Zastanawiasz się nad zakupem terenówki? Wybraliśmy dla Ciebie 10 samochodów terenowych, którym nie straszne wyboiste i nieutwardzone drogi. Wśród nich znajdziesz m.in. popularnego Jeepa Wranglera, Land Rovera i tajemniczego SsangYong Rextona. Być może, Twój wybór padnie właśnie na jednego z nich. 

Czy elegancki SUV z napędem na cztery koła może być równocześnie „pełnokrwistą” terenówką? I tak… i nie. W rzeczywistości nie każdy pojazd 4x4 zda sprawdzian wytrzymałości i niezawodności na dzikim bezdrożu i w trudno dostępnym terenie. Problematyczne mogą być przede wszystkim pojazdy na nadwoziu samonośnym, gdzie korpus i rama tworzą jeden element. W naszym TOP 10 najlepszych aut terenowych znalazło się jednak kilka SUV-ów, na które warto zwrócić uwagę.   

Znajdź OC już od 329zł!
Bez wychodzenia z domu

  • Ceny OC w 3 minuty
  • Oferty kilkunastu towarzystw ubezpieczeniowych
  • Pomoc 200 agentów

Współczesne terenówki - co je charakteryzuje?

Mówiąc najprościej - samochód terenowy jest pojazdem samochodowym przystosowanym do pokonywania przeszkód w terenie. Do tej grupy zalicza się zarówno auta osobowe, jak i ciężarowe. Te pierwsze wyróżnia m.in. osobne podwozie, na którym montowana jest karoseria oraz odpowiednio dopasowane parametry geometrii terenowej, czyli:

  • prześwit poprzeczny i podłużny - jest to odległość mierzona pomiędzy podłożem a najniżej położonym punktem samochodu pomiędzy kołami (prześwit poprzeczny) lub osiami pojazdu (prześwit podłużny). Ułatwiają one pokonanie przeszkody podłużnej i poprzecznej;
  • kąt natarcia/najazdowy oraz zejścia - to kąty pomiędzy płaszczyzną jezdni a styczną do kół oraz obrysu dolnej części nadwozia. Określają one zdolność pojazdu do najazdu na pochyłość lub wjazdu do poprzecznego rowu przednimi kołami (i odpowiednio - zjazdu);
  • wysokość progu, czyli odległość od podłoża do najniższego punktu pojazdu przed kołami (patrząc z boku) – ten parametr uzupełnia kąty natarcia i zejścia;
  • kąt rampowy - określa on zdolność auta do pokonania teoretycznej rampy o ostrym wierzchołku i decyduje on o tym, czy i jak pojazd poradzi sobie podczas pokonywania wierzchołka wzniesienia;
  • wykrzyżowanie osi (kąt pomiędzy osią przednią i tylną w czasie, gdy koła pojazdu po przeciwnych narożach są w pozycji maksymalnego ugięcia zawieszenia) - od tego parametru zależy, na jak dużych nierównościach koła samochodu będą miały styk z podłożem.
Zamierzasz kupić samochód terenowy? Może zainteresować Cię jeszcze jeden parametr, a mianowicie głębokość brodzenia. Określa on maksymalną głębokość wody, przez jaką będziesz mógł bezpiecznie przejechać bez ryzyka uszkodzenia auta.

Najlepsze samochody terenowe posiadają także m.in. blokady mechanizmu różnicowego (aby możliwe było jednoczesne obracanie się kół tej samej osi), odpowiedni współczynnik redukcji (gdy potrzebna jest duża siła ciągnąca podczas ruszania do przodu) oraz dużą moc dostępną już od najniższych obrotów.

Ranking najlepszych aut terenowych - TOP 10

W przypadku samochodu terenowego ciężko jest wskazać pojazd najlepszy. Wiele zależy bowiem od preferencji i potrzeb użytkownika. Jeden kierowca stawia np. na udogodnienia techniczne, inny natomiast ceni sobie najstarsze terenówki, ze względu na ich prostotę. Nasze TOP 10 najlepszych aut terenowych 4x4 możesz więc potraktować jako subiektywną ocenę.

Numer 1 - Jeep Wrangler

Na pierwszym miejscu postawiliśmy prawdziwą ikonę aut terenowych, czyli Jeepa Wranglera. Jak na amerykański samochód terenowy przystało, należy on jednocześnie do SUV-ów. Samochód posiada m.in. napęd na obie osie obejmujący współczynnik oporu i świetnie radzi sobie na trudnym terenie, np. na luźnej nawierzchni.

