Oblicz składkę

Nikomu chyba nie trzeba przybliżać sytuacji, do których może dojść podczas prowadzenia auta pod wpływem alkoholu. Narażone jest życie i zdrowie nie tylko kierowcy, ale i jego pasażerów oraz innych uczestników ruchu drogowego. Kierowca, który dopuści się takiego czynu, zostanie ukarany nie tylko mandatem czy punktami karnymi. Poniesie on także wszystkie koszty związane z kolizją lub wypadkiem drogowym. Od marca 2024 roku grozi mu także konfiskata samochodu.

Z tego artykułu dowiesz się:

W 2023 roku użytkownicy dróg (kierujący, piesi, pasażerowie) będący pod działaniem alkoholu uczestniczyli w 2074 wypadkach drogowych. Śmierć w nich poniosło 290 osób, a 2263 odniosło obrażenia - wynika z policyjnych statystyk. Choć każdego roku liczba zdarzeń z udziałem pijanych uczestników ruchu drogowego maleje, to niestety, alkohol wciąż pozostaje jednym z najpoważniejszych problemów polskich kierowców.

Czym jest jazda pod wpływem alkoholu?

Liczba promili zależy od tego, co pijemy, jak dużo i ile czasu upłynęło od spożycia. Nie bez znaczenia jest również nasza waga i metabolizm. Jest to bardzo ważna informacja, gdyż karę za jazdę na podwójnym gazie określa poziom stężenia alkoholu we krwi

Natalia Tokarczyk-Jarocka, ekspert ds. ubezpieczeń komunikacyjnych w rankomat.pl.Natalia Tokarczyk-Jarocka, ekspert ds. ubezpieczeń komunikacyjnych w rankomat.pl.

Wyróżniamy dwie klasyfikacje jazdy po alkoholu:

  • Stan po spożyciu alkoholu

Zgodnie z art. 46 ust. 2 pkt 2 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, stężenie we krwi od 0,2 ‰ do 0,5 ‰ (promila) alkoholu lub obecność w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm3 oznacza stan „po użyciu alkoholu”, nie zaś „stan nietrzeźwości” w rozumieniu art. 115 § 16 k.k.

  • Stan nietrzeźwości

 Określa art. 115 § 16 Kodeksu karnego. Zgodnie z tym przepisem, zachodzi on, gdy:

  • zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość,
  • zawartość alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość.

 Z jakimi konsekwencjami należy liczyć się w takich przypadkach?

Co grozi za jazdę pod wpływem alkoholu?

W polskim prawie, kary za jazdę pod wpływem alkoholu określone są w trzech kategoriach.

  • Kary za jazdę w stanie po spożyciu alkoholu

Zgodnie z art. 87 Kodeksu wykroczeń (k.w.), za prowadzenie pojazdu mechanicznego po spożyciu alkoholu bądź środków o podobnym działaniu grozi:

  1. Kara aresztu albo grzywna nie niższa niż 2500 zł (nawet do 30 tys. zł)
  2. Zakaz prowadzenia pojazdów do 3 lat

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 14.09.2023 r., kierowcy przypisuje są także 15 punktów karnych.

Co mówi prawo?

Od 17 września 2022 r. obowiązuje nowy mechanizm uzależniający usunięcie punktów karnych od uregulowania mandatu. Przez 1 rok punkty były kasowane dopiero po upływie 2 lat, natomiast od 17 września 2023 r. zerują się po roku (czyli przywrócono przepisy sprzed września 2022). Termin ten jest liczony od dnia zapłaty grzywny.

  • Kara za jazdę w stanie nietrzeźwości

Za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości grozi:

  1. Kara pozbawienia wolności do 3 lat (lub od 3 miesięcy do 5 lat w przypadku recydywy - szczegóły w dalszej części artykułu),
  2. Zakaz prowadzenia pojazdów na okres minimum 3 lat,
  3. Kara od 5000 zł do 60 000 zł (na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej),
  4. Przepadek samochodu / konfiskata (w szczególnych okolicznościach - szczegóły w dalszej części artykułu),
  5. 15 punktów karnych.

Warto pamiętać, że kara pozbawienia wolności i zakaz prowadzenia pojazdów (w takim samym wymiarze) dotyczy także osób, które uciekną z miejsca zdarzenia lub spożyją alkohol po zdarzeniu i jednocześnie przed przeprowadzeniem przez uprawniony organ badania w celu ustalenia stężenia alkoholu we krwi.

Co mówi prawo?

