Czy pasażerowi przysługuje odszkodowanie z OC sprawcy za uszkodzenie ciała?

Każdemu poszkodowanemu w wypadku komunikacyjnym należy się odszkodowanie z ubezpieczenia OC sprawcy. Dotyczy to zarówno tych osób, które jechały ze sprawcą zdarzenia, jak i tych, które podróżowały z poszkodowanym kierowcą. Kwestia wypłaty odszkodowania z OC ograniczana jest tylko do poszkodowanego kierowcy, który spowodował wypadek. 

Czym jest zasada winy, a czym zasada ryzyka?

Przewozy pasażerów realizowane przez kierowców odbywają się nieodpłatnie i odpłatnie. W pierwszym przypadku kierowcę może obowiązywać zasada winy. Jeżeli spowoduje on wypadek, w wyniku którego zostanie poszkodowany pasażer, to będzie musiał naprawić szkodę, o ile zostanie mu udowodniona wina.

W sytuacji, gdy kierowca pobierze opłatę za przewóz pasażera (nawet symboliczną) odpowiada on na zasadzie ryzyka. Dla poszkodowanego pasażera oznacza to, że aby ubiegać się o odszkodowanie nie musi udowodnić winy kierowcy. To z kolei korzystnie wpływa na szybkość otrzymania odszkodowania.

Mimo obowiązywania zasady winy i zasady ryzyka, sprawca wypadku nie będzie płacił z własnej kieszeni. Jeżeli w chwili zdarzenia miał on ubezpieczenie OC, to właśnie z tej polisy zostaną pokryte szkody.

Pasażerowie pod ochroną – ważna uchwała Sądu Najwyższego

Poszkodowany w wyniku wypadku pasażer może liczyć na odszkodowanie, niezależnie od tego, z kim podróżował (sprawcą, poszkodowanym). Co więcej, odszkodowanie pasażerowi, który doznał uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, należy się również wówczas, gdy jest on współposiadaczem pojazdu, którym wyrządzono szkodę. Takie stanowisko zaprezentował Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 7 lutego 2008 r. (sygn. akt III CZP 115/07).

W powyżej wskazanej uchwale Sąd Najwyższy zauważył, że współposiadacze pojazdu (którymi najczęściej są małżonkowie lub dzieci) mają prawo do odszkodowania. W ocenie Sądu Najwyższego wynika to z celu ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, którym jest zapewnienie poszkodowanym ochrony ubezpieczeniowej.

Co należy się poszkodowanemu pasażerowi w 2023 roku?

Poszkodowany pasażer może liczyć, że firma ubezpieczeniowa wypłaci mu odszkodowanie za uszkodzenie ciała i rozstrój zdrowia. W efekcie katalog roszczeń, jakie może on zgłosić, jest bardzo szeroki i obejmuje:

1. Odszkodowanie

Celem odszkodowania jest wynagrodzenie strat, jakie poszkodowany poniósł w związku z wypadkiem. Firma ubezpieczeniowa powinna:

• zwrócić koszty leczenia i rehabilitacji, zakupu sprzętu rehabilitacyjnego,
• zwrócić koszty dojazdów do lekarzy i prywatnych wizyt, jeżeli poszkodowany korzystał z takich konsultacji,
• wypłacić odszkodowanie za utracone dochody w związku z brakiem możliwości kontynuowania pracy zawodowej.

Firma ubezpieczeniowa będzie żądała od poszkodowanego, aby udowodnił on poniesione wydatki. Z tego względu warto skrupulatnie gromadzić rachunki i faktury.

2. Zadośćuczynienie za ból oraz cierpienie fizyczne i psychiczne

Poszkodowany pasażer ma prawo do zadośćuczynienia, czyli jednorazowego świadczenia, które ma charakter niemajątkowy. Celem wypłaty tego świadczenia jest naprawienie szkód, jakich doznał poszkodowany.

Wysokość zadośćuczynienia ustala się indywidualnie. Czynnikami wpływającymi na wysokość tego świadczenia są m.in. długość leczenia czy wpływ wypadku na prowadzony tryb życia.

3. Renta wyrównawcza

Poszkodowany w wypadku pasażer może ubiegać się o wypłatę renty wyrównawczej. Prawo do tego świadczenia przysługuje mu wówczas, gdy zaistnieje jedna z poniższych przesłanek:

• utracił on częściowo lub całkowicie zdolność do wykonywania pracy zarobkowej,
• zwiększyły się jego potrzeby,
• zmniejszyły się jego widoki powodzenia na przyszłość.

Ubezpieczyciel nie zawsze musi wypłacać rentę co miesiąc – na wniosek poszkodowanego może dojść do kapitalizacji renty, czyli zamiany cyklicznych świadczeń na jednorazową wypłatę.

Kiedy ubezpieczyciel może obniżyć odszkodowanie?

Pasażer swoim zachowaniem może przyczynić się do wypadku. Będzie to miało miejsce choćby wówczas, gdy wsiądzie on do pojazdu z pijanym kierowcą. Jeżeli w takich okolicznościach dojdzie do wypadku i zostanie on poszkodowany, ubezpieczyciel będzie miał prawo wypłacić jedynie część odszkodowania.