Od ponad 30 lat Jeep Wrangler tylko nieznacznie zmienił swój wygląd zewnętrzny. Producent zadbał jednak o zaopatrzenie kolejnych generacji w udogodnienia techniczne. Najnowsze modele Jeepa Wranglera posiadają już m.in. 8,4-calowy ekran dotykowy kompatybilny z systemem informacyjno- rozrywkowym Uconnect (w tym Apple CarPlay i Android Auto), system przeciwdziałający wywróceniu się pojazdu ERM czy komputer z wyświetlaczem, kompasem i wskaźnikiem temperatury.

Jeep Wrangler

Jeep Wrangler - najważniejsze informacje 

Produkcja

Generacja - produkcja

Silnik

Typ nadwozia

Skrzynia biegów

Wybrany model i jego właściwości terenowe

1987 r. - teraz

I – 1987 - 1995

II – 1997 - 2006

III – 2006 - 2018

IV – 2018 - teraz

  • Benzyna

  • Diesel

  • Hybryda plug-in

  • 2-drzwiowy SUV

  • 2-drzwiowy SUV Cabrio

  • 4-drzwiowy SUV

  • 4-drzwiowy SUV Cabrio

  • 5-biegowa manualna

  • 3-biegowa automatyczna

  • 6-biegowa manualna

  • 8-biegowa automatyczna

Rubicon 4D

  • Kąt natarcia 36°

  • Kąt rampowy 20,8°

  • Kąt zejścia 31,4°

  • Głębokość brodzenia 762 mm

Przy okazji omawiania terenówek Jeepa, warto też wspomnieć o Grand Cherokee ZJ (poszukiwanego szczególnie przez kolekcjonerów), którego cechują m.in. spektakularne osiągi, bogate wyposażenie wnętrza i personalizowany wygląd. 

Numer 2 - Land Rover Defender

Defendera również można zaliczyć do SUV-ów. Wciąż jednak jest to idealny pojazd 4x4 do jazdy off-road. Samochód posiada wszystkie cechy terenówki (np. nadwozie z maksymalnymi prześwitami i krótkie zwisy z przodu i z tyłu) oraz liczne udogodnienia dla podróżnych. Najbogatsze wersje posiadają między innymi dwuekranowy system informacyjno-rozrywkowy oraz punkt dostępu Wi-Fi, który obsługuje do ośmiu urządzeń, odchylane tylne siedzenia czy komorę na schłodzone napoje. Na żądanie klienta producent może także wyposażyć pojazd w dodatkowe akcesoria, np. snorkel, chlapacze czy bagażnik dachowy. 

Land Rover Defender

Land Rover Defender - najważniejsze informacje 

Produkcja

Generacja - produkcja

Silnik

Typ nadwozia

Skrzynia biegów

Wybrany model i jego właściwości terenowe

1983 r. - teraz

I – 1983 - 1990

II – 1990 - 2007

III – 2007 - 2016

IV – 2019 - teraz

  • Benzyna

  • Diesel

  • Hybryda plug-in

  • 3 i 5-drzwiowy SUV

  • 2, 3 i 4-drzwiowy pickup

  • 2-drzwiowy SUV Cabrio

  • 4, 5 i 6-biegowa manualna

  • 4-biegowa automatyczna

  • 8-biegowa automatyczna

Defender 130

  • Kąt natarcia 37,5°

  • Kąt rampowy 27,8°

  • Kąt zejścia 28,5°

  • Głębokość brodzenia 900 mm

Numer 3 – Mercedes klasa G

Mercedesem G można podróżować po trudnym terenie bezproblemowo i komfortowo. Samochód nowej generacji zasłużył na miano najlepszej terenówki m.in. dzięki precyzyjnemu sterowaniu, zawieszeniu pneumatycznemu, 9-biegowej automatycznej przekładni i trzem blokadom mechanizmów różnicowych. Napęd na cztery koła i silnik o mocy nawet 500 KM zapewnia łatwy wjazd nawet na najtrudniejsze zbocza. Z kolei regulowana twardość amortyzacji uprzyjemnia jazdę po asfalcie.

