Osoby poszkodowane w kolizjach lub wypadkach komunikacyjnych mają prawo do odszkodowania z OC sprawcy. Mimo że czasu na zgłoszenie szkody jest sporo, to z takim wnioskiem lepiej nie zwlekać - roszczenia z umowy ubezpieczenia ulegają przedawnieniu. Dowiedz się, ile masz czasu na dochodzenie odszkodowania z OC i kiedy dokładnie następuje przedawnienie roszczeń.
- Czym jest przedawnienie roszczeń z umowy ubezpieczenia?
- Kiedy roszczenie z umowy OC ulega przedawnieniu? Terminy w 2025 r.
- Od kiedy liczy się termin na zgłoszenie szkody?
- Jak można przerwać bieg terminu przedawnienia roszczeń z obowiązkowej umowy OC?
- Kiedy zachodzi przedawnienie regresu ubezpieczeniowego?
- Kiedy zachodzi przedawnienie biegu roszczenia o zapłatę składki OC?
Jeśli jesteś uczestnikiem wypadku drogowego, kwestie związane z ubieganiem się o odszkodowanie często schodzą na dalszy plan - najbardziej liczy się odzyskanie zdrowia. Jeśli jednak będziesz zwlekać zbyt długo, może dojść do przedawnienia roszczeń z umowy OC sprawcy. Efekt?
Ubezpieczyciel sprawcy odmówi wypłaty odszkodowania czy zadośćuczynienia za doznaną krzywdę i cierpienie psychiczne, powołując się właśnie na przedawnienie. Z tego względu warto mieć świadomość nie tylko swoich praw, ale też obowiązujących terminów.
Czym jest przedawnienie roszczeń z umowy ubezpieczenia?
Przedawnienie to instytucja występująca w prawie cywilnym. Jej istota polega na możliwości uchylenia się od zaspokojenia roszczenia po upływie wyznaczonego na to terminu. Mówiąc prościej, przedawnienie to termin, po upływie którego nie będziesz mógł skutecznie domagać się wypłaty odszkodowania.
Jeżeli zgłoszenie roszczenia wpłynie po upływie kodeksowego terminu, to firma ubezpieczeniowa, z którą sprawca kolizji czy wypadku zawarł umowę OC, będzie mogła odmówić wypłaty odszkodowania. Jest też druga możliwość – ubezpieczyciel może zrzec się korzystania z zarzutu przedawnienia i wypłacić odszkodowanie. Ponieważ firmy ubezpieczeniowe są podmiotami nastawionymi na zysk, taka sytuacja ma miejsce rzadko.
Funkcjonowanie przedawnienia w porządku prawnym ma dwa cele:
- Zmobilizowanie wierzyciela (poszkodowanego) do działania, czyli zgromadzenia i złożenia wymaganej dokumentacji.
- Ochrona dłużnika (ubezpieczyciela). Przedawnienie roszczeń z umowy ubezpieczenia oznacza, że ubezpieczyciel nie musi likwidować szkód, które miały miejsce np. 40 czy 50 lat temu.
Uwaga!
Kiedy roszczenie z umowy OC ulega przedawnieniu? Terminy w 2025 r.
Jeżeli nie chcesz, aby ubezpieczyciel odmówił Ci wypłaty odszkodowania, powinieneś wiedzieć, kiedy ma miejsce przedawnienie roszczeń z umowy ubezpieczenia. Terminów jest kilka i zależą one od różnych czynników.
Terminy przedawnienia roszczeń z OC [TABELA]
| Rodzaj roszczenia / sytuacja | Termin przedawnienia | Jak liczony jest termin? | Dodatkowe informacje / wyjątki |
| Podstawowy termin dla roszczeń z OC | 3 lata | Od dnia, w którym dowiedziałeś się o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia lub mogłeś się o tym dowiedzieć przy zachowaniu należytej staranności. | Termin nie może przekroczyć 10 lat od dnia zdarzenia wywołującego szkodę (np. wypadku). |
| Szkoda ujawniona po kilku latach od zdarzenia | Maksymalnie 10 lat od dnia wypadku | Jeśli o szkodzie dowiesz się np. 3 lata po wypadku, masz jeszcze 3 lata na dochodzenie roszczeń (czyli łącznie 6 lat od zdarzenia). Jeśli dowiesz się dopiero po 8 latach — masz tylko 2 lata. | Limit 10 lat jest nieprzekraczalny. |
| Szkoda powstała w wyniku przestępstwa (zbrodni lub występku) | 20 lat | Liczone od dnia popełnienia przestępstwa, niezależnie od tego, kiedy dowiedziałeś się o szkodzie. | Dotyczy sytuacji, gdy sprawca ponosi odpowiedzialność karną. |
| Szkoda na osobie (np. uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia) | 3 lata | Od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia. | Nie obowiązuje 10-letnie ograniczenie – termin biegnie niezależnie od czasu, jaki upłynął od zdarzenia. |
| Roszczenie osoby małoletniej | Nie wcześniej niż 2 lata od uzyskania pełnoletności | Bieg przedawnienia rozpoczyna się dopiero po osiągnięciu 18. roku życia. | W praktyce oznacza to, że np. dziecko poszkodowane np. w wieku 10 lat może dochodzić roszczeń aż do ukończenia 20. roku życia. |
Termin podstawowy dla roszczeń z OC
Gdy roszczenie poszkodowanego dotyczy odszkodowania lub zadośćuczynienia, to ogólny termin wynosi 3 lata. Jest on liczony od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się (albo przy zachowaniu należytej staranności mógł się dowiedzieć) o szkodzie i sprawcy. Jednocześnie termin ten nie może być dłuższy niż 10 lat od dnia, w którym doszło do szkody.
