie będzie mogło się odbyć. W takiej sytuacji pozostaje postępowanie przed sądem cywilnym. Nadal możesz jednak prosić o pomoc Rzecznika Ubezpieczonych. Może on:

• zbadać sprawę osoby zaskarżającej,
• wystąpić do ubezpieczyciela z prośbą o wyjaśnienia.

Jeśli zauważy gdzieś naruszenie prawa, masz też możliwość:

• wystąpienia do ubezpieczyciela o ponowne rozpatrzenie sprawy,
• zwrócenia się o zbadanie sprawy do Komisji Nadzoru Finansowego, prokuratury, bądź innych uprawnionych podmiotów,
• odpowiednich organów państwa o zbadanie sprawy.

Popularność Sądów Polubownych w Polsce nie jest zbyt duża. Jest to przede wszystkim rozstrzygnięcia sporu szybko, sprawnie i ekonomicznie. Tymczasem sądownictwo polubowne odciążą sądownictwo powszechne i jest znacznie bardziej efektywne w rozstrzyganiu sporów między stronami – mówi Daniel Bartosiewicz, specjalista do spraw ubezpieczeń komunikacyjnych w rankomat.pl