Ulga rehabilitacyjna na samochód w 2023 r.

Osoba z niepełnosprawnością lub osoba mająca na utrzymaniu taką osobę często używa odpowiednio dostosowanego samochodu. Tym samym ponosi pewne wydatki – eksploatacyjne i związane z dostosowaniem pojazdu do potrzeb kierowcy lub pasażera z niepełnosprawnością. I właśnie te koszty, chociaż w różnym stopniu, można odliczyć w PIT. 

Co to jest ulga rehabilitacyjna na samochód? 

Przepisy prawa podatkowego przewidują różne preferencje podatkowe, z których mogą skorzystać określone grupy podatników. Ulga rehabilitacyjna jest właśnie taką preferencją podatkową, która polega na odliczeniu od dochodu kwoty przeznaczonej na cele rehabilitacyjne i cele związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych. 

Katalog kosztów, jakie można odliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej, jest zamknięty, ale dość szeroki. Wśród wydatków uwzględnione są koszty ponoszone z tytułu posiadania samochodu. Stąd też nazwa – ulga rehabilitacyjna na samochód. Inaczej mówiąc, ulga rehabilitacyjna na samochód to jeden z typów kosztów odliczanych w ramach ulgi rehabilitacyjnej. 

Komu przysługuje ulga rehabilitacyjna na samochód w 2023 roku? 

Ulga rehabilitacyjna na samochód przysługuje dwóm grupom podatników – są to: osoby z niepełnosprawnością oraz osoby mające na utrzymaniu osobę niepełnosprawną (np. współmałżonek osoby niepełnosprawnej). Aby jednak skorzystać z ulgi, muszą one spełnić również dodatkowe wymagania. Szerzej przeczytasz o nich w dalszej części artykułu.

Kim jest osoba z niepełnosprawnością? To osoba, która posiada:

• orzeczenie o zakwalifikowaniu do jednego z trzech stopni niepełnosprawności – I, II lub III grupy; 
• prawo do renty z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, renty szkoleniowej albo socjalnej; 
• orzeczenie o niepełnosprawności – gdy nie ukończyła 16 lat; 
• orzeczenie o niepełnosprawności wydane na podstawie przepisów, które obowiązywały do 31 sierpnia 1997 r. 

Przepisy (art. 26 ust. 7e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) precyzują też katalog osób, których posiadanie na utrzymaniu uprawnia do skorzystania z ulgi rehabilitacyjnej na samochód. Są to osoby najbliższe, czyli: współmałżonek, niepełnosprawne dziecko (własne, przysposobione, przyjęte na wychowanie, pasierb), rodzice, rodzice współmałżonka, rodzeństwo, ojczym, macocha, zięć i synowa. 

Jakie warunki trzeba spełnić, aby skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej na samochód? 

Aby skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej na samochód, osoby z niepełnosprawnością lub podatnicy mający na utrzymaniu osoby niepełnosprawne muszą być właścicielami albo współwłaścicielami samochodu. Inny tytuł prawny do auta (np. umowa leasingu) nie uprawnia do ulgi rehabilitacyjnej na samochód. Z ulgi nie mogą też skorzystać podatnicy, którzy na co dzień korzystają z innych środków transportu. 

Uwaga!

Fiskus stoi na stanowisku, że dane osoby z niepełnosprawnością, która pozostaje we wspólności majątkowej małżeńskiej, nie muszą widnieć w dowodzie rejestracyjnym samochodu, aby mogła ona skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej.

Stefania Stuglik, Specjalista ds. ubezpieczeń komunikacyjnych

Pozostałe warunki, które należy spełnić, aby skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej na samochód, to: 

• ponoszenie kosztów z tytułu użytkowania auta w celach rehabilitacyjnych czy dojazdu np. do sklepu lub pracy;
• bycie podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych według skali podatkowej lub podatnikiem, który płaci ryczałt od przychodów ewidencjonowanych;
• spełnienie kryterium dochodowego – dotyczy ono tylko osób z niepełnosprawnością, które pozostają na utrzymaniu innej osoby. 

Czy prawo do ulgi rehabilitacyjnej na samochód zależy od dochodu? 

Limit dochodu dotyczy jedynie osoby z niepełnosprawnością, która pozostaje na utrzymaniu innej osoby. Aby opiekun mógł skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej na samochód, dochód osoby z niepełnosprawnością nie może przekroczyć dwunastokrotności kwoty renty socjalnej.

Jak podaje na swojej stronie internetowej ZUS, w 2023 r. renta socjalna wynosi 1588,44 zł. Podatnik może zatem uwzględnić ulgę rehabilitacyjną na samochód w PIT składanym w 2024 r., gdy roczny dochód osoby z niepełnosprawnością w 2023 r. nie przekroczył 19 061,28 zł. 

Aby prawidłowo obliczyć wysokość dochodu, trzeba uwzględnić, że niektóre świadczenia nie są do niego zaliczane. To choćby:

• alimenty na dzieci; 
• dodatkowe roczne świadczenie pieniężne dla emerytów i rencistów – tzw. trzynastka;
• dodatki – np. energetyczny i węglowy;
• zasiłek pielęgnacyjny; 
• świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji.

Ulga rehabilitacyjna na samochód – jakie wydatki można odliczyć w 2023 roku? 

Jak wskazuje jej nazwa, ulga rehabilitacyjna na samochód pozwala odliczyć w zeznaniu podatkowym wydatki związane z utrzymaniem pojazdu. Jednak nie każdy z nich można rozliczyć w pełnej kwocie – niektóre wydatki są limitowane, a to oznacza, że niekiedy limit może być niższy niż faktycznie poniesiony koszt. Które wydatki są nielimitowane, a które limitowane? Nie ma tu miejsca na dowolność, bo kwestia ta została sprecyzowana w przepisach. 

