Jazda bez dowodu rejestracyjnego – co nam grozi?

Co to jest dowód rejestracyjny pojazdu?

Dowód rejestracyjny to dokument przypisany do danego samochodu lub innego rodzaju pojazdu mechanicznego. Wydawany jest w momencie rejestracji w wydziale komunikacji. 

W dowodzie rejestracyjnym znajdują się następujące informacje:

• numer rejestracyjny samochodu,

• data pierwszej rejestracji,

• dane właściciela auta: imię i nazwisko, adres i nr PESEL (lub REGON, jeśli samochód należy do firmy),

• dane o pojeździe: marka, model, nr VIN,

• maksymalna masa całkowita, dopuszczalna masa całkowita i masa własna pojazdu,

• data wydania dowodu rejestracyjnego,

• data ważności dowodu rejestracyjnego (to pole jest wypełniane w wyjątkowych przypadkach),

• liczba osi pojazdu,

• kategoria pojazdu,

• pojemność silnika w cm3,

• maksymalna moc netto w kW,

• rodzaj paliwa (stosuje się oznaczenia: P to benzyna, D – olej napędowy, LPG – gaz płynny propan-butan, EE – energia elektryczna),

• liczba miejsc siedzących wliczając kierowcę,

• data kolejnego badania technicznego.

W dowodzie rejestracyjnym nie ma danych na temat ubezpieczenia OC samochodu. Podsumowując – można powiedzieć, że dowód rejestracyjny to dokument, który identyfikuje pojazd tak samo, jak dowód osobisty opisuje właściciela.

Przy rejestracji samochodu urzędnik wydaje pozwolenie czasowe (zwane potocznie tymczasowym dowodem rejestracyjnym lub miękkim dowodem), które jest ważne przez 30 dni. Wydawane jest ono na czas oczekiwania, aż urząd przygotuje stały dowód rejestracyjny. Pozwolenie czasowe ma taką samą moc prawną, jak “zwykły” dowód rejestracyjny.

Kamil Sztandera, ekspert ds. ubezpieczeń komunikacyjnych w rankomat.pl

Czy kierowca musi mieć przy sobie dowód rejestracyjny?

Wraz z postępującą cyfryzacją z obywateli sukcesywnie znoszone są obowiązki posiadania przy sobie różnych dokumentów. 

Dotyczy to także kierowców, którzy obecnie nie muszą mieć ze sobą:

• dowodu rejestracyjnego,

• polisy OC,

• prawa jazdy.

Podczas kontroli uprawnione służby (policja, straż miejska, czy Inspekcja Transportu Drogowego) sprawdzają dane o tych dokumentach w bazie CEPiK, do której mają dostęp online. Kierowca musi posiadać tylko dowód osobisty lub inny dokument (np. paszport) do potwierdzenia tożsamości. Można się spodziewać, że i to niedługo będzie nieaktualne, ponieważ sejm przyjął projekt ustawy, zgodnie z którą dowód cyfrowy w aplikacji mObywatel będzie na równi z tradycyjnym. Prawdopodobnie zacznie to obowiązywać od 1 września 2023 r.

Brak obowiązku posiadania przy sobie dowodu rejestracyjnego, ubezpieczenia OC i prawa jazdy nie oznacza, że nie trzeba mieć tych dokumentów w ogóle. Pojazdy muszą być zarejestrowane (tzn. muszą mieć wydane dowody rejestracyjne), kierowcy muszą mieć uprawnienia do prowadzenia (czyli prawo jazdy), a samochody trzeba ubezpieczać. Za niespełnienie którejś z tych powinności grożą kary przewidziane przepisami. 

Kiedy policja może zatrzymać dowód rejestracyjny auta?

Wraz z nowelizacją ustawy, która pozwoliła nie wozić ze sobą dokumentu, kierowcy często zastanawiają się, jak teraz przebiega zatrzymanie dowodu rejestracyjnego. No bo w końcu jak zatrzymać dokument, którego fizycznie nie ma? Odpowiadamy – wirtualnie, a  potencjalne przyczyny zatrzymania pozostały niezmienne.

To znaczy, że drogówka (lub inne uprawnione służby) mogą zatrzymać dowód, kiedy:

• samochód nie spełnia wymagań ochrony środowiska,

• stan techniczny pojazdu zagraża bezpieczeństwu na drodze, 

• pojazd ma nieważne badanie techniczne.

