Wymiana prawa jazdy 2024 – kiedy i jakie koszty poniesiesz?

Prawo jazdy to dokument potwierdzający, że posiadająca go osoba uzyskała uprawnienia do prowadzenia pojazdów. Wymiana prawa jazdy nie jest równoznaczna z koniecznością ponownego nabycia uprawnień – niezbędne jest jedynie przejście formalnej procedury administracyjnej, której rezultatem jest wytworzenie nowego dokumentu. 

Na jaki okres wydawany jest dokument prawa jazdy? 

Przepisy dotyczące terminu ważności dokumentu prawa jazdy zmieniły się w 2013 r. W rezultacie obecnie kierowcy mogą mieć prawo jazdy bezterminowe (gdy zostało ono wydane przed 19 stycznia 2013 r.) lub terminowe (gdy dokument został wydany 19 stycznia 2013 r. lub później).

Czy bezterminowe prawo jazdy trzeba wymienić?

Masz bezterminowe prawo jazdy? Niestety, nowelizacja przepisów ustawy o kierujących pojazdami wprowadziła obowiązek wymiany praw jazdy wydanych do dnia 18 stycznia 2013 r. W praktyce oznacza to, że najpóźniej za 9 lat Twoje bezterminowe prawo jazdy zostanie zastąpione prawem jazdy z terminem ważności.

Wymiana bezterminowych praw jazdy:

• będzie miała miejsce w okresie od 19 stycznia 2028 r. do 18 stycznia 2033 r. – możesz zaczekać na swoją kolej lub zgłosić się po nowy dokument po 19 stycznia 2028 r.;
• poskutkuje tym, że po wymianie Twoje prawo jazdy będzie ważne maksymalnie 15 lat; 
• nie będzie uzależniona od dołączenia do wniosku aktualnych badań lekarskich – zapłacisz tylko za wymianę dokumentu.

Mimo że wymiana bezterminowych praw jazdy jeszcze się nie rozpoczęła, to już teraz jest źródłem wątpliwości. Dotyczą one głównie kierowców, którzy w momencie złożenia wniosku o wydanie prawa jazdy np. kategorii A, korzystają już z bezterminowego prawa jazdy innej kategorii, np. B. Po odbiorze nowego dokumentu często ze zdziwieniem odkrywają oni, że urzędnik określił również termin ważności uprawnień do kierowania pojazdami kategorii B, kierując się dołączonym do wniosku orzeczeniem lekarskim. W takich sprawach sądy stają po stronie kierowców.

Wyroki zapadające w sądach administracyjnych w całym kraju nie pozostawiają cienia wątpliwości – kierowcy, którzy nabyli bezterminowo uprawnienia do kierowania pojazdami, nie mogą ich utracić. W opisanej wyżej sytuacji kierowca nie powinien zatem obawiać się, że odbierze dokument ze zmienionymi danymi – urzędnicy powinni jedynie powielić wcześniejsze zapisy

Natalia Tokarczyk-Jarocka, ekspert ds. ubezpieczeń komunikacyjnych w rankomat.pl.

Jak długo ważne jest prawo jazdy wydane po 2013 roku?

Planujesz zapisać się na kurs prawa jazdy? Wiążesz swoją przyszłość z zawodem kierowcy? Możesz zastanawiać się, na jaki okres są wydawane prawa jazdy od 19 stycznia 2013 r. Kluczowe są dwa czynniki – kategoria prawa jazdy i Twój stan zdrowia. 

Masz problemy ze wzrokiem lub słuchem? Ze względów zdrowotnych prawo jazdy może zostać wydane na okres krótszy, np. rok czy 2 lata – kluczowa jest tu opinia lekarza, którą wyraża on w orzeczeniu lekarskim. 

Przykład:  Pan Tomasz nie ma żadnych problemów zdrowotnych. Stąd też mężczyzna liczy, że od lekarza uzyska orzeczenie, na podstawie którego otrzyma prawo jazdy kategorii B ważne przez maksymalny okres (czyli 15 lat).

Kiedy dodatkowo trzeba wymienić prawo jazdy?

Wymiana prawa jazdy dotyczy nie tylko tych kierowców, których prawo jazdy straciło ważność – wskazać można też inne sytuacje, gdy zachodzi taka potrzeba. Dzieje się tak m.in. po zmianie danych osobowych – imienia lub nazwiska.

Czy konieczna jest wymiana prawa jazdy po ślubie?

Po ślubie każdy z małżonków ma kilka możliwości w zakresie nazwiska: może pozostać przy swoim nazwisku, przejąć nazwisko współmałżonka lub zdecydować się na nazwisko dwuczłonowe. Pierwsza sytuacja nie wymaga wymiany prawa jazdy, dwie pozostałe owszem. Na wymianę dokumentu po zmianie nazwiska masz 30 dni.

