Prawo jazdy kat. C - kursy, ceny, wymagania [2024]

Kierowca zawodowy to zawód, który cieszy się dużą popularnością. Choć tryb tej pracy jest wymagający, w transporcie drogowym (również na arenie międzynarodowej) można liczyć na satysfakcjonujące zarobki. Jeśli ponadto lubisz zasiadać za kierownicą, dlaczego nie połączyć pracy z pasją i przyjemnością? 

Zanim jednak zatrudnisz się w firmie transportowej, musisz postarać się o stosowne uprawnienia.. Wymagania wobec przyszłych kierowców pojazdów ciężarowych są dość złożone, dlatego warto jeszcze przed zapisaniem się na kurs prawa jazdy kat. C poznać wszystkie szczegóły. 

Możesz to zrobić poniżej! Wiele z punktów na Twojej liście będzie podobnych do wymagań na prawo jazdy kategorii B, ale tylko do pewnego momentu.

Do czego uprawnia prawo jazdy kategorii C?

Uzyskanie prawa jazdy kat. C uprawnia Cię do prowadzenia pojazdów ciężarowych o masie całkowitej przekraczającej 3,5 tony (za wyjątkiem autobusu). W praktyce z tymi uprawnieniami w kieszeni w Polsce możesz kierować:

• ciągnikiem rolniczym,
• pojazdem wolnobieżnym (np. walcem),
• zespołem pojazdów obejmującym ciągnik rolniczy i lekką przyczepę o DMC 750 kg,
• zespołem pojazdów obejmującym pojazd wolnobieżny i lekką przyczepę o DMC 750 kg.

Jeśli wiesz, że mając prawo jazdy kat. C będziesz kursować za granicę, możesz zasiadać za kierownicą:

• samochodów o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 t z wyjątkiem autobusów,
• zespołów pojazdów złożonych z pojazdu samochodowego (powyżej 3,5 t) i lekkiej przyczepy o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg,
• pojazdów z kategorii AM.

Kategoria ta uprawnia do prowadzenia:

• zespołu pojazdów składającego się  z pojazdu z kat. C oraz przyczepy (bez ograniczeń w DMC),
• zespołu pojazdów składającego się z ciągnika rolniczego oraz przyczepy lub przyczep (wyłącznie w Polsce),
• zespołu pojazdów składającego się z pojazdu wolnobieżnego oraz przyczepy lub przyczep (wyłączenie w Polsce). 

Różne rodzaje prawa jazdy kategorii C

Istnieją różne rodzaje pojazdów ciężarowych, do prowadzenia których uprawnia prawo jazdy C. Możesz szkolić się pod kątem zasiadania za kierownicą konkretnego modelu o określonej wadze i wymiarach. Z tego względu wyróżniono również kilka typów prawa jazdy tej kategorii.

• Prawo jazdy kat. C1 - to podstawowy poziom szkolenia kierowcy do prowadzenia pojazdów ciężarowych. Z tym prawo jazdy możesz prowadzić samochody o masie od 3,5 do 7,5 tony (ciężarówkę, samochód ciężarowy, ciągnik siodłowy z przyczepą).
• Prawo jazdy kat. C1+E - inaczej nazywane prawem jazdy na pojazdy o masie całkowitej do 7,5 tony z przyczepą. Masa przyczepy nie może jednak przekroczyć masy własnej pojazdu, natomiast łączna masa tego zespołu pojazdów nie powinna przekroczyć 12 000 kg. O uprawnienia C1+E można się starać dopiero po uzyskaniu wcześniej C1 - jest to naturalne rozszerzenie tej kategorii.
• Prawo jazdy kat. C - to uprawnienie, które umożliwia prowadzenie pojazdów o masie przekraczającej 3,5 tony, ale nie więcej niż 32 tony. Mając kategorię c, możesz prowadzić pojazdy z kabiną lub przyczepą stałą (standardowe ciężarówki, jakie można spotkać na drogach).
• Prawo jazdy kat. C+E - są to najszersze uprawnienia w ramach kategorii C prawa jazdy.  Dzięki nim możesz prowadzić pojazd o masie całkowitej do lub powyżej 750 kg, dowolny pojazdy towarowy czy przyczepę (także podwójną).