Zabranie dowodu rejestracyjnego odbywa się elektronicznie – tzn. wprowadzany jest komunikat do CEPiK, że dany kierowca ma zatrzymany dowód. Jeżeli stan pojazdu nie zagraża bezpośrednio bezpieczeństwu, policja wydaje pokwitowanie, które uprawnia do poruszania się po drodze przez 7 dni. To czas, aby zrobić zaległe badania czy usunąć usterkę. Nie można jeździć samochodem, gdy pokwitowanie straci ważność, a dowód rejestracyjny nie został jeszcze zwrócony. 

Dowód rejestracyjny może też zatrzymać diagnosta, jeżeli uzna, że usterki w aucie są zbyt poważne, aby mogło ono wyjechać na ulicę. Diagnosta zatrzymuje dowód fizycznie (nie ma możliwości zabrać go wirtualnie) i odsyła do wydziału komunikacji, który go wydał. Kierowca może go stamtąd odzyskać, kiedy usunie przyczynę zatrzymania dokumentu.

Do czego papierowy dowód rejestracyjny jest wciąż potrzebny?

Choć nie ma już obowiązku posiadania fizycznego dowodu rejestracyjnego, aby okazać go służbom, to wciąż należy zachować papierowy dokument. Potrzebny jest np. podczas podróży zagranicznych, gdyż drogówka i analogiczne instytucje z innych krajów nie mają dostępu do polskiej bazy CEPiK. Dowód rejestracyjny to także jeden z dokumentów, który należy przekazać przy sprzedaży samochodu. W związku z powyższym nie można dopuścić do sytuacji, kiedy fizycznego dowodu po prostu nie mamy. Jeśli zaginął lub został zniszczony, należy złożyć wniosek o wtórnik.

Jeszcze do niedawna fizyczny dowód rejestracyjny konieczny był podczas wizyty w Stacji Kontroli Pojazdów. Diagnosta przystawiał w nim pieczątkę poświadczająca pozytywny wynik badania technicznego. Obecnie może zrobić to samo elektronicznie – wprowadzając stosowną adnotację do Centralnej Ewidencji Pojazdów. Z tego samego powodu nie ma potrzeby wymiany dowodu rejestracyjnego, kiedy skończą się w nim miejsca na pieczątki.

Kiedy warto mieć dowód rejestracyjny przy sobie?

Dowód rejestracyjny warto wozić ze sobą w schowku ze względu na nieprzewidziane okoliczności, w których się przydaje. Jedną z nich jest kolizja czy drobna stłuczka. Kierowcy, którzy uczestniczą w takim niegroźnym zdarzeniu drogowym, nie mają obowiązku wzywania policji. Jeśli obie strony nie mają wątpliwości, z czyjej winy doszło do kraksy i chcą szybko dojść do porozumienia, mogą spisać oświadczenie.

Oprócz opisania okoliczności zdarzenia niezbędnym elementem oświadczenia są:

• dane kierowców (spisane z dowodów tożsamości),

• dane samochodów (zgodne z tymi w dowodach rejestracyjnych),

• numery polis OC.

Jak widać, oprócz dowodu rejestracyjnego, przydatne jest także ubezpieczenie samochodu (w formie papierowej umowy lub zapisane na e-mailu). Jeśli tego dokumentu któryś z kierowców nie ma przy sobie, ważność polisy i inne dane ubezpieczeniowe można sprawdzić w bazie UFG (Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego).

Jaka kara grozi za brak ważnego ubezpieczenia OC? 

Każdy zarejestrowany samochód musi mieć wykupione OC przez cały okres rejestracji. Za brak ciągłości obowiązkowego ubezpieczenia pojazdu grożą wysokie kary, nawet jeśli polisy nie było raptem jeden dzień. Wysokość kar zależy od wysokości wynagrodzenia minimalnego. W związku z tym, że w 2023 r. minimalna krajowa już raz wzrosła, a następna podwyżka będzie od lipca, wysokości mandatów także wzrosną aż dwa razy.

Kary za brak polisy dla samochodów osobowych od 1 stycznia / od 1 lipca 2023 r. wynoszą:

• brak OC do 3 dni - 1 400 zł / 1 440 zł,

• brak OC od 4 do 14 dni - 3 490 zł / 3 600 zł,

• brak OC powyżej 14 dni - 6 980 zł / 7 200 zł.

Od mandatu nałożonego przez UFG bardzo trudno się skutecznie odwołać, dlatego warto dbać o to, żeby nie dopuścić do nieważności polisy. Najtańsze ubezpieczenie OC znajdziemy za pomocą kalkulatora rankomat.pl. Za pośrednictwem  porównywarki można się nie tylko dowiedzieć, który ubezpieczyciel oferuję najkorzystniejszą umowę, ale i od razu ją sfinalizować.