Jak zorganizować powrót autem do Polski i jakie formalności musisz załatwić?

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2020 r. liczba Polaków przebywających za granicą spadła o 176 tysięcy. Szacuje się, że w ciągu trzech lat do ojczyzny mogło wrócić ponad 300 tysięcy osób. 

To nie wszystko. Do Polski przybywają także cudzoziemcy. Na dzień 1 stycznia 2021 r. dokumenty pobytowe w Polsce posiadało 457 tysięcy cudzoziemców. Do tej grupy należeli obywatele:

• Ukrainy - 244,2 tys.,
• Białorusi - 28,8 tys.,
• Niemiec - 20,5 tys.,
• Rosji - 127 tys., 
• Wietnamu - 10,9 tys.,
• Indii - 9,9 tys.,
• Włoch - 8,500 tys.,
• Gruzji - 7,9 tys.,
• Chin- 7,1 tys. 

Jak zadbać o dopuszczenie do ruchu pojazdu z zagranicy

Aby pojazd zarejestrowany za granicą mógł legalnie poruszać się po drogach publicznych w Polsce, musi spełniać warunki dopuszczenia do ruchu. Te warunki określa art. 71 ust. 5 Ustawy Prawo o ruchu drogowym, który brzmi:

“Pojazd zarejestrowany za granicą dopuszcza się do ruchu, jeżeli odpowiada wymaganym warunkom technicznym i jest zaopatrzony w tablice rejestracyjne z numerem rejestracyjnym składającym się z liter alfabetu łacińskiego i cyfr arabskich, z zastrzeżeniem art. 59 ust. 2 i 3, a kierujący pojazdem ma przy sobie dokument stwierdzający dokonanie rejestracji”.

Mówiąc wprost - aby poruszać się po terytorium RP tym pojazdem, musisz mieć:

• potwierdzenie pozytywnego badania technicznego, 
• legalne tablice rejestracyjne zawierające tylko litery alfabetu łacińskiego i arabskie cyfry,
• nalepkę kontrolną, 

Oprócz tego musisz mieć polisę OC. Dokumenty uznawane w Polsce to:

• Twoja polisa OC na mocy Porozumienia Wielostronnego, jeśli przyjeżdżasz z kraju, który jest sygnatariuszem tego Porozumienia, 
• Międzynarodowy Certyfikat Ubezpieczeniowy (Zielona Karta), jeśli przyjeżdżasz z kraju należącego do Systemu Zielonej Karty, ale nienależącego do Porozumienia Wielostronnego, 
• OC graniczne, jeśli nie posiadasz żadnego z powyższych. 

Kraje Systemu Zielonej Karty to:

Niezależnie od tytułu pobytu, jeżeli nie uzyskasz dopuszczenia pojazdu do ruchu, trafi on na lawetę. 

W zależności od celu przyjazdu, możliwości dopuszczenia pojazdu do ruchu są dwie:

1. Przyjeżdżasz tymczasowo - np. na wakacje czy urlop na czas krótszy niż 30 dni. 
2. Przyjeżdżasz na dłużej - np. do pracy lub z zamiarem osiedlenia się. 

W pierwszym przypadku Twój pojazd zostanie dopuszczony do ruchu na podstawie art. 71 ust. 6 Ustawy Prawo o ruchu drogowym, który brzmi:

“Pojazd sprowadzony z terytorium państwa niebędącego państwem członkowskim Unii Europejskiej, po dokonaniu zwolnienia pojazdu przez naczelnika urzędu celno-skarbowego do procedury dopuszczenia do obrotu, dopuszcza się do ruchu na okres 30 dni.”

W drugim przypadku kiedy przyjeżdżasz na dłużej, powinieneś się zameldować na pobyt czasowy w Polsce lub uzyskać zezwolenie jednolite (na pobyt czasowy i pracę). Gdy uzyskasz zezwolenie na pobyt, możesz zarejestrować samochód na siebie. Gdy zarejestrujesz samochód, otrzymasz tablice rejestracyjne, nalepkę kontrolną i polski dowód rejestracyjny, który stanowi potwierdzenie dopuszczenia do ruchu. W takcie rejestracji bedziesz musiał też wykonać badanie techniczne swojego pojazdu i kupić ubezpieczenie OC. 

