Ubezpieczaj się świadomie, czyli okres karencji ubezpieczenia

Co to jest karencja ubezpieczeniowa?

Karencja ubezpieczeniowa jest okresem od zawarcia umowy ubezpieczenia do momentu, w którym rozpocznie się ochrona świadczona przez ubezpieczyciela. W czasie karencji ochrona jest zawieszona, gdyż firma ubezpieczeniowa nie ponosi odpowiedzialności finansowej za niektóre szkody. Karencję ubezpieczeniową stosuje się w celu wykluczenia sytuacji, w której klient zawiera umowę z TU tuż przed spodziewaną szkodą lub od razu po niej, ale zgłasza ją w ramach świeżo wykupionego ubezpieczenia, podając nieprawdziwy czas zdarzenia. Karencja eliminuje próby wyłudzania odszkodowań i znacznie utrudnia dopuszczenie się przestępstwa.

Czytaj więcej: Wyłudzenia odszkodowań

Karencja ubezpieczeniowa najczęściej trwa od 3 do 6 miesięcy. Są jednak wyjątki, np. opieka w czasie ciąży lub usługi stomatologiczne, w których okres karencji jest dłuższy. Wówczas na ochronę trzeba zazwyczaj czekać od 8 do 12 miesięcy. Okres ten różni się również w zależności od konkretnego przypadku i towarzystwa ubezpieczeniowego.

Okres karencji w ubezpieczeniu OC - czy jest?

Wiele osób mylnie zakłada, że towarzystwo ubezpieczeniowe może nie objąć pojazdu ochroną w sytuacji, kiedy polisa OC jest podpisana, ale nieopłacona. Zgodnie z art. 39 Ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych:

1. Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń rozpoczyna się z chwilą zawarcia umowy i zapłacenia składki ubezpieczeniowej lub jej pierwszej raty [...]

2. Jeżeli w umowie ubezpieczenia zakład ubezpieczeń wskazał późniejszy termin płatności składki lub jej pierwszej raty, odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń rozpoczyna się z chwilą zawarcia umowy.

Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych z 22 maja 2003 roku, mówi że "Przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio do umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartej w tym samym dniu, w którym rozpoczyna się okres ubezpieczenia". 

Jeżeli zdarzenie szkodowe nie wyczerpuje znamion wyłączenia odpowiedzialności ubezpieczyciela dla obowiązkowego OC, to towarzystwo ubezpieczeniowe nie może odmówić objęcia go ochroną. Nie oznacza to jednak, że gdy przyczynisz się w znacznym stopniu do powstania szkody, to kara Cię nie minie. Mówi o tym art. 816 Kodeksu cywilnego: "W razie ujawnienia okoliczności, która pociąga za sobą istotną zmianę prawdopodobieństwa wypadku, każda ze stron może żądać odpowiedniej zmiany wysokości składki, poczynając od chwili, w której zaszła ta okoliczność, nie wcześniej jednak niż od początku bieżącego okresu ubezpieczenia. W razie zgłoszenia takiego żądania druga strona może w terminie 14 dni wypowiedzieć umowę ze skutkiem natychmiastowym. Przepisu tego nie stosuje się do ubezpieczeń na życie"

Stefania Stuglik, ekspert ds. ubezpieczeń komunikacyjnych w rankomat.pl.

Należy jednak dodatkowo mieć na uwadze artykuł 814 § 2 Kodeksu cywilnego, który mówi, że: 

Jeżeli ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność jeszcze przed zapłaceniem składki lub jej pierwszej raty, a składka lub jej pierwsza rata nie została zapłacona w terminie, ubezpieczyciel może wypowiedzieć umowę ze skutkiem natychmiastowym i żądać zapłaty składki za okres, przez który ponosił odpowiedzialność. 

Kluczowe jest tutaj słowo "może". Oznacza ono, że towarzystwo ubezpieczeniowe może podjąć stosowne kroki. Jednak w większości przypadków firma ubezpieczeniowa wypłaci odszkodowanie i wezwie Cię do zapłaty zaległej składki. 

Karencja w Autocasco

Karencji, jako takiej, w ubezpieczeniu autocasco nie ma. Jest jednak sytuacja, w której możesz mieć problem z wypłatą odszkodowania z AC. Ponownie chodzi o wyłudzenia odszkodowań. 

Po pierwsze, na polisie AC będziesz mieć datę i - co ważne - godzinę zawarcia. Towarzystwa ubezpieczeniowe chcą uniknąć sytuacji, w której przyjmą do ubezpieczenia już uszkodzone auto. Celem towarzystw ubezpieczeniowych jest właściwa ocena ryzyka ubezpieczeniowego, a taki proceder tę ocenę ryzyka zaburza. Godzina na polisie jest więc zabezpieczeniem przed oszustami.

