Ulga rehabilitacyjna na samochód 2024 – kto i ile może odliczyć?

Osoba z niepełnosprawnością lub ktoś mający na utrzymaniu osobę niepełnosprawną często używa odpowiednio dostosowanego samochodu. Tym samym ponosi wydatki – eksploatacyjne i związane z dostosowaniem pojazdu do potrzeb kierowcy lub pasażera z niepełnosprawnością. I właśnie m.in. te koszty, chociaż w różnym stopniu, można odliczyć w PIT w ramach ulgi rehabilitacyjnej.

Na czym polega ulga rehabilitacyjna?

Przepisy prawa podatkowego przewidują różne preferencje podatkowe, z których mogą skorzystać określone grupy podatników. Ulga rehabilitacyjna jest właśnie jednym z takich rozwiązań, które polega na odliczeniu od dochodu kwoty przeznaczonej na cele rehabilitacyjne i cele związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych. 

Ulga rehabilitacyjna na samochód – co to jest?

Katalog kosztów, jakie można odliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej, jest zamknięty, ale dość szeroki. Wśród wydatków uwzględnione są koszty ponoszone z tytułu posiadania samochodu. Inaczej mówiąc, ulga rehabilitacyjna na samochód to jeden z typów kosztów odliczanych w ramach ulgi rehabilitacyjnej. 

Kto skorzysta z ulgi rehabilitacyjnej?

Ulga rehabilitacyjna przysługuje dwóm grupom podatników – są to: osoby z niepełnosprawnością oraz osoby mające na utrzymaniu osobę niepełnosprawną (np. współmałżonek osoby niepełnosprawnej) i jednocześnie poniosły wydatki na jej rehabilitację lub wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych.

Ulga rehabilitacyjna 2024. Dla kogo, ile wynosi, jakie wydatki można odliczyć? https://t.co/WrXJTNhtZu

— Dziennik.pl (@DziennikPL) February 19, 2024

Kim jest osoba z niepełnosprawnością? To osoba, która posiada:

• orzeczenie o zakwalifikowaniu do jednego z trzech stopni niepełnosprawności – I, II lub III grupy; 
• prawo do renty z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, renty szkoleniowej albo socjalnej; 
• orzeczenie o niepełnosprawności – gdy nie ukończyła 16 lat; 
• orzeczenie o niepełnosprawności wydane na podstawie przepisów, które obowiązywały do 31 sierpnia 1997 r. 

Przepisy (art. 26 ust. 7e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) precyzują też katalog osób mających na utrzymaniu osobę niepełnosprawną, które również mają prawo do skorzystania z ulgi rehabilitacyjnej. Są to osoby najbliższe, czyli: współmałżonek, niepełnosprawne dziecko (własne, przysposobione, przyjęte na wychowanie, pasierb), rodzice, rodzice współmałżonka, rodzeństwo, ojczym, macocha, zięć i synowa. 

W rozliczeniu za 2024 r. z ulgi rehabilitacyjnej mogą skorzystać też osoby należące do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn. Oznacza to, że ulgę może zastosować np. dziadek mający na utrzymaniu niepełnosprawnego wnuka.

Jakie warunki trzeba spełnić, aby skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej na samochód?

Aby skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej na samochód, osoby z niepełnosprawnością lub podatnicy mający na utrzymaniu osoby niepełnosprawne muszą być właścicielami albo współwłaścicielami samochodu. Inny tytuł prawny do auta (np. umowa leasingu) nie uprawnia do ulgi rehabilitacyjnej na samochód. Z ulgi nie mogą też skorzystać podatnicy, którzy na co dzień korzystają z innych środków transportu. 

Wypowiedź eksperta

Fiskus stoi na stanowisku, że dane osoby z niepełnosprawnością, która pozostaje we wspólności majątkowej małżeńskiej, nie muszą widnieć w dowodzie rejestracyjnym samochodu, aby mogła ona skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej.

