Ubezpieczenie dzieł sztuki w domu i mieszkaniu

Ubezpieczenie dzieł sztuki to rozwiązanie dla kolekcjonerów, galerii i prywatnych właścicieli cennych przedmiotów. Polisa może obejmować zarówno pojedyncze obiekty, jak i całe kolekcje, chroniąc je przed kradzieżą, pożarem czy uszkodzeniem w trakcie przewozu.

TU SPRAWDZISZ CENY

Czym są dzieła sztuki dla ubezpieczyciela?

W każdym towarzystwie ubezpieczeniowym, które zapewnia ochronę dzieł sztuki, znajdziemy nieco inną definicję. Najczęściej dla ubezpieczyciela są to przedmioty o wysokiej wartości, w tym artystycznej, historycznej czy kolekcjonerskiej. 

Do dzieł sztuki zaliczają się przedmioty oryginalne, a w niektórych przypadkach także reprodukcje. Chodzi m.in. o:

• obrazy,
• rysunki,
• malowidła,
• kolaże,
• grafiki,
• posągi wykonane z dowolnego materiału,
• rzeźby,
• gobeliny i dywany wykonane ręcznie,
• fotografie.

Podstawą formalną jest wycena takich przedmiotów dokonana przez rzeczoznawców, ekspertów domów aukcyjnych czy biegłych sądowych.

Jak ubezpieczyć dzieła sztuki?

Dzieła sztuki można objąć ochroną w ramach polisy mieszkaniowej lub poprzez dedykowane ubezpieczenie kolekcji i ekspozycji. 

1. Polisa mieszkaniowa 

Większość towarzystw pozwala ubezpieczyć dzieła sztuki jako część mienia ruchomego. Ochrona dotyczy zwykle przedmiotów o ograniczonej wartości – np. do 50 000 zł w UNIQA. Wymagana jest wycena rzeczoznawcy oraz potwierdzenie autentyczności dzieła. Tego typu polisa obejmuje głównie szkody w miejscu ubezpieczenia, takie jak pożar, zalanie czy kradzież z włamaniem. 

2. Polisa dedykowana  

Dla wartościowych zbiorów stosuje się specjalistyczne ubezpieczenia, które chronią kolekcje prywatne, wystawy, galerie, domy aukcyjne oraz transport dzieł sztuki. Takie rozwiązania oferują m.in. PZU, UNIQA, Chubb i MGZ Gama. Polisa może obejmować szkody powstałe w trakcie ekspozycji, magazynowania, pakowania oraz przewozu – również na zasadzie „od ściany do ściany”.

Co obejmuje ubezpieczenie dzieł sztuki?

Zakres ubezpieczenia dzieł sztuki zależy od rodzaju polisy oraz wybranego wariantu ochrony. W podstawowej wersji (ryzyka nazwane) polisa obejmuje wyłącznie szkody wymienione w umowie, natomiast w opcji all risks ochrona dotyczy wszystkich zdarzeń, z wyjątkiem tych wyraźnie wyłączonych w OWU.

Najczęściej ubezpieczenie dzieł sztuki obejmuje:

• kradzież z włamaniem lub rabunek;
• pożar, zalanie, wybuch, uderzenie pioruna;
• dewastację i wandalizm;
• zniszczenie w wyniku akcji ratowniczej;
• uszkodzenia podczas transportu, pakowania lub ekspozycji;
• szkody w trakcie wystaw, magazynowania i konserwacji.

W ramach polisy mieszkaniowej ochrona dzieł sztuki dotyczy zwykle mienia przechowywanego w miejscu ubezpieczenia. Szerszy zakres – obejmujący transport i ekspozycję – zapewniają polisy dedykowane.

Jakie są wyłączenia i limity w ubezpieczeniu dzieł sztuki?

Nie wszystkie dzieła sztuki i sytuacje są objęte ochroną. Towarzystwa mogą ograniczyć odpowiedzialność lub całkowicie odmówić ubezpieczenia w zależności od rodzaju przedmiotu, jego wartości, sposobu przechowywania i poziomu zabezpieczeń.