W momencie zatrzymania prawa jazdy kierowca nie otrzyma informacji na jak długo zostaje nałożony na niego zakaz prowadzenia pojazdów. O tym dowie się dopiero po ogłoszeniu prawomocnego wyroku sądowego. Czas obowiązywania zakazu liczy się jednak od momentu zatrzymania prawa jazdy, a nie od dnia, w którym zapadł wyrok.

  • Kara za ponowną jazdę w stanie nietrzeźwości - recydywa

Jeśli kierowca był karany za jazdę po alkoholu i ponownie zasiądzie za kółkiem w stanie nietrzeźwości, grozi mu kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Minimalna długość zakazu poruszania się pojazdem wynosi do 3 lat. 

Ponadto, osoba która drugi raz prowadziła pod wpływem alkoholu zostanie zobowiązana do większego świadczenia pieniężnego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej (minimum 10 tys. zł). 

Kierowca zapłaci także podwójną grzywnę (czyli min. 5000 zł), jeśli po raz drugi w ciągu 2 lat zostanie zatrzymany za jazdę po użyciu alkoholu. 

Od 14 marca 2024 roku pijanemu kierowcy grozi również konfiskata samochodu. 

Co mówi prawo?

Osoby, które trzeci raz dopuszczą się jazdy samochodem w stanie nietrzeźwości, stracą prawo jazdy dożywotnio. Dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych odnosi się także do kierowców, którzy spowodowali wypadek, a osoba/osoby w nim uczestniczące poniosły śmierć lub doznały ciężkiego uszczerbku na zdrowiu.

Konfiskata samochodu w przypadku jazdy po alkoholu - komu grozi?

Zmiany ustawowe w postaci konfiskaty aut nietrzeźwych kierowców weszły \w życie 14 marca 2024 roku. Przewidują one utratę samochodu dla nietrzeźwego kierowcy w którego krwi wykryto przynajmniej 1,5 promila alkoholu, a także, który:

  • spowodował wypadek będąc w stanie nietrzeźwości (opcjonalnie dla kierowcy, u którego stwierdzono 0,5 - 1 promila),
  • spowodował katastrofę w ruchu lądowym (opcjonalnie dla kierowcy, u którego stwierdzono 0,5 - 1 promila),
  • spowodował zagrożenie katastrofą w ruchu lądowym (opcjonalnie dla kierowcy, u którego stwierdzono 0,5 - 1 promila)
  • jest recydywistą, czyli prowadził pojazd w stanie nietrzeźwości po raz kolejny w ciągu ostatnich 2 lat.

Sąd może odstąpić od orzeczenia przepadku samochodu w sytuacjach uzasadnionych szczególnymi okolicznościami. Szanse na to mają głównie osoby, które zostały zatrzymane po spożyciu alkoholu, ale nie spowodowały wypadku drogowego.

Uwaga!

Po zniszczeniu samochodu sprawcy i przy braku własności pojazdu (np. auto było tylko użytkowane przez pijanego kierowcę) przewidziano wyłącznie kary pieniężne. W takich okolicznościach sąd orzeka przepadek równowartości pojazdu - jest nią wartość określona w polisie ubezpieczeniowej na rok, w którym popełniono przestępstwo lub (jeśli auto nie było ubezpieczone) średnia wartość rynkową po uwzględnieniu m.in. marki i modelu pojazdu, roku produkcji, typu nadwozia, pojemności silnika i przybliżonego przebiegu.

Z kolei kierowcy zawodowi (osoby, które prowadziły pojazd wykonując czynności zawodowe lub służbowe) zapłacą nawiązkę w wysokości co najmniej 5000 złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.

Jakie są konsekwencje wypadku spowodowanego przez pijanego kierowcę?

Aby sprawdzić, jakie kary grożą kierowcy za spowodowanie wypadku pod wpływem alkoholu, należy najpierw sięgnąć po art. 177 § 1 k.k. Zgodnie z nim, kto narusza - chociażby nieumyślnie - zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, powoduje wypadek, w którym inna osoba odniosła obrażenia ciała (...) podlega karze pozbawienia wolności do lat 3 lub od 6 miesięcy do 8 lat, jeśli skutkiem wypadku jest śmierć lub ciężki uszczerbek na zdrowiu.  

W przypadku spowodowania wypadku pod wpływem alkoholu, mamy już do czynienia z tzw. typem kwalifikowanym przestępstwa z art. 177 k.k. Prawo przewiduje wówczas zaostrzone sankcje - sąd może wymierzyć kierowcy karę pozbawienia wolności do wysokości górnej granicy zwiększonej o połowę. To oznacza, że na dzień dzisiejszy pijany sprawca śmiertelnego wypadku drogowego może trafić do więzienia nawet na 16 lat.

Co mówi prawo?