Jak przerejestrować pojazd z zagranicy

Kiedy przyjeżdżasz do Polski swoim samochodem i chcesz go w Polsce zarejestrować, procedura przypomina tę dla sprowadzenia samochodu z zagranicy. 

Czytaj więcej: Rejestracja samochodu z zagranicy - formalności krok po kroku

Procedura rejestracji różnić się będzie w zależności od kraju pochodzenia pojazdu.

Gdy pojazd pochodzi z kraju Unii Europejskiej lub EFTA

Przyjeżdżając do Polski pojazdem zakupionym na terenie UE lub jednego z krajów EFTA, masz łatwiej, jeśli chodzi o rejestrację w RP. Od momentu, gdy uzyskasz meldunek lub pozwolenie na pobyt stały w Polsce, masz 30 dni na przerejestrowanie auta. 

Aby to zrobić, musisz zgłosić się do wydziału komunikacji właściwego dla miejsca zamieszkania z kompletem dokumentów. Miej przy sobie. 

1. Wniosek o rejestrację pojazdu.
2. Dowód rejestracyjny. 
3. Dokument potwierdzający Twoją tożsamość.
4. Potwierdzenie uiszczenia opłat. 
5. Dotychczasowe tablice rejestracyjne.
6. Kartę pojazdu. 
7. Zaświadczenie o pozytywnym przejściu badania technicznego.

Jeżeli badanie techniczne w kraju pochodzenia spełnia wymogi polskiego badania technicznego, najprawdopodobniej urzędnik w wydziale komunikacji zaakceptuje je. Jeżeli jednak nie spełnia takich samych wymogów, wydział komunikacji wyśle Cię z pojazdem na uzupełniające badanie techniczne. Dopiero po jego przejściu zarejestrujesz auto. 

Czytaj więcej: Rejestracja samochodu 2022 - jakie koszty?, dokumenty, wniosek

Gdy pojazd pochodzi spoza Unii Europejskiej i EFTA

Procedura rejestracji pojazdu, gdy pochodzi on z kraju wspólnoty europejskiej lub państwa EFTA jest maksymalnie uproszczona. Co innego w przypadku rejestracji pojazdu spoza tych struktur. 

Pojazd zostanie uznany za pochodzący z importu, jeśli został zakupiony za granicą i zechcesz przekroczyć nim granicę Polski. Nie ma tutaj znaczenia, czy to Twój prywatny samochód, czy kupiłeś go na handel.

Musisz mieć ze sobą wszystkie dokumenty wymienione w poprzednim punkcie oraz:

1. Dowód odprawy celnej. 
2. Potwierdzenie opłaty akcyzy. 
3. Potwierdzenie opłaty VAT (jeśli VAT jest wymagany). 

Mienie przesiedleńcze, czyli jak uzyskać zwolnienie z cła i akcyzy

Rozporządzenie Unii Europejskiej nr 1186/2009 z dnia 16 listopada 2009 r. ustanowiło system zwolnień celnych wewnątrz wspólnoty. Oznacza to, że jeżeli spełnisz określone warunki, nie zapłacisz cła ani akcyzy od samochodu. 

Mienie przesiedleńcze to potoczna w Polsce nazwa dla majątku wypracowanego za granicą. Dokument europejski odnosi się do niego jako “mienie osobiste”. Definicja mówi, że mienie osobiste to:

“Każde mienie przeznaczone na własny użytek osób zainteresowanych lub do zaspokojenia potrzeb ich gospodarstw domowych.”

Mienie przesiedleńcze nie może mieć charakteru lub ilości wskazujących na przewożenie w celach handlowych. 

