Jak odwołać się od mandatu drogowego?

Kierowca ma również prawo do odmowy przyjęcia mandatu drogowego podczas kontroli drogowej. Jeśli tak zrobi, to służby skierują sprawę do sądu. Wyjaśniamy, kto i kiedy może odwołać się od kary nałożonej za wykroczenia drogowe, jak napisać wniosek oraz gdzie należy go złożyć.

Co to jest mandat karny za wykroczenie drogowe?

Zgodnie z przepisami mandat karny to grzywna lub kara nałożona na sprawcę wykroczenia, który złamał prawo. W przypadku kierowców chodzi o naruszenie zasad Kodeksu drogowego.Mandat można nałożyć w dwóch następujących sytuacjach:

• jeśli, sprawca został przyłapany na gorącym uczynku lub chwilę po popełnieniu wykroczenia. W takim przypadku mandat musi zostać nałożony w ciągu 14 dni po ujawnieniu czynu zabronionego,
• gdy, sprawca nie został przyłapany na gorącym uczynku lub chwilę po popełnieniu wykroczenia, lecz udowodniono mu czyn zabroniony przy użyciu urządzeń kontrolnych lub pomiarowych (w przypadku kierowców może to być np. fotoradar). Wówczas mandat musi zostać nałożony w ciągu 30 dni od ujawnienia sprawcy.

Od 1 stycznia 2022 r. maksymalna wysokość mandatu drogowego wzrosła z 500 do 5000 zł. Ponadto, jeśli sprawca jednocześnie popełni kilka wykroczeń i dojdzie do zbiegu przepisów, to wysokość kary może wzrosnąć od 1000 do 6000 zł.

Jakie są rodzaje mandatów drogowych?

Są trzy rodzaje mandatów nakładanych za wykroczenia drogowe. Należą do nich:

• Mandat gotówkowy – występuje, jeśli sprawca go przyjmie i opłaci karę na miejscu popełnienia wykroczenia u funkcjonariusza. Tego rodzaju mandat jest nakładany jedynie na cudzoziemców, którzy przebywają na terytorium Polski czasowo i nie mają stałego miejsca zamieszkania bądź pobytu.
• Mandat kredytowany – jest wystawiany po przyjęciu przez sprawcę wykroczenia drogowego i zatrzymaniu przez funkcjonariuszy. Karę należy opłacić w ciągu 7 dni od otrzymania mandatu, ale nie bezpośrednio u policjanta. Dokładne informacje, gdzie trzeba wpłacić środki, są umieszczone na dokumencie.
• Mandat zaoczny – jest nakładany, jeśli wykroczenie drogowe zostało wykryte bez obecności sprawy, który jednocześnie musi mieć pewność złamania przepisów. W takiej sytuacji potwierdzeniem może być np. zdjęcie wykonane przez fotoradar.

Odwołanie od mandatu drogowego – kto i kiedy może złożyć wniosek?

Zgodnie z prawem mandat karny (wystawiony m.in. za popełnienie wykroczenia drogowego), można uchylić, jeśli:

• podjęte działanie nie było wykroczeniem np. do 6 czerwca, a po zmianie przepisów otrzymaliśmy mandat 7 czerwca,
• możliwość ukarania sprawcy przysługuje jedynie sądowi,
• działanie zostało podjęte w wyniku obrony koniecznej lub obrony dobra chronionego prawem, gdy niebezpieczeństwa nie dało się uniknąć (np. poprzez zaparkowanie samochodu w niedozwolonym miejscu w celu ratowania ludzkiego życia),
• podjęte działanie powstało wskutek choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego lub innego zakłócenia czynności psychicznych (np. przekroczenie dozwolonej prędkości w wyniku ataku schizofrenii).

Odwołać się od mandatu drogowego może każdy, kto uważa, że został ukarany niesłusznie. Jeśli sprawcą jest osoba poniżej 17 roku życia, wniosek musi złożyć jej rodzic lub opiekun prawny. Z kolei, jeśli wykroczenie popełniła osoba ubezwłasnowolniona, odwołać się w jej imieniu może przedstawiciel ustawowy albo kurator.

Jak odwołać się od mandatu drogowego?

Wniosek o odwołanie się od mandatu drogowego należy złożyć w odpowiednim organie (informacja, w którym znajduje się na dokumencie) w ciągu 7 dni od jego nałożenia. W kolejnym kroku sąd rozpatrzy okoliczności zdarzenia i wyznaczy termin rozprawy. Jednak przepisy nie precyzują ścisłego terminu na rozpatrzenie odwołania, więc należy poczekać na list z potwierdzeniem daty procesu.

Następnie sąd rozpatrzy nasz wniosek i wyda postanowienie. Jeżeli w otrzymanym piśmie z informacją o terminie rozprawy nie znajduje się informacja o obowiązkowym stawiennictwie, to nasza obecność jest dobrowolna.

Jednocześnie sąd może uznać, że do wydania postanowienia wystarczy zgromadzony materiał i nie ma konieczności przeprowadzania rozprawy. W takim przypadku się ona nie odbędzie, a wyrok zostanie wydany bez naszej obecności.

Jeśli złożymy odwołanie od mandatu drogowego, to obowiązek zapłaty kary wystąpi w razie jego odrzucenia dopiero po wydaniu wyroku przez sąd. Jednak wysokość grzywny może wzrosnąć, gdy decyzja będzie dla nas niekorzystna.

Jak napisać wniosek o odwołanie się od mandatu drogowego?