Ulga rehabilitacyjna na samochód – rodzaje wydatków:

• wydatki nielimitowane – w pełnej wysokości w rozliczeniu rocznym można odliczyć wydatki poniesione na przystosowanie pojazdów mechanicznych dla potrzeb osoby z niepełnosprawnością; 
• wydatki limitowane – należą do nich wydatki na używanie samochodu osobowego; zalicza się do nich m.in. koszty napraw, przeglądu technicznego, zakupu paliwa i składkę na ubezpieczenieOC. 

Ile wynosi ulga rehabilitacyjna na samochód w 2023 roku?

W przypadku wydatków limitowanych ulga rehabilitacyjna na samochód została ustalona na poziomie 2280 zł w skali roku podatkowego. Jest to roczny limit, a zatem na cały 2023 r. Z perspektywy osoby, która użytkuje samochód z dużą częstotliwością, nie jest to duża kwota. Stąd też warto poszukać oszczędności. Na czym można zaoszczędzić? Dobrym przykładem jest ubezpieczenie OC.

Wybierając najtańsze ubezpieczenie OC, właściciel pojazdu nic nie traci, bo zakres ochrony OC jest stały w przypadku wszystkich dostępnych polis. Dzięki zakupowi taniego OC podatnik w ramach przysługującego mu limitu może odliczyć np. większą kwotę wydatków na paliwo. W znalezieniu korzystnej oferty ubezpieczenia pomoże kalkulator OC dostępny na naszej stronie. Osoby potrzebujące pomocy w wypełnieniu formularza mogą uzyskać telefoniczne wsparcie ze strony naszego agenta

Stefania Stuglik, ekspert ds. ubezpieczeń komunikacyjnych w rankomat.pl.

Czy ulga rehabilitacyjna na samochód musi być udokumentowana?

Z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że od podatnika korzystającego z ulgi rehabilitacyjnej nie jest wymagane posiadanie dokumentów stwierdzających wysokość wydatków poniesionych w związku z używaniem samochodu osobowego. Jest jednak pewne „ale” – na żądanie organów podatkowych podatnik ma obowiązek przedstawić dokumenty niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia. Stąd też osobom korzystającym z ulgi rehabilitacyjnej na samochód rekomenduje się zbieranie dokumentów potwierdzających poniesione wydatki. O jakich dokumentach mowa? 

Poniesione wydatki można udokumentować m.in. fakturami, rachunkami i paragonami. Co ważne, każdy taki dokument powinien zawierać określone informacje – zgodnie z art. 26 ust. 7 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są to:

• dane identyfikujące kupującego;
• dane identyfikujące sprzedającego;
• rodzaj towaru (usługi);
• kwota, jaką zapłacił kupujący. 

Jak odliczyć ulgę rehabilitacyjną na samochód?

Odliczenia wydatków poniesionych w związku z użytkowaniem samochodu dokonuje się w rozliczeniu rocznym (PIT-36, PIT-37, PIT-28), do którego należy dołączyć załącznik PIT/O. Ulgę rehabilitacyjną na samochód odlicza się od dochodu (zasady ogólne) albo przychodu (ryczałt od przychodów ewidencjonowanych). 

Gdzie wpisać w PIT ulgę rehabilitacyjną na samochód, składając zeznanie za rok 2023? Właściwymi polami są pola 23. i 24. w PIT/O – jak na poniższej grafice. 

Co jeszcze warto wiedzieć o uldze rehabilitacyjnej na samochód?

Ponieważ ulga rehabilitacyjna na samochód budzi sporo wątpliwości, Ministerstwo Finansów udzieliło dodatkowych wyjaśnień. Poniżej znajdziesz kilka zagadnień często poruszanych w związku z korzystaniem z ulgi rehabilitacyjnej na samochód. 

1. Ulga rehabilitacyjna na samochód a prawo jazdy 

Osoba niepełnosprawna lub podatnik, który ma ją na utrzymaniu, nie musi posiadać prawa jazdy. Osoba korzystająca z ulgi rehabilitacyjnej na samochód nie musi być zatem kierowcą. 

2. Ulga rehabilitacyjna na samochód a rodzic dziecka z niepełnosprawnością 

Podatnik z niepełnosprawnością, który ma na utrzymaniu osobę z niepełnosprawnością, może odliczać wydatki w ramach tylko jednego limitu. Opisana zasada ma też zastosowanie, gdy na utrzymaniu podatnika pozostaje więcej niż jedna osoba z niepełnosprawnością.

3. Ulga rehabilitacyjna na samochód a więcej niż jedno auto 

Podatnik posiadający co najmniej dwa samochody ma prawo wyłącznie do jednej ulgi. Inaczej mówiąc, ulga ma wysokość 2280 zł bez względu na liczbę posiadanych aut. 

4. Ulga rehabilitacyjna na samochód a małżeństwo 

Małżonkowie, z których każdy jest osobą niepełnosprawną, mają prawo do podwójnej ulgi. Ponieważ ulga przysługuje każdemu z małżonków, to łącznie odliczą oni w rocznym zeznaniu podatkowym 4560 zł. 

5. Ulga rehabilitacyjna na samochód a odliczanie wydatków wstecz

Zgodnie ze stanowiskiem zaprezentowanym przez fiskusa możliwe jest odliczanie wydatków poniesionych w związku z użytkowaniem auta wstecz. Trzeba jednak spełnić dodatkowy warunek – w orzeczeniu musi zostać wskazana data powstania niepełnosprawności.