Gdy pojazd pochodzi z terytorium Unii Europejskiej i EFTA

Unia Europejska oraz kraje należące do EFTA (Szwajcaria, Norwegia, Islandia, Liechtenstein) to popularny kierunek emigracji zarobkowej Polaków. Sprowadzenie pojazdu z tych krajów bez zapłaty akcyzy jest możliwe, jeśli: 

1. Pojazd służył Ci do użytku osobistego w tamtym kraju przez okres minimum pół roku przed powrotem. 
2. Przedstawisz naczelnikowi urzędu skarbowego dowód na potwierdzenie tego faktu. 
3. Pojazd jest przeznaczony na Twój użytek osobisty. 
4. Nie sprzedasz go, nie wynajmiesz, ani nie oddasz do użytku innej osobie przez rok od dnia sprowadzenia pojazdu. 
5. Pojazd został nabyty lub wprowadzony do obrotu zgodnie z obowiązującymi przepisami. 
6. Przywiozłeś go do Polski przed upływem 12 miesięcy od dnia osiedlenia się w Polsce. 

Gdy pojazd pochodzi z terytorium kraju spoza UE i EFTA

Wracasz z USA lub Kanady? Może przyjeżdżasz z któregoś z krajów bałkańskich, który nie jest w UE, lub zza Buga? Przy zaliczaniu samochodu jako mienia przesiedleńczego obowiązują Cię nieco inne zasady. 

1. Pojazd służył Ci do użytku osobistego w tamtym kraju przez okres minimum pół roku przed powrotem. 
2. Przedstawisz naczelnikowi urzędu skarbowego dowód na potwierdzenie tego faktu. 
3. Przebywałeś w tamtym kraju minimum 12 miesięcy.
4. Pojazd jest przeznaczony na Twój użytek osobisty. 
5. Nie sprzedasz go, nie wynajmiesz, ani nie oddasz do użytku innej osobie przez rok od dnia sprowadzenia pojazdu. 
6. Przywiozłeś go do Polski przed upływem 12 miesięcy od dnia osiedlenia się w Polsce. 

Jak udowodnić pobyt przez 12 miesięcy w danym państwie? Polski urząd zaakceptuje:

• umowę o pracę na okres minimum 12 miesięcy. 
• zaświadczenie z tamtejszego urzędu skarbowego o odprowadzaniu podatków przez co najmniej 12 miesięcy. 
• rachunki telefoniczne opłacane co miesiąc przez kolejnych 12 miesięcy. 

Ubezpieczenie pojazdu, gdy chcesz się osiedlić

Jednym z przypadków, kiedy możesz kupić w Polsce OC na pojazd zarejestrowany za granicą, jest zamiar osiedlenia się w Polsce. Jeżeli zamierzasz zostać w Polsce na dłużej, powinieneś zarejestrować auto w wydziale komunikacji właściwym dla miejsca zamieszkania i ubezpieczyć je. 

Czytaj więcej: Ubezpieczenie samochodu sprowadzonego z zagranicy 

Jeżeli chodzi o ubezpieczenie na cały rok, sprawa wygląda nieco inaczej. Towarzystwa ubezpieczeniowe niechętnie ubezpieczają obcokrajowców od odpowiedzialności cywilnej. 

W wielu formularzach ubezpieczeniowych trzeba podać numer PESEL, którego cudzoziemiec nie posiada. Aby go otrzymał, musiałby otrzymać także polskie obywatelstwo.

Zaznaczenie obywatelstwa innego niż polskie oznacza wyższą składkę za OC na cały rok. Niestety zgodnie z Ustawą o ubezpieczeniach obowiązkowych każde towarzystwo ubezpieczeniowe ma prawo samodzielnie dokonywać oceny ryzyka i obliczać składkę za OC. 

Czytaj więcej: Ubezpieczenie samochodu dla obcokrajowca – co trzeba wiedzieć?

Ubezpieczenie pojazdu, gdy masz Zieloną Kartę

Państwa zrzeszone w Systemie Zielonej Karty na mocy porozumień międzynarodowych uznają wzajemnie swoje rodzime OC. Część krajów należy do Porozumienia Wielostronnego, gdzie wystarczy okazać samo rodzime OC. Dla pozostałych krajów wymagane jest  dodatkowo posiadanie Międzynarodowego Certyfikatu Ubezpieczeniowego, czyli tzw. Zielonej Karty. 

