Podatek od kupna mieszkania – co to jest i kiedy trzeba go zapłacić?

Łączny koszt zakupu mieszkania nie zamyka się w kwocie, którą przelewamy na konto sprzedającego. To również kilka innych obowiązkowych opłat, przede wszystkim podatek, ale też koszty notariusza i ubezpieczenie. Policzyliśmy, jakie sumy musimy wydać na poszczególnych etapach realizacji transakcji.

Podatek VAT przy zakupie mieszkania – kiedy płacić i jaką stawkę?

Jeśli kupujemy nieruchomość na rynku pierwotnym (nowe), to w jej cenę wliczony jest już podatek VAT. Przelewając pieniądze na konto dewelopera, opłacamy więc automatycznie to świadczenie.

Stawka VAT zależy od powierzchni nabywanej nieruchomości. Jeśli ta nie przekracza 150 mkw., obowiązuje nas VAT na poziomie 8%. Dla nieruchomości powyżej 150 mkw. stawka wynosi 23%. 

Podatek od kupna mieszkania – kiedy należy dokonać opłaty podatku PCC?

Nabywając nieruchomość na rynku wtórnym jesteśmy zobowiązani do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych, czyli podatku PCC. Wynosi on 2% wartości rynkowej mieszkania lub domu będącego przedmiotem transakcji. Wartość ta zapisana jest w akcie notarialnym, a podatek do odpowiedniego urzędu skarbowego odprowadza notariusz.

Jeśli nieruchomość z rynku wtórnego kupujemy od przedsiębiorcy będącego czynnym płatnikiem podatku VAT, który dokonuje sprzedaży ze stawką podatku ZW (zwolnienie z podatku VAT), nie musimy płacić podatku PCC.

Warto dodać, że przy zakupie nieruchomości za bardzo niską cenę powinniśmy uzasadnić jej wysokość w akcie notarialnym. Uzasadnieniem może być chociażby zły stan techniczny lokalu lub zła lokalizacja. Przy podejrzanie niskiej cenie transakcyjnej urząd skarbowy może ją zakwestionować. Gdy uzna, że wartość nieruchomości została zaniżona, ma prawo zwiększyć wysokość podatku, a także doliczyć do tej kwoty odsetki.

Podatek od kupna mieszkania – ile wynosi taksa notarialna?

Zakup mieszkania lub domu nie może odbyć się bez udziału notariusza. Urzędnik musi sporządzić akt nabycia nieruchomości, za co pobiera opłatę, czyli tzw. taksę notarialną. 

W świetle prawa, wynagrodzenie notariusza jest zależne od wartości nieruchomości, której kupno poświadcza. Nie może ono jednak przekroczyć określonych w przepisach stawek. Maksymalne pułapy taksy notarialnej są zapisane w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 roku. Rozstrzał jest dość duży, bo stawki zaczynają się od 100 zł, a kończą na 10 000 zł. Szczegółową rozpiskę prezentujemy w poniższej tabeli.

Tabela 1. Źródło: morizon.pl.

Pamiętajmy, że przepisy regulują jedynie maksymalny pułap wynagrodzenia notariuszy, a więc stawki u różnych urzędników mogą się nieco różnić. Warto więc negocjować cenę albo poszukać tańszej oferty.

Zakup mieszkania na kredyt – jakie opłaty?

Współcześnie niewielu Polaków może sobie pozwolić na zakup nieruchomości za gotówkę. Większość zmuszona jest zaciągnąć w banku kredyt hipoteczny, a to generuje kolejne koszty. Jednym z nich jest następny podatek od czynności cywilnoprawnych, tym razem jednak niewielki. 

Obowiązek zapłaty tego świadczenia powstaje w momencie ustanowienia hipoteki, a jego wysokość wynosi albo 19 zł, albo 0,01% kwoty hipoteki. Na dokonanie opłaty mamy 14 dni od daty kupna nieruchomości. Co ważne, jesteśmy również zobowiązani do złożenia deklaracji PCC-3.

Jakie dodatkowe opłaty przy zakupie mieszkania?

Podatki to nie jedyne koszta, jakie ponosimy podczas kupna mieszkania. Obowiązkowo opłacić musimy jeszcze koszty założenia i wpisu do księgi wieczystej, chociaż ta opłata nie dotyczy wszystkich transakcji. Około 2,5% wartości transakcji pobierze od nas agencja nieruchomości, jeśli zdecydujemy się na skorzystanie z jej usług, a przecież wielu z nas korzysta. Duże koszty generuje także uzyskanie i późniejsza spłata kredytu hipotecznego, jakim niestety często musimy się posiłkować.