Producent Mercedesa klasy G zadbał także o wygodę kierowcy i pasażerów. W samochodzie znajdziesz m.in. takie udogodnienia jak nastrojowe oświetlenie, system multimedialno-nawigacyjny czy podgrzewane i regulowane siedzenia.

 Mercedes G

Mercedes klasa G - najważniejsze informacje 

Produkcja

Generacja - produkcja

Silnik

Typ nadwozia

Skrzynia biegów

Wybrany model i jego właściwości terenowe

1979 r. - teraz

W460: 1979 - 1993

W461: 1990 - 2001

W463: 1989 - 2017

W464: 2018 - teraz

  • Benzyna

  • Diesel

  • 2-drzwiowy VAN

  • 3 i 5-drzwiowy SUV

  • 2-drzwiowy SUV Cabrio

  • 4 i 5-biegowa manualna

  • 4, 5 i 7-biegowa automatyczna

  • 9-biegowa automatyczna

W464 AMG

  • Kąt natarcia 30,9°

  • Kąt rampowy 25,7°

  • Kąt zejścia 29,9°

  • Głębokość brodzenia 700 mm

Numer 4 - Ineos Grenadier 

Ineos Grenadier to jedna z najnowszych propozycji na rynku samochodów terenowych. Jego producent inspirował się głównie modelem starszego Defendera, jednak wnętrze wyposażył w nieco więcej ulepszeń. Kierowca może korzystać np. z nowoczesnego systemu multimedialnego i nawigacji stworzonej z myślą o jeździe off-road oraz połączyć się ze smartfonami. Auto można także doposażyć np. w wyciągarkę czy dodatkowe oświetlenie.

 Ineos Grenadier

Ineos Grenadier - najważniejsze informacje 

Produkcja

Generacja - produkcja

Silnik

Typ nadwozia

Skrzynia biegów

Wybrany model i jego właściwości terenowe

Od 2022 r.

I

  • Benzyna

  • Diesel

  • 5-drzwiowy SUV

  • 4-drzwiowy pickup

8-biegowa automatyczna

  • Kąt natarcia 35,5°

  • Kąt zejścia 36,1°

  • Głębokość brodzenia 800 mm

Numer 5 - SsangYong Rexton

Mało znana koreańska marka SsangYong wypuściła na rynek „perełkę” w postaci dużego SUV-a zbudowanego na ramie. W podstawowej wersji Rexton nie ma wprawdzie napędu na obie osie, ale można taki zamówić za dopłatą. W zestawie z terenówką 4x4 klient otrzyma skrzynię z reduktorem. Może także wybrać model wyposażony w blokadę tylnego mostu, światła doświetlające zakręty czy zawieszenie tylne multilink.

Doposażony terenowy Rexton jest naprawdę świetnym autem na wypady off-road. Warto jednak wspomnieć o jego cenie - o ile w wersji podstawowej nie jest ona wygórowana, to już dopłaty do dodatkowych akcesoriów mogą nadwyrężyć Twój budżet.

SsangYong Rexton

SsangYong Rexton - najważniejsze informacje 

Produkcja

Generacja - produkcja

Silnik

Typ nadwozia

Skrzynia biegów

Wybrany model i jego właściwości terenowe

2002 r. - teraz

I – 2002 - 2007

II – 2007 - 2012

III – 2012 - 2016

IV – 2017 - teraz

  • Benzyna

  • Diesel

5-drzwiowy SUV

  • 6-biegowa manualna

  • 5 i 7-biegowa automatyczna

Rexton II

  • Kąt natarcia  28°

  • Kąt rampowy  22,5°

  • Kąt zejścia 25° lub 25,5°

  • Głębokość brodzenia  680 mm

Numer 6 - Suzuki Jimny

Na naszej liście nie mogło zabraknąć Suzuki Jimny, który cieszy się w Polsce niesłabnącym zainteresowaniem. Kierowcy chwalą Jimny głównie za niewielkie gabaryty i małą masę własną - cechy szczególnie cenne podczas jazdy w terenie po grząskim gruncie. Istotne jest to, że samochód w standardzie występuje z 5-biegową manualną skrzynią biegów i napędem na tył. Dostępna jest jednak również wersja 4×4.