Po drugie, problemy będziesz mieć wtedy, gdy spóźnisz się z dostarczeniem zdjęć do ubezpieczenia AC. Jeżeli do zdarzenia dojdzie po zawarciu polisy, ale przed wykonaniem zdjęć przedmiotu ubezpieczenia, towarzystwo ubezpieczeniowe może zakwestionować zasadność roszczenia. Zachodzi bowiem podejrzenie, że uszkodzenia pojazdu istniały w momencie zawierania ubezpieczenia, a za takie uszkodzenia towarzystwo ubezpieczeniowe nie ponosi odpowiedzialności. 

Istnieje pewne prawdopodobieństwo, że do zdarzenia dojdzie dosłownie w momencie, w którym zawierasz polisę autocasco. Przyjeżdżasz sprawnym autem, a w międzyczasie na dach spada cegłówka, drzewo albo Ci je ktoś ukradnie. Mało prawdopodobne, ale możliwe. 

"Karencja" w ubezpieczeniu assistance krótkoterminowym

Kolejnym ubezpieczeniem, gdzie możesz spotkać się z opóźnieniem ochrony ubezpieczeniowej, jest assistance krótkoterminowe. 

W ubezpieczeniu assistance krótkoterminowym w rankomat.pl:

• zawarcie polisy do godziny 22:00 uruchamia ochronę ubezpieczeniową od dnia następnego,
• zawarcie polisy po godzinie 22:00 spowoduje, że ochrona ubezpieczeniowa zacznie się od pojutrza. 

Tutaj ponownie mamy do czynienia z zabezpieczeniem się przed oszustwami. Firmy ubezpieczeniowe nie chcą odpowiadać za istniejące szkody. Sytuacja, w której posiadacz pojazdu zawiera polisę assistance na uszkodzone auto, a następnie wnosi o auto zastępcze, jest nagminna. Podobnie ma to miejsce w przypadku wyjazdów za granicznych, gdzie za kilkadziesiąt złotych właściciel auta zamawia holowanie "uszkodzonego" auta z zagranicy, żeby nie płacić za paliwo. 

Gdzie stosowany jest okres karencji?

W obowiązkowym ubezpieczeniu OC nie stosuje się okresu karencji, również bardzo rzadko występuje ona w innych ubezpieczeniach obowiązkowych. Jest za to stosowana zawsze w przypadku obowiązkowego ubezpieczenia upraw.

Ponadto okres karencji stosowany jest w ubezpieczeniach:

• Zdrowotne i na życie - Śmierć w następstwie nieszczęśliwego wypadku jest losowa, więc zwykle nie obejmuje się jej karencją. W przeciwieństwie do wypłaty odszkodowania za śmierć z przyczyn naturalnych. Zakład ubezpieczeń może zainteresować się rodzajem schorzenia, które do niej doprowadziło (np. choroba nowotworowa). Niektóre towarzystwa stosują nawet kilkumiesięczne zawieszenie ochrony lub wymagają zaświadczenia lekarskiego o stanie zdrowia ubezpieczonego (szczególnie gdy w grę wchodzi wysoka suma ubezpieczenia). Zwykle karencja nie stanowi jedynego zabezpieczenia ubezpieczyciela przed natychmiastową wypłatą świadczeń. Wymagane bywa także przeprowadzenie lub przedstawienie badań lekarskich. Najczęściej spotykanym okresem zawieszenia ochrony jest np. karencja na opiekę medyczną w czasie ciąży (9 miesięcy lub dłużej).
• Ubezpieczenie zwierząt - Jeżeli zamierzasz wykupić taką polisę sprawdź, czy w OWU nie ma informacji o karencji. Towarzystwa ubezpieczeniowe starają się uniknąć wypłat za choroby zwierząt, które rozpoczęły się jeszcze przed zawarciem umowy.  
• Ubezpieczenia majątkowe - Karencja dotyczy głównie ubezpieczenia domów i mieszkań. Obejmuje bardzo często szkody spowodowane działaniem żywiołów, szczególnie powodziowe. W ten sposób unika się np. ochrony budynków (lub mieszkań znajdujących się na niższych kondygnacjach),do których zbliża się fala kulminacyjna.

Karencja ubezpieczeniowa – wybieraj świadomie

Plik dokumentów, z którymi należy się zapoznać podczas wyboru ubezpieczenia, zapewne nie zachęca do przeczytania. Warto jednak pamiętać, że wszystko co podpiszemy oznacza również wszystko, na co się godzimy.

Dokument OWU, w którym zawarte są najważniejsze informacje określa dokładnie warunki zawarcia umowy, a w tym długość okresu karencji. Niezależnie od wielkości warto przeczytać go uważnie i świadomie podjąć decyzję o warunkach ubezpieczenia.

Doskonałym rozwiązaniem w takiej sytuacji jest możliwość porównania ofert i wyboru tej najlepiej dostosowanej do oczekiwań i możliwości. Nie tylko wielkość składki się liczy, ale i zasady, na jakich wykupujemy daną polisę.