Kto może starać się o prawo jazdy kat. C?

W większości przypadków o uprawnienia można się starać po ukończeniu 18. roku życia. Wyjątkiem jest prawo jazdy kategorii AM (jest dostępne już dla 14-latków) oraz B1 (można zapisać się na kurs w wieku 16 lat).

Porównaj ceny OC i AC

Natomiast wymagania wiekowe dla przyszłych kierowców ciężarówek wyglądają następująco:

• kategoria C - 21 lat,
• kategoria C1 - 18 lat,
• kategoria C+E - 21 lat,
• kategoria C1+E - 18 lat.

Inne wymagania na prawo jazdy kat. C

Poza osiągnięciem minimalnego wymaganego wieku, kandydat na kierowcę ciężarówki powinien:

• uzyskać orzeczenie psychologiczne o braku przeciwwskazań do kierowania pojazdem ciężarowym,
• uzyskać orzeczenie lekarskie o takim samym brzmieniu,
• założyć Profil Kandydata na Kierowcę (PKK) w Wydziale komunikacji.

Dopiero po uzyskaniu Profilu Kandydata na Kierowcą można zapisać się na kurs prawa jazdy kategorii C.

Jak zapisać się na kurs prawa jazdy kat. C?

Zanim zapiszesz się na kurs i egzamin w wybranym ośrodku szkolenia kierowców, musisz dopilnować kilku formalności. 

1. Badania lekarskie i psychologiczne

Jeśli starasz się o uzyskanie uprawnień kierowcy zawodowego, Twój stan zdrowia będzie sprawdzany wyjątkowo szczegółowo - o wiele bardziej niż przyszłego posiadacza prawa jazdy kategorii B. W końcu kierowca, który będzie przewozić towary lub osoby, musi być w doskonałej kondycji, aby zmniejszyć ryzyko ewentualnych zagrożeń w trakcie podróży.

Orzeczenie lekarskie powinien wydać lekarz medycyny pracy. Oceni on zarówno ogólny stan zdrowia przyszłego kierowcy, ale także:

• słuch,
• wzrok,
• koordynację ruchów.

Jeśli kandydat do prawa jazdy C ma przewlekłe problemy zdrowotne, może dostać skierowania na dodatkowe badania lekarskie, np. EKG. 

Zobacz też: Jak wygląda badanie lekarskie na prawo jazdy?

Badania lekarskie odnawia się co 5 lat, a jeśli kierowca ukończył 60. rok życia - nawet co 30 miesięcy.

Z kolei orzeczenie psychologa dostaje się po rozmowie ze specjalistą i psychotestach. Mają one na celu sprawdzenie sprawności intelektualnej kandydata czy tego, jak poradzi sobie w trudnej, stresującej sytuacji w ruchu ulicznym.

Zobacz więcej tutaj: Psychotesty - co to jest i do czego są potrzebne?

2. Założenie Profilu Kandydata na Kierowcę

Zasady ubiegania się o prawo jazdy zostały znacząco zmodyfikowane w 2014 roku. To właśnie wtedy wprowadzono do obiegu PKK, czyli Profil Kandydata na Kierowcę. Jego założenie jest konieczne, aby zostać przyjętym na kurs jazdy. 

W praktyce PKK jest elektronicznym dokumentem, w którym zawarte są wszystkie informacje dotyczące wnioskodawcy. Profil jest generowany przez organ wydający prawo jazdy (np. urząd miasta właściwy Twojemu miejscu zamieszkania). 

Informuje o:

• danych osobowych kandydata,
• stanie jego zdrowia,
• zdobytych już uprawnieniach.

Wypowiedź eksperta

Wniosek o założenie profilu kandydata na kierowcę można złożyć wyłącznie osobiście w urzędzie. Nie można przeprowadzić tej procedury online.

