Rejestracja na zabytek – kiedy możemy to zrobić i ile zapłacimy?

Kiedy jest możliwa rejestracja samochodu zabytkowego?

Definicję pojazdu zabytkowego podaje Ustawa Prawo o ruchu drogowym, a konkretnie art. 2. punkt 39), który brzmi:

Pojazd zabytkowy to “pojazd, który na podstawie odrębnych przepisów został wpisany do rejestru zabytków lub znajduje się w wojewódzkiej ewidencji zabytków, a także pojazd wpisany do inwentarza muzealiów, zgodnie z odrębnymi przepisami”. 

Warunki, aby pojazd mógł być zarejestrowany jako zabytek, to:

• wiek pojazdu minimum 30 lat, 
• produkcja pojazdu zakończyła się minimum 15 lat temu, 
• minimum 75% oryginalnych części w pojeździe, 
• orzeczenie rzeczoznawcy samochodowego uprawnionego do opisywania samochodów zabytkowych,
• pozytywna opinia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

W szczególnych przypadkach jako zabytek można zarejestrować pojazd, który:

• wyszedł w niskim wolumenie produkcji (np. Mercedes SLR Uhlenhaut z 1955 r., którego wyprodukowano tylko 2 sztuki),
• ma unikalne rozwiązania konstrukcyjne (np. maluch pickup albo maluch kabriolet), 
• dokumentuje znaczące etapy rozwoju motoryzacji (np. pierwszy model auta z danym silnikiem),
• jeździła nim osoba wyjątkowo ważna (np. maluch należący do papieża), 
• był związany z istotnym faktem historycznym (np. Lincoln Continental SS-100-X, którym jechał John F. Kennedy),
• brał udział w przełomowym wydarzeniu sportowym (np. Toyota Celica Carlosa Sainza), 
• został wiernie odtworzony lub odrestaurowany zgodnie z technologią dostępną w okresie jego produkcji. 

Na tej podstawie najmłodszym pojazdem zabytkowym w Polsce jest Ford Crown Victoria z 2011 r. To pojazd młodszy niż średnia wieku aut w Polsce, która wynosi 15,5 roku.

Ważne! Pojazd zabytkowy to nie to samo, co pojazd historyczny. Definicję pojazdu zabytkowego reguluje Ustawa Prawo o ruchu drogowym, z kolei definicję pojazdu historycznego podaje Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych, według której pojazd historyczny to pojazd, który:

• ma co najmniej 40 lat, 
• ma co najmniej 25 lat i został uznany przez rzeczoznawcę samochodowego za pojazd unikatowy lub mający szczególne znaczenie dla udokumentowania historii motoryzacji,
• jest pojazdem zabytkowym.

Kamil Sztandera, ekspert ds. ubezpieczeń komunikacyjnych w rankomat.pl

Jak widać, pojazd zabytkowy jest automatycznie pojazdem historycznym, ale pojazd historyczny stanie się pojazdem zabytkowym dopiero w momencie rejestracji na zabytek.

Jak zarejestrować auto na zabytek? [Krok po kroku]

Procedura rejestracji samochodu na zabytek przypomina procedurę rejestracji zwykłego pojazdu z pewnymi różnicami. Omówimy je po kolei.

Ustalenie własności

O ile w przypadku samochodu z kompletem dokumentów, który jest w Twojej rodzinie od 40 lat problemów nie będzie, o tyle w innych przypadkach ustalenie własności może trochę potrwać. 

Szczególnie dotyczy to pojazdów, których dokumenty uległy zniszczeniu lub zagubieniu. 

Ustalenie prawa do rejestracji na zabytek

Jeśli nie ma wątpliwości co do tego, kim jest właściciel zabytkowego pojazdu, należy ustalić, czy pojazd w ogóle może być zarejestrowany jako zabytek. 

Dawniej Ustawa Prawo o ruchu drogowym dopuszczała do rejestracji na zabytek wszystkie pojazdy, które miały co najmniej 25 lat, ich produkcja zakończyła się 15 lat temu i posiadały przynajmniej 75% oryginalnych części, włączając główne podzespoły. 

Zaowocowało to licznymi rejestracjami pojazdów, które nie posiadały szczególnej wartości historycznej, jak stare Polonezy, maluchy czy duże Fiaty, których na drogach było mnóstwo. Dlatego też ustawodawca zmienił przepisy w tej kwestii i nadał szersze uprawnienia konserwatorom zabytków, którzy mogą wydać odmowną decyzję co do rejestracji pojazdu, jeśli ów pojazd nie przedstawia odpowiedniej wartości historycznej. 

Jeżeli Twój pojazd spełnia warunki rejestracji na zabytek, możesz przystąpić do kolejnego kroku.