Czwarta generacja Suzuki Jimny posiada m.in. homologacją ciężarową N1. Wnętrze pojazdu wyposażono w monochromatyczny wyświetlacz wielofunkcyjny, wielofunkcyjną kierownicę oraz Hill Hold Control i Hill Descent Control (wspomaganie ruszania na wzniesieniu i zjazdu ze wzniesienia). 

Suzuki Jimny

Suzuki Jimny - najważniejsze informacje 

Produkcja

Generacja - produkcja

Silnik

Typ nadwozia

Skrzynia biegów

Wybrany model i jego właściwości terenowe

1970 r. - teraz

I – 1970 - 1981

II – 1981 - 1998

III – 1998 - 2018

IV – 2018 - teraz

  • Benzyna

  • Diesel

  • 2-drzwiowy hardtop

  • 3-drzwiowy SUV

  • 2-drzwiowy pick-up

  • 2-drzwiowy SUV Cabrio

  • 4-biegowa manualna

  • 5-biegowa manualna

  • 4-biegowa automatyczna

Jimny 5MT

  •  Kąt natarcia  37°

  • Kąt rampowy  28°

  • Kąt zejścia  49° 

  • Głębokość brodzenia  600 mm

Jimny nie jest oczywiście jedyną popularną terenówką, która wyszła spod "ręki" Suzuki. Na wyróżnienie zasługuje także model Vitara czy Samurai.

Numer - 7 Nissan Patrol

Nasza kolejna propozycja również nikogo nie zaskoczy. Nissan Patrol, podobnie jak Suzuki Jimny, jest dobrze znany w Polsce. Rodowód tego auta sięga aż 1951 roku, kiedy to powstał przodek Patrola - Datsun 4W60. Później pojawiła się jego obecna nazwa (w Australii Patrol w zmodyfikowanej wersji sprzedawany jest jako Ford Maverick, natomiast w Europie funkcjonowała także nazwa Ebro Patrol).

Nissan Patrol w wersji luksusowego SUV-a cieszy się obecnie największym powodzeniem na Bliskim Wschodzie (najnowsza sportowa wersja Nismo z 5,6-litrowym V8 pod maską). W Polsce seryjnych egzemplarzy Patrola jest już niestety niewiele i łatwiej natrafić na pojazd po modyfikacjach. Najbardziej pożądanym i poszukiwanym modelem do jazdy w terenie jest trzydrzwiowa wersja GR (Grand Raid).

Nissan Patrol

Nissan Patrol - najważniejsze informacje 

Produkcja

Generacja - produkcja

Silnik

Typ nadwozia

Skrzynia biegów

Wybrany model i jego właściwości terenowe

1970 r. - 2003 r.

I – 1979 - 1988

II – 1986 - 1995

III – 1988 - 1997

IV – 1997 - 2003

  • Benzyna

  • Diesel

  • 2-drzwiowy

  • 5-drzwiowy

  • 5-biegowa manualna

  • 4-biegowa automatyczna

Patrol Y61 3.0 DIT

  • Kąt natarcia  37°

  • Kąt zejścia  31°

  • Głębokość brodzenia  700 mm

Numer 8 - Toyota 4Runner

W Polsce Toyota 4Runner nie jest zbyt popularna - ten model oferowany jest głównie w Stanach Zjednoczonych. Warto jednak zwrócić na nią uwagę - szczególnie na ostatnią generację. Z zewnątrz, auto w najnowszej wersji posiada m.in. duży grill, wlot powietrza na masce, aluminiowe akcenty w zderzaku i światła z elementami w technologii LED. We wnętrzu pojawił się natomiast panel o nazwie Optitron i dodatkowy wyświetlacz multifunkcyjny. 

Toyota 4Runner

Toyota 4Runner - najważniejsze informacje 

Produkcja

Generacja - produkcja

Silnik

Typ nadwozia

Skrzynia biegów

Wybrany model i jego właściwości terenowe

1984 r. - teraz

I – 1984 - 1989

II – 1990 - 1995

III – 1996 - 2002

IV – 2003 - 2009

V – 2010 - obecnie

  • Benzyna

  • Diesel

  • 3-drzwiowy SUV

  • 5-drzwiowy SUV

  • 5-biegowa manualna

  • 4-biegowa automatyczna

  • 5-biegowa automatyczna

4Runner IV 2002

  •  Kąt natarcia  31° 

  • Kąt rampowy  22°

  • Kąt zejścia  24°

Na polskich drogach częściej widuje się Toyotę Land Cruiser, która posiada już ponad 65-letnią historię. Ta żywa legenda charakteryzuje się m.in. wyjątkową niezawodnością w trudnym terenie, wysoką technologią w zakresie bezpieczeństwa oraz niepowtarzalnym stylem. 