Stefania Stuglik, Specjalista ds. ubezpieczeń komunikacyjnych

Aby założyć PKK, zabierz ze sobą:

• dowód osobisty,
• jedną kolorową fotografię o wymiarach 3,5x4,5 cm (wykonaną z przodu),
• zdobyte wcześniej orzeczenia lekarskie i psychologiczne.

3. Kurs kwalifikacji wstępnej na kierowcę zawodowego

Jeśli chcesz być kierowcą zawodowym, który będzie przewozić rzeczy czy osoby, musisz uzyskać uzyskać specjalne kwalifikacje. Kwestię tę reguluje Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym. Przepis ten został wprowadzony w 2006 roku jako odpowiedź na wymóg regulacji płynący z Unii Europejskiej.

Kwalifikację na kierowcę zawodowego przeprowadza się w ośrodku szkolenia kierowców w ramach:

• kwalifikacji wstępnej (260 godzin zajęć teoretycznych + 20 godzin zajęć praktycznych),
• kwalifikacji wstępnej przyspieszonej (130 godzin zajęć teoretycznych + 10 godzin zajęć praktycznych).

Rozróżnienie to zostało wprowadzone na podstawie wieku kandydata na kierowcę. Osoby w wieku do 21 lat podchodzą do kursu kwalifikacji wstępnej. Po ukończeniu 21. roku życia mogą skorzystać z trybu przyspieszonego.

Kurs teoretyczny zawsze zakończony jest w formie testu z pytaniami zamkniętymi. Realizowany jest w szkole, w której kandydat na kierowcę zawodowego szkolił się przed egzaminem na odpowiednią kategorię prawa jazdy. Po jego zaliczeniu otrzymuje się świadectwo kwalifikacji zawodowej oraz wpis do prawa jazdy - kod 95.

Jak wygląda kurs prawa jazdy kat. C?

Tak jak w przypadku każdej innej kategorii prawa jazdy, kurs na kategorię C obejmuje części teoretyczną i praktyczną.

W ramach teorii sprawdza się ogólną wiedzę kandydata o: 

• zasadach w ruchu drogowym,
• możliwych zagrożeniach i ich specyfice.

Szkolenie teoretyczne kursu na prawo jazdy kat. C trwa 20 godzin.

W ramach zajęć praktycznych ćwiczenia odbywają się zarówno na placu manewrowym, jak i w ruchu miejskim. Przynajmniej 10 godzin realizowanych jest poza terenem zabudowanym. 

Zajęcia praktyczne łącznie obejmują 30 godzin szkolenia.

Na czym polega szkolenie praktyczne na kategorię C?

Przygotowanie do egzaminu praktycznego na prawo jazdy kat. C obejmuje m.in. zajęcia na placu manewrowym. W ich trakcie przyszły kierowca uczy się m.in.:

• czynności kontrolno-obsługowych samochodu (sprawdzenie stanu technicznego pojazdu, poziomu płynów eksploatacyjnych itp.),
• przygotowania samochodu do jazdy,
• wykonywania podstawowych manewrów,
• poruszania się po pasie ruchu (również jazdy po łuku).

Po wyjeździe na drogę publiczną przyszły posiadacz uprawnień kategorii C uczy się poruszać zarówno w terenie zabudowanym, jak i poza nim, gdzie dopuszczalna maksymalna prędkość przekracza 70 km/h.

Jak wygląda egzamin państwowy na prawo jazdy C?

Jeśli przystępujesz do egzaminu państwowego na kategorię C, obowiązuje Cię zarówno część teoretyczna, jak i praktyczna. W przypadku starania się o uprawnienia C+E wystarczy już sama praktyka. Omówimy teraz, czego możesz się spodziewać na każdej z zasadniczych części egzaminu.

Egzamin teoretyczny

W części teoretycznej na kierowcę czekają 32 pytania zamknięte (20 pytań o charakterze ogólnym + 12 z zakresu wiedzy specjalistycznej). Teoria trwa zwykle nie dłużej niż 25 minut.