Czy trzeba wymienić prawko po zmianie adresu?

Na prawach jazdy wydawanych od 4 marca 2019 r. nie umieszcza się już adresu kierowcy. To oznacza, że zmiana miejsca zamieszkania nie pociąga już za sobą konieczności wyrobienia nowego dokumentu. Dla kierowców stanowi to sporą oszczędność – nie muszą oni płacić za wydanie dokumentów stwierdzających uprawnienia po zmianie adresu zamieszkania.

Masz prawo jazdy wydane bezterminowo starego typu – z miejscem na adres? Nawet po zmianie miejsca zamieszkania nie musisz wymieniać dokumentu – możesz z niego korzystać do momentu jego wymiany. Takie ułatwienie dla kierowców zostało wprowadzone wraz z nowym wzorem prawa jazdy – bez adresu zamieszkania.

Jak wyrobić prawo jazdy po utracie dokumentu?

Utrata prawa jazdy to kolejna sytuacja, gdy konieczne jest wyrobienie nowego dokumentu. Aby otrzymać wtórnik prawa jazdy, musisz:

• złożyć komplet dokumentów – wraz z oświadczeniem pod odpowiedzialnością karną za składanie fałszywych zeznań;
• dołączyć do wniosku zniszczone prawo jazdy – jeżeli posiadasz np. jego fragmenty; 
• opłacić wydanie wtórnika.

Czas oczekiwania na wydanie wtórnika prawa jazdy jest identyczny jak w przypadku nowego dokumentu lub jego wymiany.

Czy trzeba przechodzić badanie lekarskie przed zmianą prawa jazdy?

To zależy od powodu, dla którego wymieniasz prawo jazdy – niekiedy wykonanie badań lekarskich będzie zbędne, a niekiedy obowiązkowe.

Nie potrzebujesz badania lekarskiego, jeżeli wymieniasz prawo jazdy z powodu:

• zmiany danych osobowych – np. po ślubie;
• utraty dokumentu – zgubienia, kradzieży czy przypadkowego zniszczenia;
• zmiany przepisów – dotyczy to kierowców posiadających bezterminowe prawo jazdy, którzy w przyszłości będą mieli obowiązek je wymienić.

Dla kogo badanie lekarskie jest obligatoryjne? Dla kierowcy, który ze względu na stan zdrowia otrzymał orzeczenie lekarskie na okres krótszy niż 15 lat.

Przykład:  Pan Adam od dziecka ma problemy ze wzrokiem. Zgodnie z orzeczeniem lekarza jego prawo jazdy będzie ważne tylko 4 lata. Tuż przed upływem tego terminu musi on złożyć wniosek o wydanie nowego prawa jazdy, dołączając do niego aktualne orzeczenie lekarskie.

Aktualne badania lekarskie do wniosku o wymianę prawa jazdy muszą dołączyć kierowcy zawodowi. W ich przypadku przepisy są rygorystyczne. Kierowcy w wieku:

• do 60 lat – muszą przedstawiać zaświadczenie od lekarza co 5 lat;
• powyżej 60 lat – przedstawiają zaświadczenie od lekarza co 30 miesięcy.

Gdzie i jak złożyć wniosek o wymianę prawa jazdy w 2024 r.?

Ze względu na zmianę nazwiska lub utratę prawa jazdy musisz złożyć wniosek o wymianę dokumentu? To procedura administracyjna – nie obejdzie się bez wniosku i załączników. Jednak jest też dobra wiadomość – aby złożyć wniosek o wymianę prawa jazdy, nie musisz wychodzić z domu, ponieważ formalności możesz załatwić przez internet.

Jak złożyć wniosek o wymianę prawa jazdy:

• osobiście lub przez pełnomocnika;
• pocztą;
• online – za pośrednictwem portalu www.epuap.gov.pl.

Gdzie złożyć wniosek o wymianę prawa jazdy? Wnioski takie rozpatrują pracownicy urzędów miast, starostw powiatowych i urzędów dzielnic. W urzędach dzielnic wnioski o wymianę prawa jazdy składają wyłącznie mieszkańcy stolicy.

Jak złożyć wniosek o wymianę prawa jazdy przez Internet?

Cenisz swój czas i nie masz ochoty czekać w kolejce? Nie musisz. Wniosek o wymianę prawa jazdy możesz złożyć online. Do załatwienia sprawy służy portal ePUAP. 

