Najważniejsze zmiany przepisów dla kierowców i pieszych w 2021 r.

Z policyjnych danych wynika, że w 2020 roku kierowcy byli sprawcami 89,2% wypadków drogowych. Z kolei 5,9% zdarzeń spowodowali piesi, a w 1% przypadków wina leżała po obu stronach. Czy zmiana przepisów poprawi bezpieczeństwo na polskich drogach?

Jakie przepisy zmieniły się dla pieszych?

W zeszłym roku doszło do 2871 wypadków na przejściach dla pieszych. Nowelizacja Ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym, która weszła w życie 1 czerwca 2021 roku, ma za zadanie zwiększyć bezpieczeństwo zarówno kierowców, jak i pieszych. Do tej pory fragment regulujący tę kwestię brzmiał następująco: 

Art. 13 Przechodzenie pieszego przez jezdnię

1. Pieszy, przechodząc przez jezdnię lub torowisko, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność [...] Pieszy znajdujący się na tym przejściu ma pierwszeństwo przed pojazdem.

Art. 14 Zabronione zachowania pieszego

Zabrania się:
1) wchodzenia na jezdnię:
a) bezpośrednio przed jadący pojazd, w tym również na przejściu dla pieszych,
b) spoza pojazdu lub innej przeszkody ograniczającej widoczność drogi;

Po nowelizacji, drugi z nich pozostaje bez zmian, pierwszy natomiast zyskuje następujące brzmienie:

Art. 13 Przechodzenie pieszego przez jezdnię
1. Pieszy znajdujący się na przejściu dla pieszych ma pierwszeństwo przed pojazdem. Pieszy wchodzący na przejście dla pieszych ma pierwszeństwo przed pojazdem, z wyłączeniem tramwaju

Na czym w praktyce polega zmiana dotycząca przechodzenia pieszego przez pasy?

Jeszcze w fazie rozważań nowelizacja ta budziła wiele kontrowersji, głównie wśród kierowców zwracających uwagę na to, że piesi będą teraz stwarzać niebezpieczne sytuacje na drodze, gdyż „będą mogli wszystko”. Nie znajduje to jednak odzwierciedlenia w rzeczywistości, bo wciąż obowiązuje ich niezmieniony art. 14 mówiący, że:

Zabrania się:
1) wchodzenia na jezdnię:
a) bezpośrednio przed jadący pojazd, w tym również na przejściu dla pieszych

Nie ma więc ryzyka, że pieszy nagle wbiegnie pod koła samochodu, a kierowca zostanie uznany za winnego tego zdarzenia. W takiej sytuacji sprawcą wypadku pozostaje wciąż osoba, która wkroczyła na jezdnię nie upewniając się uprzednio, że jest to bezpieczne.

Nie zmienia to faktu, że po wejściu w życie nowych przepisów, kierowcy mają nieco więcej ograniczeń na drodze. Chodzi tu mianowicie o konieczność ustępowania pierwszeństwa nie tylko tym pieszym, którzy już są na pasach, ale także tym, którzy na nie wchodzą. Kierujący pojazdami muszą zatem zachować większą ostrożność w okolicy przejść i odpowiednio zwolnić. W nowelizacji Ustawy zawarto fragment nakazujący ograniczenie prędkości w pobliżu przejść dla pieszych, który brzmi następująco:

Kierujący pojazdem, zbliżając się do przejścia dla pieszych, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność, zmniejszyć prędkość tak, aby nie narazić na niebezpieczeństwo pieszego znajdującego się na tym przejściu albo na nie wchodzącego i ustąpić pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na tym przejściu albo wchodzącemu na to przejście (...).

W miejscach, w których występuje duże natężenie przejść dla pieszych, kierowcy powinni dostosować sposób jazdy do nowych przepisów. Wyjątkiem od powyższej zasady są przejścia przy torowiskach, przy których wciąż to pieszy musi ustąpić pierwszeństwa tramwajowi, a nie odwrotnie.

Uwaga! Przed tramwajem pieszy ma pierwszeństwo tylko wtedy, gdy znajduje się już na przejściu dla pieszych.