Opinia rzeczoznawcy i “biała karta”

Opinia specjalisty będzie tutaj kluczowa. Nie możesz pójść do Konserwatora Zabytków i powiedzieć: “Mój samochód jest bardzo stary”. Potrzebujesz poświadczenia na piśmie. 

Rzeczoznawca dodatkowo dokona oceny stanu technicznego Twojego pojazdu oraz stopnia zachowania oryginalnych części.

Poniżej widzisz wzór białej karty opracowany przez Narodowy Instytut Dziedzictwa. Aktualny wzór znajdziesz na stronie http://www.nid.pl.

Decyzja Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków

Komplet dokumentów przedstawiasz Wojewódzkiemu Konserwatorowi Zabytków. 

Konserwator Zabytków może odmówić rejestracji pojazdu, jeśli uzna, że jego wartość historyczna nie jest odpowiednio wysoka. W szczególności będzie to dotyczyć samochodów wielkoseryjnych.

Badanie techniczne w Okręgowej Stacji Kontroli Pojazdów

Badanie wykonujesz raz. Chyba że pojazd służy Ci w celach zarobkowych - wtedy musisz je wykonywać co roku jak w przypadku pozostałych pojazdów. 

Poniżej widzisz wzór załącznika do rozporządzenia ministra, który dołącza się do wniosku o rejestrację pojazdu na zabytek. 

Rejestracja w wydziale komunikacji

Teraz wraz z kompletem dokumentów możesz w końcu udać się do urzędu właściwego dla Twojego miejsca zamieszkania i zarejestrować pojazd na zabytek. 

Procedura przebiega tak, jak w przypadku rejestracji zwykłego auta z tą różnicą, że musisz okazać dodatkowe dokumenty, jak np. białą kartę czy decyzję Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków o wpisie pojazdu do rejestru zabytków. 

Czytaj więcej: Rejestracja samochodu

Pełna lista dokumentów potrzebnych do rejestracji na zabytek

Poniżej masz listę wszystkich dokumentów niezbędnych, aby zarejestrować auto zabytkowe:

1. Wniosek właściciela o rejestrację pojazdu. 
2. Dowód rejestracyjny pojazdu lub w przypadku jego braku oświadczenie o nieposiadaniu dowodu rejestracyjnego pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.
3. Karta pojazdu, jeśli była wydana.
4. Dowód własności pojazdu - może to być faktura VAT, umowa kupna-sprzedaży, zamiany, darowizny, dożywocia lub postanowienie z sądu.
5. Uwierzytelniona kopia decyzji w sprawie wpisania pojazdu do rejestru zabytków. 
6. Dotychczasowe tablice rejestracyjne.
7. Dla pojazdów sprowadzonych z zagranicy - dowód odprawy celnej, potwierdzenie opłacenia akcyzy oraz tłumaczenia dokumentów.
8. Dokument pełnomocnictwa, jeśli w sprawie występuje pełnomocnik. 
9. Zgoda na przetwarzanie danych osobowych.

Dodatkowo osoba fizyczna musi mieć przy sobie dokument potwierdzający tożsamość ze zdjęciem a firma - odpis z KRS. 

Ile kosztuje rejestracja na zabytek w 2022 roku?

Pełny koszt rejestracji samochodu na zabytek prezentuje poniższa tabela:

Całkowity koszt rejestracji pojazdów zabytkowych to:

• dla samochodów osobowych - 1205,50 - 2905,50 zł,
• dla motocykli - 1014,50 - 2714,50 zł,
• dla motorowerów - 994,50 - 2694,50 zł. 

Jakie są korzyści płynące z rejestracji pojazdu na zabytek?

Rozważania na temat rejestracji samochodu na zabytek biorą się stąd, że po jej dokonaniu posiadacz pojazdu zabytkowego zyskuje pewne ułatwienia. 

Dodatkowo pojawiają się głosy, że pojazdy zabytkowe powinny być zwolnione z zakazu wjazdu do centrów miast po wprowadzeniu Stref Czystego Transportu. Nie da się ukryć, że wiele z tych aut do centrów miast, i w ogóle na drogi publiczne, będzie wjeżdżać maksymalnie kilka razy do roku. 

OC krótkoterminowe

Często słyszy się słowa: “Po co mam ubezpieczać samochód, który tylko stoi”. Ustawodawca nie chce zostawiać sobie miejsca na błąd lub ryzyko. Nie chce też dawać posiadaczom pojazdów kredytu zaufania. Dlatego zgodnie z Ustawą o ubezpieczeniach obowiązkowych tak długo, jak pojazd jest zarejestrowany, musisz mieć na niego OC. Ustawodawcy nie interesuje to, czy jeździsz tym pojazdem, czy niszczeje on w szopie. Jest zarejestrowany? Nie chcesz złomować? OC musisz mieć. 