Stefania Stuglik, Specjalista ds. ubezpieczeń komunikacyjnych

Pozostałe warunki, które należy spełnić, aby skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej na samochód, to: 

• ponoszenie kosztów z tytułu użytkowania auta w celach rehabilitacyjnych czy dojazdu np. do sklepu lub pracy;
• bycie podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych według skali podatkowej lub podatnikiem, który płaci ryczałt od przychodów ewidencjonowanych;
• spełnienie kryterium dochodowego – dotyczy ono tylko osób z niepełnosprawnością, które pozostają na utrzymaniu innej osoby. 

Czy prawo do ulgi rehabilitacyjnej na samochód zależy od dochodu? 

Limit dochodu dotyczy jedynie osoby z niepełnosprawnością, która pozostaje na utrzymaniu innej osoby. Aby opiekun mógł skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej na samochód, dochód osoby z niepełnosprawnością nie może przekroczyć określonej kwoty.

Aby prawidłowo obliczyć wysokość dochodu, trzeba uwzględnić, że niektóre świadczenia nie są do niego zaliczane. To choćby:

• alimenty na dzieci; 
• dodatkowe roczne świadczenie pieniężne dla emerytów i rencistów – tzw. trzynastka;
• dodatki – np. energetyczny i węglowy;
• zasiłek pielęgnacyjny; 
• świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji.

Ulga rehabilitacyjna na samochód – jakie wydatki można odliczyć w 2024 roku?

Jak wskazuje jej nazwa, ulga rehabilitacyjna na samochód pozwala odliczyć w zeznaniu podatkowym wydatki związane z utrzymaniem pojazdu. Jednak nie każdy z nich można rozliczyć w pełnej kwocie – niektóre wydatki są limitowane, a to oznacza, że niekiedy limit może być niższy niż faktycznie poniesiony koszt. Które wydatki są nielimitowane, a które limitowane? Nie ma tu miejsca na dowolność, bo kwestia ta została sprecyzowana w przepisach. 

Ulga rehabilitacyjna na samochód – rodzaje wydatków:

• wydatki nielimitowane – w pełnej wysokości w rozliczeniu rocznym można odliczyć wydatki poniesione na przystosowanie pojazdów mechanicznych dla potrzeb osoby z niepełnosprawnością; 
• wydatki limitowane – należą do nich wydatki na używanie samochodu osobowego; zalicza się do nich m.in. wydatki na paliwo, opony, opłaty parkingowe, a także koszty przeglądów technicznych, napraw, czy składkę na ubezpieczenie OC. 

Z tytułu wydatków nielimitowanych można odliczyć nie więcej niż 2280 zł za cały rok. Natomiast drugi typ odliczenia nie ma limitu kwotowego. 

Co to jest samochód osobowy?

Zgodnie z 5a pkt 19a ustawy o PIT:

Wyjątek stanowią:

• pojazd samochodowy posiadający jeden rząd siedzeń, oddzielony od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, klasyfikowany na podstawie przepisów o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van lub z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków,
• pojazd samochodowy, posiadający kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu,
• pojazd specjalny (jeśli tak wynika z dokumentów) i jeżeli spełnione zostały warunki przypisane do określonych przeznaczeń, np. koparka, ładowarka itp.
• pojazd samochodowy podlegający pod przepisy art. 86a ust. 16 ustawy o podatku od towarów i usług.

Wydatki na przystosowanie pojazdu mechanicznego do potrzeb wynikających z niepełnosprawności

W przypadku wydatków na przystosowanie pojazdu mechanicznego do potrzeb wynikających z niepełnosprawności nie ma limitu kwotowego. Co ważne, odliczenie to nie musi dotyczyć samochodu osobowego ponieważ odliczyć można wydatki poniesione na przystosowanie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności każdego pojazdu mechanicznego. Odliczone wydatki muszą jednak mieścić się w założeniach przepisu art. 26 ust. 7a pkt 2 ustawy o PIT.

Odliczyć możesz więc przeróbki związane z dostosowaniem pojazdu zarówno do potrzeb niepełnosprawnego kierowcy, jak i niepełnosprawnego pasażera. Przykładowo, w ramach ulgi rehabilitacyjnej na samochód odliczysz zatem wydatki poniesione na przerobienie pedałów hamulca i gazu oraz dźwigni zmiany biegów.