Jak złożyć wniosek o wymianę prawa jazdy przez internet – instrukcja krok po kroku:

1. Przejdź na portal ePUAP.
2. Z katalogu spraw wybierz „Motoryzacja i transport”.
3. Wśród najczęściej załatwianych spraw znajdź „Wymiana prawa jazdy” lub „Utracenie prawa jazdy” – w zależności od powodu, dla którego ubiegasz się o wydanie nowego dokumentu.
4. Wpisz nazwę urzędu, w którym chcesz wymienić prawo jazdy. 
5. Wybierz sposób logowania – do wyboru są m.in. profil zaufany, bankowość elektroniczna i aplikacja mObywatel.
6. Postępuj zgodnie z instrukcją – przeprowadzi Cię ona przez proces wypełniania wniosku i dołączania wymaganych załączników.

Jakie dokumenty są potrzebne podczas składania wniosku o prawo jazdy?

Wniosek o wymianę prawa jazdy możesz pobrać ze strony urzędu. Musisz jednak dołączyć do niego również załączniki. Potrzebne będą: 

• dotychczasowe prawo jazdy – jeżeli je masz;
• aktualne zdjęcie;
• orzeczenie wystawione przez lekarza – gdy jest wymagane;
• dowód uiszczenia opłaty za wydanie prawa jazdy;
• paszport lub karta pobytu – ten punkt obowiązuje cudzoziemców.

Ile kosztuje wymiana prawa jazdy?

Za wymianę prawa jazdy w 2024 roku zapłacisz 100 zł lub 300 zł. Skąd taka różnica w wysokości opłat? Druga kwota uwzględnia opłatę za badania lekarskie.

Koszt wymiany prawa jazdy:

• 100 zł – to opłata za wydanie prawa jazdy;
• 200 zł – jeżeli musisz przejść badanie lekarskie.

W jakim terminie wydawane jest prawo jazdy?

Jeżeli musisz wymienić prawo jazdy, z pewnością zastanawiasz się, ile będziesz czekać na wydanie nowego dokumentu. W 2024 roku terminy są następujące:

• do 9 dni roboczych – jest to podstawowy czas oczekiwania i liczy się go z dniem złożenia wniosku;
• do 2 miesięcy – gdy urzędnicy mają wątpliwości i muszą wyjaśnić Twoją sytuację.

Aby dowiedzieć się, czy prawo jazdy jest już gotowe do odbioru, nie musisz dzwonić do urzędu – skorzystaj ze strony info-car.pl. Sprawdzenie statusu dokumentu jest możliwe po podaniu m.in. numeru PESEL. 

Co grozi za jazdę bez prawa jazdy?

Wsiadając do samochodu, możesz zostawić prawo jazdy w domu – aktualnie okazanie tego dokumentu podczas kontroli drogowej nie jest już wymagane. Jednak od braku plastikowej karty prawa jazdy trzeba odróżnić brak posiadania uprawnień do kierowania pojazdami. W tym przypadku kary są surowe. 

Kara za jazdę bez uprawnień, to:

• areszt, ograniczenie wolności albo grzywna nie niższa niż 1500 zł (maksymalnie 30 000 zł) – dodatkowo orzeka się zakaz prowadzenia pojazdów;
• pozbawienie wolności od 3 miesięcy do 5 lat – gdy kierowca nie zastosuje się do orzeczonego przez sąd zakazu prowadzenia pojazdów.

Taryfikator mandatów przewiduje też karę w wysokości 300 zł dla właściciela (posiadacza, użytkownika, kierowcy), który dopuszcza do prowadzenia pojazdu m.in. na drodze publicznej przez osobę bez wymaganych uprawnień. Z kolei holowanie pojazdu, w którym znajduje się osoba bez uprawnień, oznacza karę w wysokości 250 zł.

Co grozi kierowcy bez uprawnień do kierowania pojazdem po spowodowaniu kolizji?

Pamiętaj, że grzywna czy areszt nie są jedynymi konsekwencjami kierowania samochodem bez ważnych uprawnień. Jeśli bez ważnego prawa jazdy spowodujesz kolizję lub wypadek, to za wszystkie straty zapłacisz z własnej kieszeni. Twój ubezpieczyciel wypłaci wprawdzie odszkodowanie osobie pokrzywdzonej, ale później zwróci się do Ciebie o zwrot poniesionych kosztów (tzw. regres). Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych przewiduje wyjątek od tej reguły tylko wtedy, gdy "chodziło o ratowanie życia ludzkiego lub mienia albo o pościg za osobą podjęty bezpośrednio po popełnieniu przez nią przestępstwa".

Regres obowiązuje także w przypadku braku aktualnej polisy OC. Różnica polega tylko na tym, że rekompensata za szkodę trafia do rąk poszkodowanych od UFG.

Jak widzisz, kierowca powinien pamiętać nie tylko o prawie jazdy, ale również obowiązkowej polisie OC. Jeśli niedługo kończy się ubezpieczenie Twojego samochodu, możesz poszukać najtańszej oferty za pośrednictwem naszego kalkulatora OC i AC.