Innym powodem, dla którego odszkodowanie dla pasażera może zostać pomniejszone, jest brak zapiętych pasów w chwili wypadku. W takiej sytuacji firmy ubezpieczeniowe przyjmują, że obrażenia, których doznał poszkodowany, mogłyby być mniejsze, gdyby przestrzegał on obowiązku wynikającego z ustawy Prawo o ruchu drogowym.

Od możliwości obniżenia odszkodowania należy rozróżnić sytuację, gdy ubezpieczyciel słusznie odmówi jego wypłaty. Mimo że co do zasady poszkodowani pasażerowie znajdują się pod specjalną ochroną, to zostaje ona wyłączona wówczas, gdy zachowanie poszkodowanego było główną przyczyną wypadku (np. zaczął on przeszkadzać w prowadzeniu pojazdu). Udowodnienie winy pasażerowi zamyka mu drogą do dochodzenia odszkodowania.

Jak poszkodowany pasażer może uzyskać odszkodowanie z OC?

Aby ubezpieczyciel wypłacił odszkodowanie poszkodowanemu pasażerowi, konieczne jest zgłoszenie szkody. Należy też dostarczyć dokumentację potwierdzającą poniesione koszty oraz dokumentację medyczną.

Ubezpieczyciel wypłaca odszkodowanie w ciągu 30 dni, licząc od dnia poinformowania jej o szkodzie. Jeżeli firma ubezpieczeniowa potrzebuje więcej czasu, aby zapoznać się ze sprawą, to musi poinformować poszkodowanego. W takiej sytuacji wypłata odszkodowania odbywa się w ciągu 14 dni od dnia, w którym wyjaśniono wszystkie okoliczności, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie.

Na złożenie wniosku i żądanie wypłaty poszkodowany pasażer ma sporo czasu, bo 3 lata od dnia wypadku. Jeżeli sprawca wypadku został skazany prawomocnym wyrokiem karnym za przestępstwo, to termin ten ulega wydłużeniu do 20 lat. Mimo tego ze złożeniem dokumentów w firmie ubezpieczeniowej nie warto zwlekać – z czasem pamięć o zdarzeniu się zaciera, trudniej też zgromadzić dokumentację niezbędną do wypłaty odszkodowania.

Czy pasażer może otrzymać odszkodowanie z ubezpieczenia NNW?

NNW komunikacyjne, czyli następstw nieszczęśliwych wypadków, to jedno z dodatkowych ubezpieczeń, na które może zdecydować się właściciel samochodu. Z reguły w ramach tej polisy na finansowe wsparcie liczyć mogą zarówno kierowca, jak i pasażerowie z nim podróżujący (wszyscy podróżni). Tak skonstruowane NNW oferuje większość ubezpieczycieli, np. Allianz, Balcia, Benefia, Link4, Wiener i Uniqa.

Właściciele samochodów, którzy chcą nabyć ubezpieczenie NNW, mogą wybrać jedną z dostępnych sum ubezpieczenia lub uzgodnić jej wysokość z agentem ubezpieczeniowym. Suma powinna być na tyle wysoka, aby w razie wypadku kwota odszkodowania nie była symboliczna, ale stanowiła solidne wsparcie finansowe w tym trudnym okresie

Stefania Stuglik, ekspert ds. ubezpieczeń komunikacyjnych w rankomat.pl.

Świadczenie wynikające z ubezpieczenia NNW jest wypłacane niezależnie od odszkodowania z OC sprawcy. W rezultacie pasażer poszkodowany w wypadku może liczyć na dodatkowe środki, jeżeli właściciel samochodu w momencie zdarzenia posiadał NNW.

Terminy zgłoszenia szkody z NNW są inne niż w przypadku OC – ustalają je ubezpieczyciele, a szczegóły znajdziesz w OWU. Przykładowo firma Wiener wymaga, aby powiadomić ją o wypadku w ciągu 14 dni, chyba że ubezpieczony nie mógł tego zrobić ze względu na stan zdrowia. Wówczas na zgłoszenie szkody ma 14 dni od momentu ustąpienia przyczyny niezgłoszenia szkody.

Kto wypłaci odszkodowanie, jeżeli sprawca nie miał ubezpieczenia OC?

Ubezpieczenie OC jest jedynym obowiązkowym ubezpieczeniem komunikacyjnym dla właścicieli pojazdów. Może się jednak zdarzyć tak, że sprawca w momencie wypadku nie będzie posiadał polisy OC. Co wówczas? Czy poszkodowany pasażer ma szansę na odszkodowanie? Owszem.

W Polsce działa Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny (UFG), który wypłaca odszkodowania, gdy sprawca wypadku pozostawał bez ochrony ubezpieczeniowej. Zgodnie z przywołaną wyżej ustawą o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG zaspokaja roszczenia za szkody powstałe na osobie i w mieniu. W drugim przypadku Fundusz wypłaci świadczenie tylko wówczas, gdy u któregokolwiek z uczestników zdarzenia nastąpiła śmierć, naruszenie czynności ciała lub rozstrój zdrowia trwający dłużej niż 14 dni.