W Polsce możesz korzystać z aktualnej polisy OC wraz z Zieloną Kartą. Pamiętaj jednak o tym, że gdy OC przy Zielonej Karcie się skończy, a planujesz pozostać w Polsce, powinieneś zameldować się na pobyt czasowy, zarejestrować auto na siebie i kupić całoroczne OC w Polsce. 

Ubezpieczenie auta, gdy masz OC graniczne

Są sytuacje, jak np. napaść Rosji na Ukrainę, kiedy nie masz czasu iść i wyrobić Zieloną Kartę. Nie zastanawiasz się nad formalnościami. Po prostu wsiadasz w samochód i uciekasz do pierwszego bezpiecznego kraju. 

Jeśli tym krajem jest Polska, nie przyjeżdżasz z państwa UE lub EFTA i nie masz Zielonej Karty, musisz wykupić ubezpieczenie OC graniczne. 

OC graniczne może mieć okres ochrony od 15 do 30 dni. Gdy okres ochrony dobiegnie końca, należy skontaktować się z towarzystwem ubezpieczeniowym i przedłużyć OC graniczne. Przedłużenie może nastąpić na okres nie krótszy niż 30 dni i nie dłuższy niż 12 miesięcy. 

Ułatwienia przy rejestracji samochodu dla Ukraińców 

Żeby zarejestrować samochód w Polsce, musisz mieć zezwolenie na pobyt czasowy. Kluczowe dla uzyskania zezwolenia na pobyt czasowy jest podjęcie pracy zarobkowej na terytorium Polski. W tym celu należy wystąpić o zezwolenie na pracę. Znacznym ułatwieniem jest zezwolenie jednolite, które zawiera w sobie zezwolenie na pobyt czasowy i zezwolenie na pracę. 

Z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę zwolnieni się cudzoziemcy, którzy:

• posiadają status uchodźcy, 
• korzystają z ochrony czasowej lub uzupełniającej w Polsce, 
• mają zezwolenie na pobyt stały, 
• posiadają zezwolenie na pobyt długoterminowy rezydenta UE w Polsce, 
• mają zgodę na pobyt ze względów humanitarnych, 
• otrzymali zgodę na pobyt tolerowany, 
• mają zaświadczenie o udzielaniu ochrony na terytorium RP, 
• przebywają na terenie Polski na podstawie dokumentu wydanego w innym kraju UE i celem ich pobytu jest wykonanie pracy lub odbycie stażu w ramach przeniesienia. 

Trwają prace nad wprowadzeniem przepisów, które uchodźcom z Ukrainy nadawać będę prawa równe z obywatelami Unii Europejskiej. 

Kwarantanna po powrocie z zagranicy - kiedy obowiązuje? 

Aktualnie jeszcze trwa pandemia koronawirusa, a więc przemieszczanie się pomiędzy państwami może być utrudnione. Zanim przyjedziesz do Polski, sprawdź na stronie Ministerstwa Spraw Zagranicznych, jakie warunki zwalniają Cię z odbycia kwarantanny w Polsce. 

Ogólne zasady są takie, że mieszkańcy strefy Schengen są zwolnieni z kwarantanny po przyjeździe do Polski, jeżeli:

• mają szczepienie, 
• mają status ozdrowieńca, 
• posiadają aktualny, negatywny wynik testu na obecność koronawirusa. 

Osoby spoza strefy Schengen będą zwolnione z kwarantanny, jeśli:

• mają negatywny wynik testu na obecność koronawirusa, 
• mają status ozdrowieńca, 
• zostały zaszczepione. 

Osoby niezaszczepione przybywające do Polski spoza strefy Schengen muszą odbyć 7-dniową kwarantannę. Wyjątek stanowią uchodźcy z Ukrainy.

Pełna lista ułatwień dla obywateli Ukrainy dostępna pod tym adresem:

Допомога біженцям з України. Ситуація зі страховкою та підтримка іноземців