Jakie nowe ograniczenia nakłada na pieszych zmiana w kodeksie ruchu drogowego?

Dość rewolucyjne zmiany dotknęły również samych pieszych, którzy od 1 czerwca 2021 roku nie mogą przechodzić przez pasy czy torowisko i jednocześnie korzystać z telefonów komórkowych lub innych urządzeń elektronicznych, jeśli ogranicza im to możliwość oceny aktualnej sytuacji na drodze. Ma to na celu zwiększenie ich bezpieczeństwa. Smartfony rozpraszają uwagę i sprawiają, że piesi nie zachowują podstawowych zasad ostrożności na drodze. Ustawa precyzuje to w następujący sposób:

Art. 14 Zabronione zachowania pieszego
Zabrania się:
8) korzystania z telefonu lub innego urządzenia elektronicznego podczas wchodzenia lub przechodzenia przez jezdnię lub torowisko, w tym również podczas wchodzenia lub przechodzenia przez przejście dla pieszych – w sposób, który prowadzi do ograniczenia możliwości obserwacji sytuacji na jezdni, torowisku lub przejściu dla pieszych.

Jakie przepisy zmieniły się dla użytkowników hulajnóg elektrycznych?

Oprócz powyższych zmian, uregulowana prawnie została również budząca wiele kontrowersji kwestia hulajnóg elektrycznych i innych urządzeń transportu osobistego (UTO). Nowe przepisy obowiązują od 20 maja 2021 roku. Jakie zmiany dotyczą ich użytkowników?

Przede wszystkim, aby poruszać się hulajnogami elektrycznymi po drogach publicznych:

• należy mieć ukończone 18 lat,
• osoby poniżej 18. roku życia muszą uzyskać kartę rowerową lub prawo jazdy z odpowiednią kategorią.

Zabronione jest korzystanie z tych urządzeń dzieciom w wieku poniżej 10. lat, za wyjątkiem poruszania się w stefie zamieszkania, pod opieką osoby dorosłej. 

Hulajnogami można poruszać się po ścieżkach rowerowych lub wydzielonych pasach ruchu dla rowerów. W przypadku ich braku, kierujący może skorzystać z jezdni, ale tylko wtedy, jeśli obowiązuje na niej ograniczenie prędkości do 30 km/h. W pewnych sytuacjach można jeździć hulajnogą elektryczną po chodniku lub drodze dla pieszych, ale:

• trzeba zachować przy tym szczególną ostrożność,
• prędkość hulajnogi powinna być zbliżona do prędkości pieszych,
• musi to być chodnik przy drodze bez ograniczenia prędkości do 30 km/h, przy którym brakuje ścieżki rowerowej i wydzielonego pasa do ruchu rowerów,
• użytkownik hulajnogi musi ustępować pierwszeństwa pieszym i nie może utrudniać im ruchu.

Dozwolone jest przejeżdżanie przez przejazdy dla rowerzystów, ale w przypadku przejść dla pieszych hulajnogę należy przeprowadzać przez jezdnię. 

Warto przypomnieć również o tym, że na hulajnodze elektrycznej nie wolno przewozić innej osoby, zwierzęcia czy ładunku. 

Jakie inne zmiany obowiązują kierowców od 1 czerwca 2021 roku?

Choć powyższe zmiany budzą najwięcej emocji, to nie wszystko, co czekało na kierowców na początku czerwca. W ramach tej samej nowelizacji wprowadzony został bowiem stały limit prędkości w terenie zabudowanym. Obecnie można poruszać się po nim mając na liczniku maksymalnie 50 km/h, bez względu na porę dnia. Przed 1. czerwca, nocą można było jeździć o 10 km/h szybciej niż za dnia.

Uregulowana została również tzw. „jazda na zderzaku”. Wraz ze zmianami kierowcy zostali zobowiązani do zachowywania określonej odległości od poprzedzającego samochodu podczas jazdy po drodze ekspresowej i autostradzie. Powinna ona wynosić połowę prędkości, z którą porusza się samochód.