Nie istnieje jednolity wzór wniosku o odwołanie się od mandatu drogowego. Należy więc przygotować go samodzielnie. Aby dokument nie zostać odrzucony przez sąd, powinien zawierać następujące elementy:

• dane osoby składającej wniosek (imię, nazwisko, adres, numer PESEL, numer i serię dowodu osobistego),
• numer i serię mandatu (są umieszczone na górze druku po prawej stronie) oraz kwotę nałożonej kary,
• datę i miejsce sporządzenia wniosku,
• nazwę i adres sądu rejonowego, który jest właściwy dla miejsca nałożenia mandatu drogowego,
• szczegółowy opis okoliczności zdarzenia drogowego i jego godzinę,
• uzasadnienie uchylenia nałożonego mandatu drogowego,
• własnoręczny podpis wnioskodawcy.

Pisemny wniosek o odwołanie mandatu drogowego można złożyć w sądzie osobiście lub wysłać pocztą listem poleconym.

Odmowa uchylenia mandatu drogowego przez sąd – co zrobić?

Niestety złożenie wniosku o odwołanie mandatu drogowego wiąże się z ryzykiem jego odrzucenia lub zwiększeniem przez sąd wysokości kary, która pierwotnie została nałożona przez funkcjonariusza. Jeśli tak się stanie, to kierowca musi zapłacić grzywnę. Wyrok sądu jest ostateczny i nie ma możliwości odwołania się od niego do wyższej instancji.

Kiedy mandat drogowy może zostać umorzony?

Jeśli mandat drogowy został przez nas przyjęty, możemy też wystąpić o umorzenie kary w całości lub częściowo, rozłożenie grzywny na raty bądź odroczenie terminu zapłaty. Uzasadnieniem złożenia wniosku może być trudna sytuacja finansowa albo zdrowotna.

Wniosek o umorzenie mandatu drogowego należy złożyć w ciągu 7 dni od jego nałożenia w urzędzie wojewódzkim. Jeśli został wystawiony przez Inspekcję Transportu Drogowego (ITD), to pismo trzeba przesłać do Głównej Inspekcji Transportu Drogowego.

Co powinien zawierać wniosek o umorzenie mandatu drogowego?

• dane osoby składającej wniosek (imię, nazwisko, adres, numer PESEL, numer i serię dowodu osobistego),
• numer i serię mandatu (są umieszczone na górze druku po prawej stronie) oraz kwotę nałożonej kary,
• miejsce i datę sporządzenia wniosku,
• nazwę urzędu, do którego składamy wniosek,
• informację, o co wnioskujemy (np. częściowe umorzenie kary lub rozłożenie mandatu na kilka rat),
• przyczynę braku możliwości spłaty mandatu,
• dokumenty, które potwierdzają trudną sytuację finansową lub zdrowotną (np. zaświadczenie o zarobkach, emeryturze, rencie czy zaświadczenie lekarskie),
• własnoręczny podpis wnioskodawcy.

Kiedy mandat drogowy się przedawnia?

Zwykle w Polsce nakładane są mandaty kredytowane, które należy opłacić w ciągu 7 dni od przyjęcia druku wraz z pokwitowaniem. W takim przypadku zgodnie z art. 45 Kodeksu wykroczeń do przedawnienia kary dochodzi po upływie 3 lat.

Jeśli kierowca odmówił przyjęcia mandatu drogowego, służby mają 12 miesięcy na skierowanie sprawy do sądu, który następnie ma 2 lata na wydanie wyroku. Jeżeli tego nie zrobi, kara również się przedawni.

Jakie są konsekwencje nieprzyjęcia mandatu drogowego?

Kierowca nie ma obowiązku przyjmowania mandatu drogowego, o czym powinien zostać poinformowany przez funkcjonariusza. Jeśli odmówimy nałożenia kary za wykroczenie, to sprawa trafi do sądu. Jednak może to wiązać się z pewnymi niedogodnościami.

Sprawa trafi do sądu właściwego dla miejsca popełnienia wykroczenia, a nie zamieszkania sprawcy. Jeśli więc otrzymamy mandat drogowy podczas wizyty nad Bałtykiem, a na co dzień mieszkamy na drugim końcu Polski, przy obowiązkowym stawiennictwie musimy liczyć się z koniecznością dojazdu nad morze. Ponadto możemy ponieść dodatkowe koszty, jeżeli zdecydujemy się skorzystać z usług prawnika.

Jak mandat drogowy może wpłynąć na ubezpieczenie OC?

Od 17 czerwca 2022 r. towarzystwa ubezpieczeniowe mają dostęp do informacji o mandatach i punktach karnych zgromadzonych przez kierowców. Oznacza to, że od niedawna ubezpieczyciele mogą brać te informacje pod uwagę przy wyliczaniu wysokości składek OC. W związku z tym osoby, które często łamią przepisy drogowe, muszą liczyć się ze wzrostem kosztów ubezpieczenia samochodu.

Pomimo że ubezpieczyciele otrzymali niedawno dostęp do informacji o mandatach i punktach karnych, to będą potrzebowali nieco czasu na przygotowanie nowych zasad naliczania stawek OC. W efekcie wzrost składek dla kierowców często łamiących przepisy drogowe nastąpi dopiero za jakiś czas. W pierwszej kolejności ze wzrostem kosztów ubezpieczenia samochodu powinny liczyć się osoby kupujące polisy na kolejny rok.

Stefania Stuglik, ekspert ds. ubezpieczeń komunikacyjnych w rankomat.pl.