Zakup samochodu a ulga rehabilitacyjna

Osoby niepełnosprawne lub ich opiekunowie w ramach ulgi rehabilitacyjnej nie mogą odliczać wydatków poniesionych na zakup samochodów - nawet jeśli jest to pojazd przystosowany do potrzeb wynikających z niepełnosprawności.
Dyrektor KIS w interpretacji z 11 lutego 2022 r. (sygn. 0112-KDIL2-1.4011.1183.2021.2.KF) potwierdza, że:

Ile wynosi limit wydatków w ramach ulgi na samochód osobowy?

W ramach ulgi rehabilitacyjnej na samochód możesz odliczyć nie więcej niż 2280 zł rocznie. Odliczeniu podlegają wyłącznie te wydatki, które faktycznie poniosłeś - nie możesz więc odliczyć pełnej kwoty 2280 zł, jeżeli Twoje faktyczne wydatki były niższe.

Każda osoba niepełnosprawna lub osoba posiadająca na utrzymaniu osobę niepełnosprawną posada własny limit wydatków. Przykładowo, ulga ta będzie przysługiwała każdemu z rodziców dziecka niepełnosprawnego z osobna, jeśli ponoszą oni koszty jego utrzymania.

Co ważne, osoba niepełnosprawna, posiadająca na utrzymaniu jedną lub więcej osób niepełnosprawnych, może odliczyć wydatki tylko do wysokości 2280 zł łącznie.

Potwierdza to Krajowa Informacja Skarbowa w broszurze informacyjnej dot. ulgi rehabilitacyjnej:

Ile wynosi ulga rehabilitacyjna na samochód w 2024 roku?

Ulga rehabilitacyjna na samochód wpisuje się w tzw. katalog wydatków limitowanych. W 2024 wysokość tego odliczenia nie uległa zmianie - aktualnie wciąż wynosi ona 2280 zł w skali roku podatkowego. Jest to roczny limit, a zatem na cały 2024 r. Z perspektywy osoby, która użytkuje samochód z dużą częstotliwością, nie jest to duża kwota. Stąd też warto poszukać oszczędności. Na czym można zaoszczędzić? Dobrym przykładem jest ubezpieczenie OC.

Wypowiedź eksperta

Wybierając najtańsze ubezpieczenie OC, właściciel pojazdu nic nie traci, bo zakres ochrony OC jest stały w przypadku wszystkich dostępnych polis. Dzięki zakupowi taniego OC podatnik w ramach przysługującego mu limitu może odliczyć np. większą kwotę wydatków na paliwo. W znalezieniu korzystnej oferty ubezpieczenia pomoże kalkulator OC dostępny na naszej stronie. Osoby potrzebujące pomocy w wypełnieniu formularza mogą uzyskać telefoniczne wsparcie ze strony naszego agenta.

Stefania Stuglik, Specjalista ds. ubezpieczeń komunikacyjnych

Czy ulga rehabilitacyjna na samochód musi być udokumentowana?

Z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że od podatnika korzystającego z ulgi rehabilitacyjnej nie jest wymagane posiadanie dokumentów stwierdzających wysokość wydatków poniesionych w związku z używaniem samochodu osobowego. Jest jednak pewne „ale” – na żądanie organów podatkowych podatnik ma obowiązek przedstawić dokumenty niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia. Stąd też osobom korzystającym z ulgi rehabilitacyjnej na samochód rekomenduje się zbieranie dokumentów potwierdzających poniesione wydatki. O jakich dokumentach mowa? 

Poniesione wydatki można udokumentować m.in. fakturami, rachunkami i paragonami. Co ważne, każdy taki dokument powinien zawierać określone informacje – zgodnie z art. 26 ust. 7 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są to:

• dane identyfikujące kupującego;
• dane identyfikujące sprzedającego;
• rodzaj towaru (usługi);
• kwota, jaką zapłacił kupujący. 

Jak odliczyć ulgę rehabilitacyjną na samochód?