Jak to wygląda w praktyce? Np. przy 120 km/h na liczniku, trzeba będzie jechać co najmniej 60 m od pojazdu znajdującego się z przodu. Oczywiście, takiej zasady nie musimy stosować podczas wyprzedzania. 

Co sądzisz o zmianie przepisów drogowych dla pieszych i kierowców? Zobacz, jakie zdanie na ten temat mają fani rankomat.pl na Facebooku i wyraź swoją opinię!

Jak wyglądają kolejne kroki w ramach tzw. pakietu deregulacyjnego?

Pierwsza część pakietu deregulacyjnego weszła w życie 4 grudnia 2020 roku, a w ramach niego m.in. zniesiono konieczność wożenia ze sobą prawa jazdy. To jednak nie koniec zmian w ramach tego projektu. Kolejne obowiązują od 4 czerwca 2021 roku i dotyczą możliwości:

• zarejestrowania używanego samochodu bez konieczności zmiany tablic, nawet jeśli nabywca mieszka w innym mieście niż poprzedni właściciel. Aby skorzystać z tego udogodnienia, obecne tablice muszą być czytelne, w dobrym stanie technicznym i zgodne z obowiązującym wzorem;
• rejestracji pojazdu za pośrednictwem dealera lub salonu po udzieleniu stosownego upoważnienia, w celu zmniejszenia formalności niezbędnych do dopełnienia przez nowego właściciela.

We wrześniu 2022 roku zacznie obowiązywać kolejny etap pakietu deregulacyjnego polegający m.in. na zniesieniu obowiązku wyrabiania kart pojazdu, nalepek kontrolnych oraz ich wtórników, gdy oryginał ulegnie uszkodzeniu.

Czy przekraczanie prędkości może wpłynąć na cenę OC?

W sferze rozważań jest wciąż zmiana, na którą od lat czekają towarzystwa ubezpieczeniowe, czyli udostępnienie im danych pochodzących z Centralnej Ewidencji Kierowców. W jakim celu? Aby móc dostosowywać taryfikację ubezpieczeń do historii wykroczeń oraz liczby posiadanych punktów karnych danego kierowcy. W efekcie piraci drogowi musieliby liczyć się z koniecznością płacenia wyższych składek za obowiązkowe OC, a stosujący się do zasad kierowcy mogliby liczyć na stosowną zniżkę.

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Ministerstwo Infrastruktury pracują nad projektem zmian, który dałby towarzystwom ubezpieczeniowym dostęp do historii wykroczeń i liczby punktów karnych zgromadzonych przez kierowców. Jednak nie wiadomo, kiedy przepisy wejdą w życie i czy wpłyną na wysokość składek OC

Stefania Stuglik, ekspert ds. ubezpieczeń komunikacyjnych w rankomat.pl.

Inną, równie dotkliwą dla kierowców zmianą przepisów, może być podwyższenie wysokości mandatów karnych za przekroczenie prędkości w taki sposób, by zbliżyć je do zachodnich standardów.

Jakie inne zmiany mogą dotknąć kierowców w najbliższym czasie?

W 2021 roku rewolucję miały przejść również badania techniczne pojazdów. Wprowadzenie nowych przepisów jest jednak wciąż przekładane. Dyskusjom poddawane są następujące zmiany:

• obowiązek fotografowania pojazdu oraz kontroli emisji spalin podczas badania technicznego,
• podwojenie stawki za badanie techniczne w przypadku 30-dniowego opóźnienia przeglądu,
• możliwość wykonania przeglądu pojazdu do 30 dni przed wyznaczonym terminem.

Jak widać, 2021 rok wiele zmienia w sposobie poruszania się po polskich drogach. Zapisz w kalendarzu daty wejścia w życie powyższych zmian i jak najszybciej dopasuj do nich nawyki podczas jazdy. Pamiętaj o tym, że choć w okresie przejściowym funkcjonariusze mogą traktować nieznajomość nowych przepisów ulgowo, niestosowanie się do zasad nowelizacji Ustawy Prawo o ruchu drogowym może się równać dotkliwej karze w postaci mandatu karnego.