Od 1 października 2023 roku kary za popełnienie przestępstwa drogowego pod wpływem alkoholu zostały zwiększone do:

  • minimum 3 lat więzienia, jeśli kierowca był sprawcą wypadku, w którym inna osoba doznała ciężkiego uszczerbku na zdrowiu,
  • minimum 5 lat więzienia i do dwukrotności górnej granicy ustawowego zagrożenia (czyli 16 lat), gdy doszło do śmiertelnego wypadku.

Czy pijanego sprawcę obejmuje ubezpieczenie OC i AC?

Osoby, które wsiadają za kierownicę samochodu będąc pod wpływem alkoholu, narażają się także na przykre konsekwencje finansowe związane z wypłatą odszkodowania z ich polisy OC i AC. Jeśli spowodują kolizję lub wypadek drogowy:

  • W OC - zastosowanie będą miały zapisy ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych. Sytuacja poszkodowanego nie zmieni się i nadal przysługiwać mu będzie prawo do likwidacji szkody z OC sprawcy zdarzenia. Procedura w przypadku nietrzeźwego kierowcy wygląda jednak inaczej. Poszkodowany występuje z roszczeniem do ubezpieczyciela sprawcy, a ten z kolei zwraca się do kierowcy z tak zwanym regresem ubezpieczeniowym, czyli żądaniem zwrotu wypłaconych pieniędzy;
  • W AC - ubezpieczyciel odmówi naprawy samochodu lub wypłaty odszkodowania z polisy autocasco. Kierowanie pojazdem pod wpływem alkoholu jest bowiem podstawowym zapisem w OWU (ogólnych warunkach ubezpieczenia) AC każdej firmy, zwalniającym towarzystwo z odpowiedzialności finansowej za szkodę.

Uwaga! Zupełnie inaczej wygląda sytuacja, gdy kierowca będący pod wpływem alkoholu uczestniczy w kolizji lub wypadku drogowym jako poszkodowany (do zdarzenia nie doszło z jego winy). Zostanie on oczywiście ukarany za prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości lub „po spożyciu” (mandatem, punktami karnymi itd.), jednak równocześnie będzie mu przysługiwało odszkodowanie z polisy sprawcy zdarzenia za poniesione straty w mieniu i na zdrowiu.

Ubezpieczyciel sprawcy może co najwyżej obniżyć wysokość świadczenia za tzw. przyczynienie, ale musi wtedy udowodnić, że stan poszkodowanego kierowcy miał bezpośredni wpływ na powstanie lub zwiększenie rozmiaru szkody.

Ile godzin po spożyciu alkoholu można wsiąść za kierownicę?

Mogę już prowadzić czy jeszcze nie? – to pytanie zadaje sobie każdy imprezowicz, który jakiś czas wcześniej korzystał z "uroków" alkoholu. 

Zazwyczaj przyjmujemy, że alkohol metabolizuje się z prędkością ok. 0,2 promila na godzinę. Czyli np. na „pozbycie się” 2 promili z organizmu potrzebujemy 10 godzin. Tyle teorii. A co z praktyką? Otóż okazuje się, że nie ma złotego środka - czas jaki jest nam potrzebny, aby bezpiecznie wsiąść za kierownicę po spożyciu alkoholu, jest zmienny dla każdej osoby.

Organizm jednej metabolizuje alkohol w kilka godzin, a innej nawet w kilkanaście. Wpływ na to ma nie tylko ilość czy rodzaj spożytego alkoholu, ale również to czy był wypity po posiłku, czy też na pusty żołądek. Warto także pamiętać o takich zmiennych jak płeć, wiek, waga ciała/ typ sylwetki, wzrost oraz przyjmowane leki. 

Jak działa alkomat online?

Alkomat online to internetowy kalkulator, który szacuje stężenie alkoholu we krwi po wypiciu określonej ilości alkoholu, na podstawie danych wpisanych przez użytkownika. Trzeba jednak pamiętać, że są to jedynie orientacyjne informacje i absolutnie nie mogą stanowić podstawy do oceny stanu trzeźwości. Jak już wspomnieliśmy, każda osoba przetwarza alkohol inaczej. Prosty, wirtualny formularz oparty o algorytmy nie jest w stanie uwzględnić indywidualnych predyspozycji każdego organizmu.

Dlatego najbezpieczniej jest sprawdzić poziom stężenia alkoholu we krwi za pomocą profesjonalnego fizycznego alkomatu lub po prostu przeczekać odpowiednio długi czas, zanim wsiądzie się za kierownicę. 

Co warto wiedzieć?

