Kolizja z dzikim zwierzęciem – jak postępować i kto zapłaci za szkodę?

Drogi w Polsce często prowadzą przez lasy, szlaki wędrowne zwierząt czy chronione obszary przyrodnicze. Kierowca w takich miejscach musi być zawsze przygotowany na ewentualne wtargnięcie dzikiego zwierzęcia, szczególnie nocą, kiedy wabione blaskiem świateł dziki, jelenie czy sarny wychodzą z przydrożnych lasów. 

Gdzie i kiedy najczęściej dochodzi do zderzeń z dzikimi zwierzętami? 

Najczęściej do kolizji z udziałem dzikich zwierząt dochodzi wiosną w kwietniu i maju, a także jesienią w październiku i listopadzie. Większość zdarzeń ma miejsce na leśnych drogach otoczonych polami późnym popołudniem i wieczorem w godzinach 17:00-22:00 – wynika z danych Systemu Ewidencji Wypadków i Kolizji (SEWiK).

W 2022 roku policja odnotowała 22 162 zdarzenia polegające na zderzeniu pojazdu ze zwierzęciem. Dla 8 osób te wypadki zakończyły się śmiercią. W zeszłym roku w zdarzeniach z udziałem zwierząt było 20 ciężko rannych, a 86 lekko rannych.

Jesienią występuje szczyt wędrówek dzikich zwierząt, kiedy mają okres godowy czy gromadzą zapasy na zimę. Równie aktywne są w środku wiosny. W efekcie poruszają się w okolicy, gdzie dziś są drogi. Jeśli więc o tej porze roku jedziesz samochodem przez las, warto zdjąć nogę z gazu nawet, gdy przepisy tego nie wymagają i zachować szczególną ostrożność.

Jak się zachować po wyjściu zwierzęcia na drogę?

Podczas jazdy należy zwracać szczególną uwagę na znaki drogowe. W miejscach, gdzie często pojawiają się sarny, łosie czy jelenie, zarządcy dróg powinni ustawić znak A-18b: „uwaga dzikie zwierzęta”. Ponadto zawsze powinieneś poruszać się samochodem z przepisową prędkością, zwłaszcza w obszarze leśnym.

Zwierzę, które wyjdzie niespodziewanie na drogę nie jest zwykłą przeszkodą, a żywą istotą, która będzie tak samo przerażona jak osoba prowadząca samochód. Choć intuicyjnie możesz chcieć zatrąbić, nie rób tego! Może to przynieść odwrotny skutek od zamierzonego i zwierzę zamiast uciec, zastygnie bez ruchu. Nie można także błyskać światłami.

Jeśli zauważysz zwierzę, które już wtargnęło na drogę, staraj się jak najszybciej zahamować. Pod żadnym pozorem nie zjeżdżaj w drugą stronę, ponieważ może się to skończyć jeszcze gorzej – uderzysz w drzewo lub nadjeżdżający samochód. Najbezpieczniej hamować i nie puszczać pedału hamulca aż do chwili zatrzymania.

Ponadto, jeżeli zauważyłeś z daleka, że przez jezdnię przechodzi np. jedna sarna, zwolnij i zaczekaj – zaraz może pojawić się całe stado.

Co robić po potrąceniu zwierzęcia?

Jeśli nie uda się uniknąć zderzenia z dzikim zwierzęciem i je potrąciłeś, nie odjeżdżaj z miejsca kolizji. Zgodnie z art. 25 Ustawy o ochronie zwierząt, musisz m.in. powiadomić o zdarzeniu odpowiednie służby (np. policję lub straż miejską, gdy doszło do niego w mieście):

Prowadzący pojazd mechaniczny, który potrącił zwierzę, obowiązany jest, w miarę możliwości, do zapewnienia mu stosownej pomocy lub zawiadomienia jednej ze służb, o których mowa w art. 33 ust. 3.

Następnie powiadomione przez Ciebie służby wezwą na miejsce zdarzenia weterynarza, który oceni czy zwierzę zostanie poddane leczeniu lub ulży mu się w cierpieniu. Pamiętaj, aby do czasu przyjazdu funkcjonariuszy nie podchodzić do leżącego zwierzęcia, nawet jeśli wydaje się martwe. Jego reakcja będąca efektem zranienia może być gwałtowna i niebezpieczna dla Ciebie.

Po zawiadomieniu policji lub straży miejskiej musisz ustawić trójkąt, włączyć światła awaryjne, aby zachować bezpieczeństwo na drodze. Jeżeli będziesz chciał się ubiegać o odszkodowanie od ubezpieczyciela, notatka z policji będzie ważnym dokumentem potwierdzającym zaistnienie zdarzenia drogowego.

W sytuacji, gdy zwierzę uciekło, a nasz samochód jest uszkodzony, warto zrobić zdjęcia zniszczeń oraz np. sierści czy krwi, które są widoczne na zewnątrz pojazdu. Może to stanowić podstawę do ubiegania się o wypłatę odszkodowania przez towarzystwo ubezpieczeniowe.

Stefania Stuglik, ekspert ds. ubezpieczeń komunikacyjnych w rankomat.pl.