Warunki udzielania kredytu wynikają z indywidualnej polityki banku, który z jednych opłat może nas zwolnić, a z innych niekoniecznie. Pierwsze koszty zaczynają się już na etapie kompletowania dokumentacji do wniosku kredytowego i dotyczą np. uzyskania odpisu księgi wieczystej czy pozyskania zaświadczenia o niezaleganiu z podatkami (dotyczy przedsiębiorców). Łącznie na tym etapie powinniśmy wydać kilkadziesiąt, maksymalnie kilkaset złotych.

Przy lekturze umowy kredytowej musimy zwrócić szczególną uwagę na RRSO, czyli Rzeczywistą Roczną Stopę Oprocentowania, ewentualnie na CKK, czyli całkowity koszt kredytu. To właśnie tam opisane są wszystkie odsetki, prowizje, podatki i marże, które mogą nas obowiązywać. Do tego trzeba pamiętać o jednorazowych opłatach, takich jak koszty wyceny nieruchomości, prowizja za udzielenie kredytu czy opłaty przygotowawcze. Łącznie z nieoczywistych opłat może uzbierać się suma kilku tysięcy złotych.

Zakup mieszkania w oparciu kredyt hipoteczny wiąże się również z obowiązkowym zakupem polisy mieszkaniowej. To standardowy warunek, od którego banki uzależniają udzielanie pożyczek. Ubezpieczenie nieruchomości jest jednak takim produktem, którego kupno warto rozważyć również przy nabywaniu mieszkania za gotówkę.

Tabela 2. Źródło: businessinsider.com.pl.

Czy warto ubezpieczyć zakupione mieszkanie?

Przy zakupie mieszkania na kredyt banki standardowo wymagają podstawowej polisy mieszkaniowej, czyli finansowej ochrony murów i ewentualnie elementów stałych przed zdarzeniami losowymi.

Jeśli zakup mieszkania finansuje się tylko z własnych środków, polisa nie jest obowiązkowa, ale i tak warto ją mieć. 

Polisy mieszkaniowe to jedne z najtańszych produktów ubezpieczeniowych, jakie są obecnie dostępne na rynku. Za kilkaset złotych w skali roku możemy objąć szeroką ochroną nie tylko samą nieruchomość, czyli jej mury i elementy stałe, ale również praktycznie całe wyposażenie. Przy dużej lub całkowitej szkodzie towarzystwo wypłaci nam odszkodowanie rzędu kilkuset tysięcy złotych. Przed pożarem, powodzią czy nawet kradzieżą nigdy nie zabezpieczymy się w stu procentach, ale możemy uchronić się przed finansowymi skutkami tych zdarzeń.

– wyjaśnia Michał Ratajczak, ekspert Rankomat.

Ile kosztuje ubezpieczenie zakupionego mieszkania?

Obliczyliśmy przykładowe składki dla nieruchomości z rynku wtórnego o konkretnych parametrach:

• mieszkanie własnościowe,
• lokalizacja: Kraków,
• rok budowy: 2015,
• powierzchnia: 80 mkw
• cena rynkowa: 600 000 zł.

Obliczeń dokonaliśmy najpierw dla podstawowej polisy (ochrona murów i elementów stałych przed zdarzeniami losowymi), a później dla rozszerzonej, w której uwzględniliśmy również ruchomości domowe (SU: 50 000 zł), OC w życiu prywatnym oraz kradzież z włamaniem, czyli jedne z najpopularniejszych i najcenniejszych dodatków.

Ceny podstawowego ubezpieczenia wahają się w granicach 176-336 zł, a średnio za taką polisę trzeba zapłacić 240 zł. Rozszerzone ubezpieczenie jest oczywiście droższe – średni koszt to 530 zł. W tym przypadku średnia stawka jest jednak nieco zawyżona przez jedną wyraźnie droższą ofertę, która opiewa na 961 zł. Najtańsza polisa kosztuje za to ponad trzykrotnie mniej, konkretnie 297 zł.

Rozszerzony wariant polisy chroni dodatkowo mienie ruchome warte 50 000 zł, a także zabezpiecza nas przed kradzieżą oraz zniszczeniami, jakie możemy wyrządzić osobom trzecim, czyli np. przed zalaniem mieszkania sąsiadów (OC w życiu prywatnym). Stąd też bierze się różnica w cenie pomiędzy dwoma wariantami polisy.

Tabela 3. Źródło: rankomat.pl (stan na: 28.04.2021 r.).