Numer 9 - Hummer H2

Na przedostatnim miejscu umieściliśmy samochód budzący sporo kontrowersji, czyli następcę Hummera H1 - amerykańskiej cywilnej wersji wojskowego Humvee. Hummer H2 posiada obecnie chyba tyle samo zwolenników co przeciwników. Malkontenci krytykują go m.in. za paliwożerność, wysoką cenę i słabsze niż w H1 właściwości terenowe. Miłośnicy nowszego modelu H2 zachwalają za to wyższy niż w H1 komfort jazdy oraz bogate wyposażenie, takie na przykład jak: system audio, pokładowy komputer, telewizor, podgrzewane skórzane fotele, klimatyzacja czy elektrycznie otwierany dach.

Hummer H2

Hummer H2 - najważniejsze informacje 

Produkcja

Silnik

Typ nadwozia

Skrzynia biegów

Wybrany model i jego właściwości terenowe

2002 r. - 2010 r.

Benzyna

  • 5-drzwiowy SUV

  • 4-drzwiowy pickup

  • 4-biegowa automatyczna

  • 6-biegowa automatyczna

SUV-5d Benzyna 6.24

  • Kąt natarcia  42°

  • Kąt rampowy 53°

  • Kąt zejścia  40° 

  • Głębokość brodzenia  609 mm

Numer 10 - Tarpan Honker i Daewoo Honker 

Na naszej liście nie mogło zabraknąć polskiego osobowego samochodu terenowego, choć zdajemy sobie sprawę, że część osób zarzuci nam niesłuszne umieszczenie go w TOP 10 najlepszych samochodów terenowych. Auto zbiera bowiem sporo słów krytyki, m.in. za dużą awaryjność, słaby seryjny silnik i niski komfort jazdy (szczególnie Tarpan Honker).

Jednak warto podkreślić, że polski Honker to po prostu typowe auto na wieś. Choć mało wygodne, osobom, które nie szukają luksusów, może zapewnić sporo frajdy z jazdy po bezdrożach. W Honkerze nie ma elektroniki, co wbrew pozorom może być zaletą. Istnieje też możliwość dokonania wielu przeróbek, więc za pomocą małego liftingu auto można przystosować do własnych potrzeb. 

Honker

Honker - najważniejsze informacje 

Produkcja

Silnik

Typ nadwozia

Skrzynia biegów

Wybrany model i jego właściwości terenowe

  • 1988 r. - 1997 r. Tarpan Honker

  • 1996 r. - 2001 r. Daewoo Honker

  • Benzyna

  • Diesel

  • 2, 3 i 5-drzwiowy SUV

  • 2-drzwiowy pick-up

5-biegowa manualna

Honker 2000

  • Kąt natarcia  40°

  • Kąt zejścia  40° 

  • Głębokość brodzenia  800 mm

Ile kosztuje ubezpieczenie samochodu terenowego?

W I kwartale 2023 r. obowiązkowe ubezpieczenie samochodów terenowych, w zależności od modelu, kosztowało średnio od 353 zł (Suzuki Jimny) do nawet 653 zł (Mercedes klasy G).

Model samochodu terenowegoŚrednia cena OC
Jeep Wrangler530 zł
Land Rover Defender525 zł
Mercedes klasa G653 zł
SsangYong Rexton570 zł
Suzuki Jimny353 zł
Nissan Patrol361 zł
Toyota 4Runner647 zł
Hummer H2592 zł
Tarpan417 zł
Na podstawie kalkulacji użytkowników porównywarki OC i AC rankomat.pl w I kwartale 2023 roku

Porównaj ceny OC i AC

Duże rozbieżności w cenach OC aut z napędem na cztery koła wynikają głównie ze specyfiki marki i modelu. Z reguły małe samochody terenowe z niewielką pojemnością silnika są tańsze w OC. Istnieje w ich przypadku mniejsze prawdopodobieństwo wystąpienia kolizji lub wypadku, czy też spowodowania szkody o dużych rozmiarach. Natomiast za obowiązkowe ubezpieczenie większych aut, które osiągają duże prędkości na drodze i mają większą siłę zderzenia, trzeba zapłacić więcej.