Najczęstsze wyłączenia odpowiedzialności w ubezpieczeniu dzieł sztuki:

• dzieła nowoczesne wykonane z nietrwałych lub organicznych materiałów (np. bioart, instalacje z żywych tkanek);
• brak odpowiednich zabezpieczeń przed kradzieżą lub pożarem;
• rażące niedbalstwo właściciela lub niewłaściwe przechowywanie;
• szkody spowodowane wilgocią, światłem, kurzem, pleśnią lub naturalnym starzeniem się materiałów;
• uszkodzenia wynikające z samodzielnej naprawy lub konserwacji;
• działania wojenne, zamieszki, skażenie, promieniowanie, cyberataki;
• posiadanie dzieł o nielegalnym pochodzeniu lub bez potwierdzonej autentyczności.

Limity odpowiedzialności w polisach mieszkaniowych (aktualne na 2025 r.):

• UNIQA „Twoje Miejsce” – do 10% SU dla ryzyk nazwanych lub 40% SU, maks. 50 000 zł w wariancie All Risks,
• Benefia „Rodzina III” – do 30% SU ruchomości, nie więcej niż 50 000 zł,
• Generali „Z myślą o domu i rodzinie” – ochrona po wycenie rzeczoznawcy dla dzieł o wartości powyżej 8 000 zł,
• Chubb Fine Art Insurance – indywidualna wycena, zakres „od gwoździa do gwoździa”, pełna ochrona w transporcie i na wystawach,
• MGZ Gama – polisy specjalistyczne dla dzieł w przesyłkach, kolekcjach prywatnych i ekspozycjach (pełna ochrona na świecie).

Naszym okiem

Limity odpowiedzialności określają maksymalną kwotę, jaką można otrzymać za szkodę. Nawet wysoka suma ubezpieczenia nie zagwarantuje pełnej wypłaty, jeśli OWU ogranicza odszkodowanie dla dzieł sztuki. Warto te zapisy dokładnie sprawdzić przed podpisaniem umowy.

Ewelina Ratajczak, Specjalista ds. ubezpieczeń na życie i nieruchomości

Jakie obowiązki ma właściciel ubezpieczonych dzieł sztuki?

Jeśli wykupiłeś ubezpieczenie dzieła sztuki, podpisana z towarzystwem umowa nakłada na Ciebie pewne obowiązki, a ich niedopełnienie grozi brakiem rekompensaty po szkodzie. Tak jest też zresztą z wszystkimi innymi rodzajami mienia, nie tylko z przedmiotami o walorach artystycznych. Pamiętaj, że każde towarzystwo ubezpieczeniowe może ustalić swoją listę obowiązków, a przed zakupem polisy powinieneś się z nimi zapoznać – znajdziesz je w osobnym dziale OWU. 

Posiadane dzieła sztuki musisz przechowywać w odpowiednich warunkach, czyli np. w ograniczonej wilgotności czy niskim nasłonecznieniu. Działanie tego typu czynników naturalnych może uszkodzić dany przedmiot, a takie szkody najczęściej są wyłączone z odpowiedzialności. Podobnie jest z konserwacją, której wymagają niektóre dzieła – za nią również odpowiedzialność ponosi ubezpieczony. 

Jeśli Twoja polisa mieszkaniowa uwzględnia kradzież z włamaniem, do ochrony dzieł sztuki będziesz musiał zastosować rozwiązania, których wymaga Twój ubezpieczyciel. W zależności od towarzystwa, mogą to być np. drzwi antywłamaniowe, alarm, specjalne rolety czy wzmacniane okna. Przy okazji warto wspomnieć, że część ubezpieczycieli za tzw. zabezpieczenia własne, czyli wymienione rozwiązania, przewiduje zniżki w wysokości od kilku do kilkunastu procent.  

Każde towarzystwo ubezpieczeniowe wymaga też od swoich klientów pewnej rozwagi, czyli unikania tzw. rażącego niedbalstwa. Należyta opieka nad dziełami sztuki wymaga więc unikania ryzykownych sytuacji, np. pozostawiania otwartych drzwi i okien (przy ubezpieczeniu od kradzieży z włamaniem) czy otwartego ognia bez dozoru. Szkody powstałe w skutek takich zaniedbań najczęściej są wyłączone z ochrony.  