Pytania ogólne...

W ramach pytań ogólnych egzaminowany ma 20 sekund na zapoznanie się z treścią zagadnienia i 15 sekund na zaznaczenie właściwej odpowiedni (wyłącznie "TAK" lub "NIE"). Co jeśli nie zdążysz wybrać? W takiej sytuacji pytanie pozostanie bez odpowiedni, a finalnie zyska status "niezaliczonego".

Każde z pytań ma swoją wartość i może być punktowane nieco inaczej. Skala obejmuje od 1 do 3 punktów. Łącznie za test teoretyczny można uzyskać 74 punkty, ale aby zdać - wystarczy zdobyć ich 68.

Pytania specjalistyczne...

Pytania specjalistyczne uwzględniają 3 możliwe odpowiedzi - na wybór masz natomiast 50 sekund. Zagadnienia dotyczą np. specyficznych cech pojazdów ciężarowych i sposobu ich prowadzenia 

Egzamin praktyczny

Jeśli zdasz egzamin teoretyczny, dopiero wtedy możesz przystąpić do części praktycznej. W jego trakcie będziesz musiał wykazać się odpowiednimi umiejętnościami na placu manewrowym i w ruchu drogowym. Ale po kolei.

Na placu manewrowym...

Jeszcze na placu kandydat na kierowcę musi:

1. Sprawdzić stan techniczny pojazdu i elementów, które bezpośrednio wpływają na bezpieczeństwo jazdy (może to być sprawdzenie sygnałów dźwiękowych, poziomu płynów czy świateł).
2. Przygotować samochód do jazdy (czynności te obejmują ustawienie fotela kierowcy i zagłówka, ustawienie lusterek, sprawdzenie czy wszystkie drzwi pojazdu są zamknięte, zapięcie pasów bezpieczeństwa).
3. Jechać pasem ruchu do przodu i do tyłu, również po łuku (manewr będzie zaliczony, gdy jazda będzie płynna, ciągła w obu kierunkach w przód i w tył, a ponadto kierowca nie może najechać na krawężnik, pachołek czy tyczkę, ani przejechać przez linię wyznaczającą pas ruchu).
4. Wykonać losowo wybrane manewry (losuje się zestaw, który może obejmować parkowanie skośne, parkowanie prostopadłe, parkowanie równoległe, zawracanie, ruszanie z miejsca do przodu na wzniesieniu).

W ruchu ulicznym...

Egzamin praktyczny w ruchu drogowym trwa 45 minut. Na drogę można jednak wyjechać dopiero wtedy, gdy nie popełnimy błędu eliminującego z dalszego egzaminu na placu.

Osoba egzaminowana musi wykazać się umiejętnością:

• wjazdu na drogę z tzw. obiektu przydrożnego,
• hamowania,
• poprawnego przejazdu przez skrzyżowanie (z sygnalizacją świetlną oraz równorzędne),
• jazdą drogami dwukierunkowymi,
• jazdą drogami jednokierunkowymi,
• przejazdu przez przejście dla pieszych,
• wykonania kluczowych manewrów (omijania, zawracania, zmiany pasa ruchu, wyprzedzania).

Jeśli wszystko pójdzie dobrze, po powrocie na plac manewrowy kierowca starający się o uprawnienia C+E lub C1+E ma 10 minut na rozłączenie przyczepy z pojazdem.

Zaliczenie egzaminu państwowego skończy się stosownym wpisem w rejestrze PKK. Wówczas pozostaje Ci już tylko czekać na informację o tym, że Twój dokument jest gotowy do odbioru.

Ile kosztuje uzyskanie prawa jazdy kategorii C?

Jeśli starasz się o prawo jazdy C, musisz przygotować się na koszty nieco wyższe niż w przypadku standardowej kategorii B. Ceny za samą naukę jazdy, czyli profesjonalny kurs, mogą wahać się w zależności od konkretnego regionu i lokalizacji szkoły. 