Przedłużony termin dla odszkodowania za szkody powstałe w wyniku zbrodni lub występku
Szkoda może być wynikiem zbrodni lub występku, czyli przestępstwa. Wówczas okres przedawnienia roszczeń z umowy ubezpieczenia jest dłuższy i wynosi 20 lat od dnia popełnienia przestępstwa. W tym przypadku na termin przedawnienia nie ma wpływu to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i sprawcy.
Szkody na osobie a termin przedawnienia roszczeń odszkodowawczych
Jeszcze inaczej wygląda przedawnienie roszczeń z umowy ubezpieczenia, gdy doszło do szkód na osobie. Poszkodowany na dochodzenie odszkodowania z OC sprawcy ma 3 lata od dnia, w którym dowiedział się o szkodzie i sprawcy. Jeżeli sprawca zostanie ustalony np. po 12 latach, to dopiero od tego momentu będzie liczył się termin 3 lat.
Zasady przedawnienia roszczeń osoby małoletniej o naprawienie szkody
Poszkodowanym może być też małoletni, a wówczas zasady są jeszcze inne. Przedawnienie roszczeń z umowy ubezpieczenia ma miejsce po 2 latach od uzyskania pełnoletniości przez poszkodowanego. W praktyce oznacza to, że może on dochodzić odszkodowania do chwili ukończenia 20 lat. Wcześniej małoletniego przed firmą ubezpieczeniową mogą reprezentować rodzice.
Znajomość powyższych terminów pozwala uniknąć sytuacji, w której poszkodowany ubiega się o wypłatę odszkodowania czy zadośćuczynienia już po przedawnieniu roszczeń.
Przykład
Od kiedy liczy się termin na zgłoszenie szkody?
Biorąc pod uwagę podane wyżej terminy, warto pamiętać o następującym rozróżnieniu:
- Termin, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i sprawcy – poszkodowany musi wiedzieć zarówno o szkodzie, jak i sprawcy, a nie tylko o jednym z tych zdarzeń.
- Maksymalny termin, w jakim można ubiegać się o odszkodowanie – np. osoba poszkodowana w dzieciństwie ma czas na zgłoszenie roszczeń do ukończenia 20. roku życia.
Aktualne przepisy są tak skonstruowane, że w największym stopniu chronią poszkodowanych, którzy doznali szkód na osobie. W tym przypadku nie ma maksymalnego terminu, co jest podyktowane szczególną ochroną życia i zdrowia.
Jak można przerwać bieg terminu przedawnienia roszczeń z obowiązkowej umowy OC?
Na czym polega przerwanie terminu przedawnienia? Jeżeli będzie miała miejsce czynność, która przerwie bieg przedawnienia, to w rezultacie okres przedawnienia roszczenia zacznie biec od nowa. Szczegółowo mówi o tym art. 819. par. 4 Ustawy Kodeks cywilny.
Co mówi prawo?
Do przerwania terminu przedawnienia dochodzi zatem, gdy poszkodowany:
- zgłosi szkodę firmie ubezpieczeniowej,
- zacznie dochodzić odszkodowania czy zadośćuczynienia na drodze sądowej lub złoży wniosek do kancelarii komorniczej,
- złoży do sądu wniosek o zawezwanie do próby ugodowej,
- rozpocznie mediacje ze sprawcą zdarzenia,
- złoży wniosek o przeprowadzenie postępowania do Rzecznika Finansowego.
Bieg przedawnienia zostaje przerwany też wówczas, gdy ubezpieczyciel sprawcy uznaje roszczenie.
Warto wiedzieć
Kiedy zachodzi przedawnienie regresu ubezpieczeniowego?
Terminy obowiązują nie tylko osoby poszkodowane chcące uzyskać odszkodowanie od ubezpieczyciela sprawcy – pamiętać muszą o nich również firmy ubezpieczeniowe, które zgłaszają regres ubezpieczeniowy. Posiadanie OC w chwili spowodowania kolizji czy wypadku wcale nie musi uchronić przed finansowymi konsekwencjami – wystarczy, że sprawca w chwili zdarzenia był nietrzeźwy lub nie posiadał uprawnień do kierowania pojazdami. To właśnie wówczas ubezpieczyciel ma prawo do regresu ubezpieczeniowego.