Ponadto, każdego ubezpieczonego dotyczą również bardziej ogólne obowiązki, takie jak właściwe podłączenie urządzeń czy dopilnowanie obowiązkowych przeglądów technicznych. To również są okoliczności, w których praktycznie każde towarzystwo ubezpieczeniowe ma prawo do odmowy wypłaty odszkodowania. 

Dodajmy jeszcze, że warunkiem uzyskania rekompensaty jest odpowiednie zachowanie się po szkodzie, czyli m. in. terminowe zgłoszenie, udokumentowanie zdarzenia, przedłożenie wymaganych dokumentów (protokoły z interwencji służb czy dokumenty potwierdzające wartość mienia). 

Ile kosztuje ubezpieczenie dzieła sztuki?

To, ile zapłacisz za ubezpieczenie dzieła sztuki zależy od co najmniej kilku czynników, mianowicie od: 

• rodzaju dzieła sztuki i jego indywidualnej specyfiki; 
• jego wartości rynkowej; 
• wybranego zakresu ochrony – im szersza ochrona, tym wyższa składka; 
• rodzaju polisy, na jaką się zdecydowałeś (np. polisa dedykowana, polisa mieszkaniowa); 
• towarzystwa, które wybrałeś – każdy ubezpieczyciel dla identycznego zakresu i przedmiotu ubezpieczenia zaproponuje nieco inną składkę. 

Zapewnienie ochrony dzieł sztuki z polisy dedykowanej to koszt od ok. 1000–1500 zł rocznie w zależności od wartości i zakresu ochrony. Oczywiście, stawki często są dużo wyższe, np. dla całych kolekcji czy nawet pojedynczych dzieł wartych setki tysięcy złotych czy kilka milionów. 

Jak już ustaliliśmy, przedmioty o wysokiej wartości artystycznej możesz też chronić w ramach polisy mieszkaniowej. W tym przypadku koszty najczęściej są dużo niższe, chociaż oczywiście wartość przedmiotu ubezpieczenia również ma tutaj kluczowe znaczenie. Trudno o podanie uśrednionej składki, bo będzie ona zdecydowanie niższa przy dziełach wartych kilka tysięcy złotych, niż przy przedmiotach, które kosztują 100 000 zł czy 200 000 zł. W pierwszym wariancie koszt ubezpieczenia może wynieść kilkaset złotych rocznie, jednak takie kwestie najlepiej sprawdzić kontaktując się bezpośrednio z towarzystwem lub samodzielnie przeprowadzając kalkulacje za pomocą porównywarki. 

Co obejmuje polisa ubezpieczenia mieszkania?

Polisa ubezpieczenia mieszkania może chronić mury, elementy stałe, ruchomości domowe i nie tylko przed ponad 30 różnymi zdarzeniami oraz zawierać dodatki dedykowane lokatorom. Zobacz artykuł

Gdzie kupić ubezpieczenie dzieł sztuki i kolekcji? 

Ubezpieczenie dzieła sztuki z polisy mieszkaniowej jest możliwe w wybranych towarzystwach, najczęściej jako dodatkowo płatne rozszerzenie. Część ubezpieczycieli całkowicie wyłącza z ochrony przedmioty o charakterze artystycznym, a inne stosują przy nich dodatkowe ograniczenia. Wśród tych towarzystw, które omawiany rodzaj mienia chronią w ramach polisy mieszkaniowej, panuje spore zróżnicowanie – każda oferta jest nieco inna. 

W poniższej tabeli zestawiliśmy ze sobą 13 różnych ubezpieczeń nieruchomości, skupiając się na tym, w jaki sposób chronią one dzieła sztuki. Większość ze znajdujących się tam ubezpieczeń jest dostępnych w porównywarce, za pomocą której można obliczyć składki dla konkretnego zakresu i wybranego mienia, a także zakupić polisę.  

Tabela 1. Źródło: opracowanie własne na podstawie OWU (stan na: 9.11.2025 r.).