Kamil Sztandera, ekspert ds. ubezpieczeń komunikacyjnych w rankomat.plKamil Sztandera, ekspert ds. ubezpieczeń komunikacyjnych w rankomat.pl

 Więcej na temat OC i AC terenówki przeczytasz w artykule Ile kosztuje ubezpieczenie samochodu terenowego

Co warto wiedzieć

  • Samochód terenowy 4x4 jest pojazdem przystosowanym do pokonywania przeszkód na nieutwardzonych drogach i nierównej lub grząskiej nawierzchni.
  • Terenówki osobowe wyróżnia m.in. osobne podwozie i odpowiednio dopasowane parametry geometrii terenowej.
  • Do najpopularniejszych w Polsce aut terenowych można zaliczyć m.in. Jeepa Wranglera, Nissana Patrola i Suzuki Jimny.
  • Cena obowiązkowego ubezpieczenia samochodu terenowego zależy nie tylko od danych kierowcy, ale również pojazdu. Z reguły więcej trzeba zapłacić za OC dużej i szybkiej terenówki, mniej natomiast za niewielkiego SUV-a z napędem na 4 koła.

FAQ – najczęściej zadawane pytania

  1. Czym jest samochód terenowy?

    Samochód terenowy jest pojazdem przystosowanym do pokonywania przeszkód w terenie. Do tej grupy zalicza się zarówno samochody osobowe, jak i ciężarowe. Zazwyczaj są one zbudowane na ramie, posiadają napęd na wszystkie koła, specjalne wzmocnione opony, skrzynię rozdzielczo-redukcyjną oraz zwiększoną zdolność pokonywania wzniesień. 

  2. Na czym polega jazda OFF ROAD 4x4?

    OFF ROAD jest sportem motorowym, który polega na jeździe pojazdem po trudnym terenie i nieutwardzonych drogach. Jazdę OFF ROAD 4x4 uprawia się praktycznie na każdym obszarze – w górach, lesie, na bagiennym terenie, na poligonie i na specjalnie przygotowanych torach.

  3. Jak jeździć samochodem terenowym?

    Przede wszystkim, najpierw sprawdź cechy terenowe i specyfikację Twojego auta, m.in. bieżnik opon, kąt najazdu, kąt zjazdowy i głębokość brodzenia. Dzięki temu będziesz mógł odpowiednio dobrać rodzaj terenu do jazdy off-road. Jeśli chodzi o technikę jazdy samochodem, to np. pokonując głębokie bruzdy i rowy nie siłuj się z kierownicą, a zamiast tego pozwól kołom wybrać własny tor (oczywiście przejmij ster, jeśli zajdzie taka potrzeba). Gdy zamierzasz przejechać przez wodę, sprawdź dno (czy jest grząskie i czy mogą znajdować się na nim przeszkody lub zagłębienia). Do wody wjeżdżaj powoli, nie zatrzymuj się, nie przyspieszaj gwałtownie i nie hamuj.

  4. Czy można kupić samochód terenowy do 10 tys. złotych?

    Tak. Jednak musisz liczyć się z tym, że w tej cenie uda Ci się znaleźć jedynie terenówkę co najmniej kilkunastoletnią. Zazwyczaj za kwotę do 10 tys. zł kupisz auto wyprodukowane w latach 90. Bardzo możliwe, że będzie ono wymagało naprawy i doinwestowania. Modele, na które warto zwrócić uwagę to m.in. Suzuki Grand Vitara, Jeep Cherokee, Toyota RAV-4 i Opel Frontera B.

  5. Jaki kupię samochód terenowy do 30 tysięcy?

    30 tys. zł powinno Ci wystarczyć na zakup auta do off roadu w dobrym stanie. Na rynku wtórnym możesz poszukać np. Toyoty Land Cruiser z lat 1996 - 2002, Jeepa Grand Cherokee wyprodukowanego po 2000 r. czy też mniejszego Suzuki Jimny. Oczywiście, w tej cenie dostępne są także modele wyprodukowane w ostatniej dekadzie. Jednak w takim przypadku trzeba dokładnie sprawdzić czy wybrany model nie jest powypadkowy.