  1. W 2023 roku użytkownicy dróg (kierujący, piesi, pasażerowie) będący pod wpływem alkoholu uczestniczyli w 2074 wypadkach drogowych, śmierć w nich poniosło 290 osób, a 2263 odniosło obrażenia.
  2. Liczba promili zależy od tego co pijemy, jak dużo i ile czasu upłynęło od spożycia alkoholu. Nie bez znaczenia jest również nasza waga i metabolizm.
  3. Kara za jazdę "na podwójnym gazie" określana jest na podstawie poziomu stężenia alkoholu we krwi / zawartości w wydychanym powietrzu oraz liczby popełnionych wykroczeń lub przestępstw (recydywa).
  4. Od 14 marca 2024 r. na nietrzeźwego kierowcę może zostać nałożona kara w postaci konfiskaty samochodu. 
  5. W przypadku zdarzenia drogowego, gdzie sprawcą był kierowca pod wpływem alkoholu, poszkodowany występuje do jego ubezpieczyciela o likwidację szkody z OC, a ten z kolei zwraca się do kierowcy z tak zwanym regresem ubezpieczeniowym, czyli żądaniem zwrotu wypłaconych pieniędzy.

FAQ – najczęściej zadawane pytania o ubezpieczenia komunikacyjne

  1. Czy dzieci poszkodowanego w wypadku spowodowanym przez pijanego kierowcę mogą domagać się rekompensaty?

    Jeśli w wypadku z udziałem pijanego kierowcy zginęli rodzice (lub zginął rodzic), to ich dzieci mogą liczyć na przykład na wypłatę jednorazowego zadośćuczynienia z tytułu śmierci rodziców. Dodatkowo będą mogły ubiegać się o wypłatę renty, gwarantującej im utrzymanie na poziomie, jaki zapewniali im rodzice. Ponadto, jeśli poszkodowany w wypadku pozostaje w stanie wegetatywnym, to z OC komunikacyjnego będą pokrywane koszty jego leczenia, rehabilitacji czy codziennej opieki.

  2. Co, jeśli kierowca nie ma ubezpieczenia OC?

    W OC komunikacyjnym towarzystwo ubezpieczeniowe jest zawsze odpowiedzialne za pokrycie szkód i doprowadzenie auta poszkodowanego do stanu sprzed zdarzenia drogowego. Jeśli sprawca wypadku nie miał OC, to pieniądze wypłaca Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. Po wypłaceniu odszkodowania UFG występuje jednak o zwrot poniesionych kosztów do pijanego kierowcy, który spowodował wypadek.

  3. Co w sytuacji jeśli pasażer jest pijany i zachowuje się agresywnie?

    Występują przypadki, gdy pasażer przyczynia się do wypadku. Zdarza się tak np. w sytuacji, gdy jeden z pasażerów w trakcie jazdy zaciąga hamulec ręczny, szarpie kierownicę lub utrudnia kierowcy bezpieczną jazdę. Wówczas ubezpieczyciel procentowo określa przyczynienie się do wypadku (podobnie jak w przypadku nietrzeźwego pieszego) i o tyle pomniejsza wypłatę z ubezpieczenia.

  4. Czy pijany kierowca dostanie odszkodowanie z OC sprawcy?

    Tak. Przykładem jest chociażby sytuacja, w której trzeźwy kierowca niespodziewanie wjeżdża na przeciwległy pas ruchu i dochodzi do zderzenia czołowego z autem, które prowadzi osoba będąca pod wpływem alkoholu. Jeżeli poszkodowany jechał z dozwoloną prędkością i w żaden sposób nie przyczynił się do kolizji, ubezpieczyciel sprawcy wypłaci mu pełne odszkodowanie. Czasami jednak świadczenie może zostać pomniejszone o tzw. przyczynienie. Towarzystwo powinno wtedy udowodnić, że stan nietrzeźwości poszkodowanego miał bezpośredni wpływ na zdarzenie lub rozmiar szkody.

  5. Czy pasażer odpowiada za pijanego kierowcę?

    Pasażerowie, którzy wsiadają do samochodu z pijanym kierowcą, muszą się liczyć z ograniczeniem należnego im w zwykłych warunkach odszkodowania lub świadczenia o 50 proc., a nawet 80 proc. To potrącenie wynika z uznania, że akceptując fakt nietrzeźwości kierowcy, poszkodowany przyczynił się do powstania szkody.

    PRZYKŁAD: W 2011 r. dwóch pijanych mężczyzn jechało samochodem. Jeden jako kierowca, drugi jako pasażer. Obaj wcześniej wspólnie pili alkohol. Doszło do wypadku, w wyniku którego pasażer doznał wielu obrażeń. Sąd Okręgowy wyliczył, że pasażer „w 30% przyczynił się do powstania szkody, z uwagi na spożywanie alkoholu z osobą, która następnie prowadziła samochód”.