Odliczenia wydatków poniesionych w związku z użytkowaniem samochodu dokonuje się w rozliczeniu rocznym (PIT-36, PIT-37, PIT-28), do którego należy dołączyć załącznik PIT/O. Ulgę rehabilitacyjną na samochód odlicza się od dochodu (zasady ogólne) albo przychodu (ryczałt od przychodów ewidencjonowanych). 

Gdzie wpisać w PIT ulgę rehabilitacyjną na samochód, składając zeznanie za rok 2023? Właściwymi polami są pola 23. i 24. w PIT/O – jak na poniższej grafice. 

​

Ulga rehabilitacyjna 2024. Jak rozliczyć w PIT, by nie popełnić błędu? https://t.co/a9B0CUDDQM

— Forsal.pl (@forsalpl) February 20, 2024

Kiedy nie można odliczyć ulgi rehabilitacyjnej na samochód?

Ulgi rehabilitacyjnej na samochód nie można odliczyć jeśli wydatki zostały sfinansowane lub dofinansowane ze środków:

• Narodowego Funduszu Zdrowia, 

• zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, 

• zakładowego funduszu aktywności, 

• zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, 

• Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Dodatkowo, nie można odliczać wydatków przeznaczonych na:

• użytkowanie innego pojazdu niż samochód osobowy;

• użytkowanie samochodu osobowego, niebędącego własnością lub współwłasnością podatnika (np. na samochód wynajęty)

• wymianę części eksploatacyjnych samochodu

Co jeszcze warto wiedzieć o uldze rehabilitacyjnej na samochód?

Ponieważ ulga rehabilitacyjna na samochód budzi sporo wątpliwości, Ministerstwo Finansów udzieliło dodatkowych wyjaśnień. Poniżej znajdziesz kilka zagadnień często poruszanych w związku z korzystaniem z ulgi rehabilitacyjnej na samochód. 

1. Ulga rehabilitacyjna na samochód a prawo jazdy 

Osoba niepełnosprawna lub podatnik, który ma ją na utrzymaniu, nie musi posiadać prawa jazdy. Osoba korzystająca z ulgi rehabilitacyjnej na samochód nie musi być zatem kierowcą. 

2. Ulga rehabilitacyjna na samochód a rodzic dziecka z niepełnosprawnością 

Podatnik z niepełnosprawnością, który ma na utrzymaniu osobę z niepełnosprawnością, może odliczać wydatki w ramach tylko jednego limitu. Opisana zasada ma też zastosowanie, gdy na utrzymaniu podatnika pozostaje więcej niż jedna osoba z niepełnosprawnością.

3. Ulga rehabilitacyjna na samochód a więcej niż jedno auto 

Podatnik posiadający co najmniej dwa samochody ma prawo wyłącznie do jednej ulgi. Inaczej mówiąc, ulga ma wysokość 2280 zł bez względu na liczbę posiadanych aut. 

4. Ulga rehabilitacyjna na samochód a małżeństwo 

Małżonkowie, z których każdy jest osobą niepełnosprawną, mają prawo do podwójnej ulgi. Ponieważ ulga przysługuje każdemu z małżonków, to łącznie odliczą oni w rocznym zeznaniu podatkowym 4560 zł. 

5. Ulga rehabilitacyjna na samochód a odliczanie wydatków wstecz

Zgodnie ze stanowiskiem zaprezentowanym przez fiskusa możliwe jest odliczanie wydatków poniesionych w związku z użytkowaniem auta wstecz. Trzeba jednak spełnić dodatkowy warunek – w orzeczeniu musi zostać wskazana data powstania niepełnosprawności. 

Źródło: 

https://www.podatki.gov.pl/pit/ulgi-odliczenia-i-zwolnienia/ulga-rehabilitacyjna/

https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19910800350/U/D19910350Lj.pdf

https://www.inforlex.pl/dok/tresc,FOB0000000000005513019,Interpretacja-indywidualna-z-dnia-11-lutego-2022-r-Dyrektor-Krajowej-Informacji-Skarbowej-sygn-0112-KDIL2-1-4011-1183-2021-2-KF.html