Dlatego też rejestracja na zabytek była w swoim czasie bardzo popularnym sposobem na zmniejszenie kosztów zakupu ubezpieczenia na auto. Opłacenie OC krótkoterminowego jest zawsze łagodniejsze dla domowego budżetu, niż całoroczne OC. 

Dzisiaj nadal jest to możliwe, choć nie dla wszystkich starych aut. Rządzący szybko połapali się, że ludzie rejestrują na zabytek pojazdy, które nie przedstawiają szczególnej wartości historycznej. Zasady rejestracji pojazdu na zabytek zostały więc zaostrzone. 

Bezterminowe badanie techniczne

Koszt badania technicznego samochodu starszego niż 5 lat to 99 zł rocznie. Nie wspominając o kosztach jazdy bez ważnego badania technicznego. Obecnie po zmianach w taryfikatorze mandatów za taką przejażdżkę możesz dostać nawet 5 000 zł kary. 

Samochodów zabytkowych to nie dotyczy. Badanie techniczne robisz raz i jest ono bezterminowe. 

Chyba że pojazd służy Ci w celach zarobkowych, wtedy musisz je wykonywać co roku. 

Obowiązki posiadacza pojazdu zabytkowego

Rejestracja samochodu na zabytek to oczywiste przywileje, ale idą za tym także pewne obowiązki. Zanim zdecydujesz się zarejestrować swój samochód na zabytek, dobrze to przemyśl. 

O zmianie własności trzeba poinformować Konserwatora Zabytków

Standardowo przy zmianie właściciela pojazdu, zarówno zbywca jak i nabywca są obowiązani poinformować wydział komunikacji i ubezpieczyciela. Gdy auto jest zarejestrowane jako zabytek i wpisane do ewidencji zabytków, dodatkowo trzeba poinformować Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. 

Zgoda Konserwatora zabytków na naprawę

Znaczące naprawy w pojeździe też muszą się odbywać za zgodą WKZ. Dotyczy to modernizacji lub wymiany takich elementów jak:

• silnik, 
• skrzynia biegów, 
• most napędowy.

Musisz dbać o stan pojazdu

Jeżeli go zaniedbasz i z powodu Twojego zaniedbania samochód popadnie w ruinę, zapłacisz karę. Aczkolwiek w sieci widać wiele głosów, że kontrole są fikcją, a częstą praktyką jest swap lub tuning pojazdów zabytkowych. 

Pilnowanie OC

Zakup OC tylko na czas, kiedy jeździsz autem po drogach, jest przyjemny. W końcu po co płacić za OC na auto, którym praktycznie nie jeździsz, prawda? 

Musisz jednak pamiętać, że OC krótkoterminowe nie przedłuża się automatycznie. Przed końcem polisy musisz wycofać pojazd z ruchu drogowego albo przedłużyć ubezpieczenie. 

Jeżeli tego nie zrobisz, zapłacisz karę za brak OC. W 2022 r. kary za brak OC wyglądają tak:

Jak ubezpieczyć samochód zabytkowy?

Ubezpieczenie samochodu zabytkowego rządzi się swoimi prawami. Z jednej strony możesz ubezpieczać pojazd tylko na czas wprowadzenia go do ruchu drogowego. Z drugiej - jak wprowadzisz go do ruchu, a w międzyczasie wygaśnie Ci OC, zapłacisz karę jak za normalną osobówkę. 

Czytaj więcej: Ubezpieczenie samochodu zabytkowego

Ubezpieczenie OC pojazdu zabytkowego

Jeżeli jednak agent ubezpieczeniowy zaznaczy w formularzu, że pojazd jest zabytkowy, odblokuje się opcja wyboru okresu ubezpieczenia. 

Aktualnie ubezpieczenia direct nie oferują możliwości ubezpieczenia OC pojazdu zabytkowego. 

Autocasco na zabytek

Z AC na zabytek jest pewien problem. Większość programów do wystawiania polis korzysta z baz InfoExpert lub Eurotax do wyliczania wartości pojazdu. Te programy nie rozpoznają wartości historycznej pojazdu. 

Możesz mieć Mercedesa 300 SLR Uhlenhaut z 1955 o wartości 135 milionów €, lecz gdy wprowadzisz jego dane do programu, policzy Ci jak za zwykły 67-letni samochód. 

O ile w ogóle pokaże wartość dla tak starego pojazdu. Niektóre firmy ubezpieczeniowe nie przyjmują do ubezpieczenia autocasco pojazdów starszych niż 10 czy 15 lat. 

Jedyna opcja w takiej sytuacji, to uzyskanie opinii rzeczoznawcy i indywidualny wniosek o ubezpieczenie, który ubezpieczyciel może rozpatrzyć pozytywnie lub negatywnie. Nie bez znaczenia będzie fakt, że pojazd wyjeżdża tylko kilka razy w roku na drogę.