Jak otrzymać odszkodowanie po kolizji z dzikim zwierzęciem? 

Gdy dojdzie do kolizji między dwoma pojazdami, sprawa odszkodowania jest prosta. Poszkodowany zgłasza się do ubezpieczyciela sprawcy, ponieważ każdy pojazd musi mieć wykupione OC. Niestety sarna czy dzik nie ma wykupionego ubezpieczenia OC, więc w wyniku zderzenia ze zwierzęciem trudno będzie dochodzić roszczeń. Za jej skutki może odpowiadać wiele podmiotów.

Zgodnie z Ustawą o drogach publicznych, odpowiedzialność za ochronę kierowców przed dzikimi zwierzętami ponosi zarządca drogi. Służą do tego ogrodzenia na autostradach czy specjalne wiadukty ułatwiające zwierzynie bezpiecznie przejście na drugą stronę. Jeśli zastosowanie tego typu zabezpieczeń nie jest możliwe, zarządca ma obowiązek postawić znak ostrzegawczy A-18b.

Jeśli znak A-18b jest zlokalizowany na drodze, na której doszło do kolizji z dzikim zwierzęciem, bardzo trudno będzie uzyskać odszkodowanie. Jednak jeżeli zarządca drogi go nie umieścił, warto spróbować powalczyć o zwrot kosztów naprawy uszkodzonego auta. Szczególnie, gdy w okolicy występuje duża populacja dzikich zwierząt i w przeszłości dochodziło do wypadków drogowych z ich udziałem. Może się zdarzyć, że winę ponosi nadleśnictwo, którego obowiązkiem jest informowanie zarządców dróg o ruchach zwierząt.

Sprawdź również, czy w momencie kolizji w okolicy nie odbywało się polowanie (informacje powinny być dostępne w księdze wyjść na polowania). Często zdarza się, że dzikie zwierzęta spłoszone strzałami wybiegają na drogę. Jeśli tak się stało, za poniesione szkody odpowiada organizator, czyli zarządca koła łowieckiego.

Niestety, w takiej sytuacji to na Tobie ciąży obowiązek udowodnienia, że do kolizji z dzikim zwierzęciem doszło z winy zarządcy drogi lub koła łowieckiego. W związku z tym musisz dokładnie zebrać dowody, które potwierdzą przebieg zdarzenia. Mogą to być:

• zdjęcia z miejsca kolizji dokumentujące uszkodzenia samochodu czy brak znaków ostrzegawczych przed występowaniem dzikich zwierząt w okolicy,
• notatka policyjna,
• zeznania świadków,
• statystyki wypadków z udziałem dzikich zwierząt w miejscu zdarzenia, które możesz uzyskać od policji, nadleśnictwa lub koła łowieckiego.

Jeśli zarządca drogi lub koło łowieckie odmówi Ci wypłaty odszkodowania za uszkodzony samochód, możesz wystąpić na drogę sądową. Niestety sądy powołują się często na orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 19 kwietnia 1974 r. (sygn. akt II CR 157/74). Jest w nim mowa, że Skarb Państwa nie ponosi odpowiedzialności za kolizję samochodu z dzikim zwierzęciem w miejscu, którego lokalizacja nie uzasadnia postawienia znaku ostrzegawczego A-18b. Nawet, gdy na tym terenie doszło już wcześniej do podobnego zdarzenia.

Jakie ubezpieczenie chroni w razie kolizji z dzikim zwierzęciem? 

Od zderzenia z dzikim zwierzęciem chroni dodatkowe autocasco. Wykupione ubezpieczenie AC z ochroną przed dzikimi zwierzętami może Ci pomóc uniknąć wielu problemów. Po pierwsze, w razie kolizji otrzymasz odszkodowanie pozwalające naprawić uszkodzony samochód. Po drugie, nie będziesz musiał dochodzić roszczeń od zarządcy drogi lub koła łowieckiego, co może zająć bardzo dużo czasu i zakończyć się niepowodzeniem.

Warto pamiętać także o dodatkowym ubezpieczeniu NNW, które stanowi odszkodowanie wskutek uszczerbku na zdrowiu. Jeżeli po zderzeniu ze zwierzęciem został uszkodzony nie tylko twój samochód, ale urazu doznał kierowca lub pasażerowie, to jeśli było wykupione NNW, należy się odszkodowanie.

W prosty sposób autocasco w pakiecie z OC możesz znaleźć w kalkulatorze rankomat.pl. Tak, jak np. 43-letni pan Łukasz z Łowicza, który jest właścicielem Skody Fabii z 2017 r. W naszym kalkulatorze znalazł pakiet OC + AC + assistance za 783 zł w Wiener. W tej ofercie suma ubezpieczenia autocasco jest uzależniona od wartości rynkowej pojazdu. Z kolei, Benefia w wariancie OC + AC + assistance za 919 zł proponuje autocasco z ochroną przed zderzeniem z dzikimi zwierzętami z sumą ubezpieczenia w kwocie 31 650 zł.

Kalkulacja z 30.03.2023 r., 43-latek z Łowicza, właściciel Skody Fabii z 2017 r., poj. silnika 1 l.