Sprawdziliśmy, co w 2024 rok oferują ośrodki szkoleniowe w różnych częściach kraju. Cenniki pochodzą z losowo wybranych szkół w największych miastach w Polsce.

Z cenników szkół jazdy wynika jednak wyraźnie, że koszty kursu mogą wahać się w zależności od tego, czy kandydat posiada już uprawnienia kat. B lub D, czy wykupi dodatkowe jazdy szkoleniowe lub zdecyduje się na tryb ekspresowy kursu.

Pozostałe koszty związane z uzyskaniem prawa jazdy C kształtują się następująco:

• badanie lekarskie - 200 zł
• badanie psychologiczne - 150 zł,
• zdjęcie do prawa jazdy - ok. 50 zł,
• opłata za egzamin państwowy na kategorię C - 230 zł,
• opłata za egzamin państwowy na kategorię C+E lub C1+E - 245 zł,
• koszt wydania dokumentu prawa jazdy - 100,50 zł.

Założenie Profilu Kandydata na Kierowcę jest natomiast bezpłatne.

Ile trzeba zapłacić za kwalifikację wstępną?

Wiesz już, że aby pracować w sektorze transportowym nie wystarczy zdać egzaminu na prawo jazdy kategorii C. Takie prawo mają osoby, które uzyskały kwalifikację wstępną i za to trzeba ponieść dodatkowe koszty. 

Polskie ośrodki szkolenia kierowców w swoich cennikach wyceniają to taki kurs na 3500-4500 zł.

Jak długo ważne jest prawo jazdy kat. C?

Od stycznia 2013 roku prawo jazdy (niezależnie od kategorii) wydawane jest terminowo. Przed tą datą kierowcy otrzymywali uprawnienia bez konieczności ich regularnego odnawiania. Jednak w myśl przepisów zawartych w znowelizowanej Ustawie z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami, również takie osoby będą musiały wymieć bezterminowy dokument (mają na to czas od 2028 do końca 2033 roku).

W przypadku kategorii prawa jazdy C, kierowca musi wymienić je maksymalnie co 5 lat, chyba że zalecenia lekarskie będą stanowiły inaczej.

Jak odnowić prawo jazdy, którego ważność upływa? Wystarczy odnowić badania lekarskie i psychologiczne, a następnie w wydziale komunikacji złożyć wniosek o odnowienie uprawnień. Co ważne, temu obowiązkowi podlega także kwalifikacja zawodowa.

Datę ważności swojego dokumentu znajdziesz na jego odwrocie.

Świadectwo kwalifikacji zawodowej - kto jest zwolniony z tego obowiązku?

Jest kilka sytuacji, w których kierowca zawodowy nie musi przystępować do kwalifikacji zawodowej. Takie wyjątki przewidziano oficjalnie w Ustawie prawo o ruchu drogowym. 

Z obowiązku posiadania świadectwa kwalifikacji zwolnieni są:

• kierowcy realizujący przewóz drogowy pojazdem o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony.
• przedstawiciele wojska, straży granicznej, policji oraz służb ratowniczych (ze względu na ochronę porządku publicznego i ratowanie ludzi),
• kierowcy pojazdów wykorzystywanych do transportu materiałów i sprzętu niezbędnego do wykonywania zawodu – pod warunkiem, że przewóz nie stanowi głównego przedmiotu działalności gospodarczej.

Kategoria C prawa jazdy to okazja do podniesienia swoich zawodowych kwalifikacji. Jeśli odpowiednio przygotujesz się do egzaminu, zdobycie uprawnień do prowadzenia pojazdów ciężarowych i wymarzonej pracy nie powinno stanowić problemu.

Pamiętaj, że prowadząc pojazd ciężarowy, musisz zadbać o jego ubezpieczenie OC.

W 2024 kara za brak tej ochrony może wynieść nawet 12 900 dla samochodów ciężarowych, autobusów czy ciągników. Ubezpieczenie kupione na czas będzie znacznie tańsze niż kara ze strony UFG.