Czytaj więcej: Regres ubezpieczeniowy - co to jest i jak działa?
Firmy ubezpieczeniowe również są ograniczone terminem. W tym przypadku jest on jeden – roszczenie przedawnia się po upływie 3 lat od dnia wypłaty świadczenia. Identyczny termin obowiązuje Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, który m.in. wypłaca świadczenia osobom poszkodowanym w wypadkach komunikacyjnych przez nieznanych sprawców.
Warto wiedzieć
Kiedy zachodzi przedawnienie biegu roszczenia o zapłatę składki OC?
Za udzielanie ochrony ubezpieczeniowej firma ubezpieczeniowa pobiera składkę, której wysokość jest uzależniona od szeregu czynników. Może się zdarzyć, że właściciel samochodu jej nie opłaci. Wówczas ubezpieczycielowi przysługuje roszczenie o jej zapłatę, przy czym może mieć miejsce przedawnienie roszczeń z umowy ubezpieczenia. W jakim terminie? Firma ubezpieczeniowa ma 3 lata na to, aby zacząć dochodzić należnej jej kwoty.
Naszym okiem
Obowiązujące przepisy są zatem tak skonstruowane, że przedawnienie roszczeń z umowy ubezpieczenia dotyczy zarówno osób korzystających z ochrony ubezpieczeniowej, jak i ubezpieczycieli.
Co warto wiedzieć?
- Przedawnienie pozwala uchylić się od zaspokojenia roszczeń po upływie wyznaczonego przez przepisy terminu.
- Podstawowy termin przedawnienia roszczeń z umowy ubezpieczenia OC wynosi 3 lata od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i sprawcy. Jednocześnie termin ten nie może być dłuższy niż 10 lat od dnia wystąpienia zdarzenia, które wywołało szkodę.
- Jeżeli szkoda powstała w wyniku przestępstwa, to okres przedawnienia roszczeń z umowy ubezpieczenia OC wynosi 20 lat.
- Do przerwania terminu przedawnienia dochodzi m.in. wówczas, gdy poszkodowany zgłosił szkodę firmie ubezpieczeniowej.
- 3-letnie terminy przedawnienia obowiązują w przypadku roszczeń o zapłatę składki OC i regres ubezpieczeniowy.
Najczęściej zadawane pytania o przedawnienie roszczeń z ubezpieczenia
Czy przedawnienie roszczeń w ubezpieczeniach oznacza, że odszkodowanie przepada?
Nie zawsze. Przedawnienie roszczeń z umowy ubezpieczenia oznacza, że ubezpieczyciel może odmówić wypłaty, powołując się na tzw. zarzut przedawnienia. Jednak nie musi z niego korzystać — niektóre firmy wciąż decydują się na wypłatę, zwłaszcza gdy roszczenie jest uzasadnione i dobrze udokumentowane.Kiedy najlepiej zgłosić szkodę, by nie przekroczyć terminu przedawnienia?
Najlepiej zrobić to jak najszybciej po zdarzeniu, w ciągu kilku dni. Choć przepisy dają nawet kilka lat, wcześniejsze zgłoszenie ułatwia zebranie dowodów i skraca czas likwidacji szkody. W praktyce to także sposób na uniknięcie ryzyka, że termin przedawnienia roszczeń z ubezpieczenia upłynie niepostrzeżenie.Czy każdy rodzaj ubezpieczenia ma taki sam termin przedawnienia roszczeń?
Nie. Terminy przedawnienia roszczeń w ubezpieczeniach różnią się w zależności od rodzaju polisy. W ubezpieczeniach obowiązkowych, takich jak OC komunikacyjne, najczęściej obowiązuje 3-letni termin, ale dla szkód wynikających z przestępstwa – 20 lat. W przypadku innych polis (np. AC, NNW, majątkowych) termin przedawnienia liczy się od momentu, gdy ubezpieczony dowiedział się o szkodzie.
Czy zgłoszenie szkody zawsze przerywa bieg terminu przedawnienia?
Nie w każdym przypadku. Zgłoszenie szkody do ubezpieczyciela może przerwać bieg przedawnienia tylko wtedy, gdy jest formalnym żądaniem wypłaty świadczenia i zostało odpowiednio udokumentowane. Po takim zgłoszeniu termin przedawnienia biegnie od nowa dopiero od dnia, w którym ubezpieczyciel wyda decyzję – np. odmowę lub przyznanie odszkodowania.
Czy można odzyskać odszkodowanie po upływie terminu przedawnienia?
Co do zasady, po upływie terminu przedawnienia ubezpieczyciel ma prawo odmówić wypłaty. Istnieją jednak wyjątki – np. gdy ubezpieczyciel sam uzna roszczenie lub zrzeknie się zarzutu przedawnienia. W praktyce takie sytuacje są rzadkie, dlatego warto kontrolować terminy przedawnienia roszczeń w ubezpieczeniach i działać możliwie szybko.
